Chủ thể kiến tạo tương lai đất nước
Những năm gần đây, nhiều phong trào, cuộc vận động lớn do Đảng và Nhà nước phát động đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của Nhân dân, hiện thực hóa tinh thần “ý Đảng hợp với lòng dân” và bảo đảm sự tham gia chủ động, toàn diện của Nhân dân trong mọi tiến trình phát triển đất nước.
Điển hình là quá trình lấy ý kiến Nhân dân về sửa đổi Hiến pháp năm 2013 - một đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, khẳng định vai trò chủ thể của Nhân dân trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Việc góp ý được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở, kết hợp trực tiếp và trực tuyến qua VNeID, tạo điều kiện để hàng triệu người dân bày tỏ chính kiến. Báo cáo của Chính phủ cho thấy, đã có tới hơn 280 triệu lượt ý kiến Nhân dân góp ý về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 sau hơn một tháng lấy ý kiến, trong đó 99,75% số ý kiến tán thành với nội dung được sửa đổi, bổ sung. Riêng trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, đã có trên 51 triệu lượt hội viên, đoàn viên góp ý. Kết quả đó không chỉ khẳng định tinh thần dân chủ, trách nhiệm xã hội mà còn tạo sự đồng thuận, củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng và Nhà nước. Những ý kiến tâm huyết được tiếp thu, chắt lọc đã trở thành cơ sở quan trọng để hoàn thiện Hiến pháp - nền tảng chính trị, pháp lý cao nhất của quốc gia.
Không chỉ với Hiến pháp, trong quá trình xây dựng và sửa đổi các đạo luật trọng yếu như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Hôn nhân và gia đình..., tiếng nói của Nhân dân cũng luôn được coi trọng. Đây chính là biểu hiện sinh động của việc phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ toàn dân, tạo sức mạnh đồng thuận để xây dựng và kiến tạo tương lai đất nước.
Đặc biệt, trong quá trình lấy ý kiến Nhân dân về các đề án sắp xếp, sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp theo các Nghị quyết của Trung ương, Nhân dân đã được tham gia đóng góp ý kiến rộng rãi. Người dân hiểu rõ mục tiêu sắp xếp là tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, tiết kiệm ngân sách, tập trung nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời bảo đảm chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn. Từ cấp xã, huyện (cũ) đến tỉnh, chính quyền các cấp đều tổ chức hội nghị công khai, minh bạch để lắng nghe cử tri. Tỷ lệ đồng thuận trung bình đạt khoảng 96%, phản ánh sự ủng hộ mạnh mẽ của Nhân dân đối với chủ trương đúng đắn này.
Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cùng sự đồng lòng, nhất trí của các tầng lớp Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, chúng ta đã triển khai thành công cuộc “sắp xếp lại giang sơn”, vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, giữ vững ổn định chính trị và đạt nhiều kết quả toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Qua hơn ba tháng thực hiện, nhiều địa phương đã có bộ máy tinh gọn hơn, hiệu lực điều hành cao hơn, đời sống Nhân dân ổn định và không ngừng cải thiện. Khi niềm tin được củng cố, ý chí và trách nhiệm của Nhân dân được khơi dậy, mọi chủ trương lớn, dù tác động sâu rộng đến đời sống xã hội, đều được triển khai thuận lợi, hiệu quả. Thực tiễn ấy một lần nữa khẳng định: sức mạnh của sự đồng thuận xã hội và tinh thần “dân là chủ, dân làm chủ” chính là nền tảng vững chắc để kiến tạo, phát triển đất nước.
Dân biết, dân bàn, dân làm, dân thụ hưởng
Vai trò làm chủ của Nhân dân không chỉ thể hiện ở các hoạt động chính trị, pháp lý, mà còn được khẳng định sinh động qua những phong trào thi đua và các chương trình xã hội. Thông qua các Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững hay các phong trào: “Cả nước chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”, “500 ngày đêm hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc”... sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc tiếp tục được khơi dậy, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững, thể hiện rõ phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.
