Phó Tổng thanh tra chính phủ Bùi Ngọc Lam vừa ký kết luận thanh tra Công ty cổ phần hóa chất và phân đạm Hà Bắc. Kết quả cho thấy, quá trình triển khai dự án cải tạo mở rộng nhà máy đã có vi phạm pháp luật trong tổ chức đấu thầu chọn nhà thầu tư vấn lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án.
Việc tăng tổng mức đầu tư dự án thiếu căn cứ, cơ sở, là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến dự án thua lỗ. Số lũy kế của dự án đến 30/6/2019 là 2.887,7 tỷ đồng.
Ngoài ra, theo kết luận thanh tra, dự án này còn có dấu hiệu hình sự trong đấu thầu lập dự án, thiếu trách nhiệm trong lập, thẩm định, quyết định phê duyệt dự án, điều chỉnh dự án. Cơ quan thanh tra cho rằng việc tăng tổng mức đầu tư gây hậu quả nghiêm trọng, cần phải được xác minh điều tra, làm rõ.
Trong kết luận, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xác minh, xử lý theo quy định của pháp luật đối với những vi phạm có dấu hiệu hình sự tại Dự án cải tạo, mở rộng nhà máy phân đạm Hà Bắc. Việc điều tra nhằm làm rõ những vi phạm trong tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu tư vấn lập dự án và sự thiếu trách nhiệm trong việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án.
Về đầu tư tài chính, cổ phần hóa, theo Thanh tra Chính phủ, việc Tập đoàn Hóa chất quyết định tỷ lệ nắm giữ cổ phần tại Công ty Đạm Hà Bắc 97,66% là trái với chỉ đạo của Thủ tướng khi tiến hành cổ phần hóa (chỉ được sở hữu từ trên 50% đến dưới 65%).
Về quản lý tài sản, vốn và nguồn vốn, từ năm 2015, Công ty Đạm Hà Bắc thua lỗ không bảo toàn được nguồn vốn sở hữu. Đến hết năm 2016, tổng số nợ phải trả và vay ngân hàng của công ty chiếm 89,7% tổng tài sản và gấp 8,7 lần vốn chủ sở hữu. Công ty mất cân đối dòng tiền, khó khăn về tài chính, nợ quá hạn ngân hàng.
Trong khi đó, công ty này cũng gặp nhiều vấn đề về quản lý công nợ bán hàng, chưa quy định cụ thể tỷ lệ, hạn mức công nợ, chưa quy định thời gian thanh toán và phạt chậm thanh toán... một số khoản chi phí liên quan đến hợp đồng EPC chưa được giải quyết dứt điểm.
Kết luận cho biết, trước năm 2015, Công ty Đạm Hà Bắc hoạt động có lãi. Tuy nhiên, từ khi triển khai dự án mở rộng thì lâm vào sa sút nghiêm trọng. Cụ thể, năm 2015, khoản lỗ khoảng 670 triệu đồng song đến năm 2017, con số này đã lên tới 661,645 tỷ đồng. Năm 2018, Công ty đạm Hà Bắc tiếp tục lỗ 332,544 tỷ đồng, năm 2019 là 222,344 tỷ đồng. Lũy kế đến tháng 6/2019 là 2.887,7 tỷ đồng.
Theo kết luận Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm để xảy ra những vi phạm nói trên của Công ty Đạm Hà Bắc, trước hết thuộc về các thành viên trong Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban điều hành tại Công ty Đạm Hà Bắc vàTổng Công ty hóa chất Việt Nam. Ngoài ra, còn có một phần trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc quản lý ngành.
Sau kết luận của cơ quan thanh tra, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo ý kiến của Phó thủ tướng Trương Hòa Bình nêu rõ "đồng ý" với các kiến nghị của Thanh tra Chính phủ về kết luận thanh tra Công ty Đạm Hà Bắc.