Tiêu biểu là phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” triển khai từ năm 2011, đến nay đã trở thành trọng tâm trong các phong trào thi đua yêu nước, có sức lan tỏa sâu rộng, huy động cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành cùng đông đảo người dân tham gia. Nếu như giai đoạn đầu, nhiều địa phương còn băn khoăn về nguồn lực thực hiện, thì khi người dân được bàn bạc, giám sát và trực tiếp thụ hưởng, họ đã sẵn sàng hiến đất, góp công, góp của để làm đường, xây trường học, trạm y tế... Sự đồng thuận ấy đã tạo nên những chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển nông thôn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, mở rộng sản xuất, phát triển xanh và bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân; thực sự góp phần thay đổi to lớn bộ mặt nông thôn Việt Nam.
Báo cáo tổng kết hai Chương trình Mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng giai đoạn 2026 - 2035 cho thấy, Chương trình xây dựng nông thôn mới cơ bản đạt và vượt các mục tiêu được giao đến hết năm 2025. Kết quả này khẳng định tính đúng đắn trong chủ trương của Đảng, Nhà nước, đồng thời cho thấy sự đồng thuận, hưởng ứng tích cực của Nhân dân. Nông nghiệp phát triển theo hướng sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; điều kiện sống được cải thiện rõ rệt, nhất là ở vùng khó khăn, khoảng cách phát triển và chênh lệch vùng miền dần được thu hẹp.
Thông qua các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều mô hình tiêu biểu, cách làm hay, sáng tạo như: Mô hình “Xã thông minh” xã Yên Hòa, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình được tổ chức FAO giới thiệu là mô hình điểm “Làng số”; chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” của tỉnh Quảng Ninh tiếp tục được duy trì với hơn 400 sản phẩm OCOP; mô hình đưa màu xuống chân ruộng lúa giúp nông dân các xã bãi ngang ven biển nâng cao thu nhập cho người dân của tỉnh Cà Mau; mô hình Làng Thanh niên “02 không, 02 có” trong xây dựng nông thôn mới của tỉnh Gia Lai; mô hình “Cựu chiến binh gương mẫu giảm nghèo” của Hội Cựu Chiến binh Việt Nam; mô hình “Sản xuất lúa hướng hữu cơ, áp dụng công nghệ 4.0, gắn với liên kết tiêu thụ” của tỉnh Đồng Tháp; mô hình “Ánh sáng bản làng” do đoàn thanh niên tỉnh Sơn La thực hiện... (tên các cấp chính quyền trước thời điểm 1/7/2025).
Những sáng kiến này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội rõ rệt mà còn lan tỏa tinh thần trách nhiệm cộng đồng, khơi dậy sức sáng tạo của người dân. Từ những “Khu phố an toàn” đến các mô hình “Tổ công nhân tự quản khu nhà trọ”, “Dòng họ hiếu học”... tất cả đều xuất phát từ thực tiễn, do dân bàn, dân làm, dân hưởng thụ. Qua đó, mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với Nhân dân ngày càng bền chặt, niềm tin được củng cố.
Cũng với tinh thần ấy, các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”... đã trở thành phong trào thường xuyên, gắn bó mật thiết với đời sống của từng cộng đồng; khẳng định vai trò to lớn của Nhân dân trong việc giữ gìn bình yên cuộc sống. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể tham gia, sáng tạo nhiều cách làm hay, hiệu quả. Thông qua các mô hình “Tổ tự quản”, “Camera an ninh”..., hàng chục nghìn vụ việc vi phạm pháp luật được Nhân dân phát hiện, cung cấp thông tin kịp thời cho lực lượng chức năng, góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Điều đáng nói, thành quả không chỉ thể hiện ở những con số hay công trình, mà chính là sự chuyển biến trong nhận thức. Nhân dân ý thức rõ hơn vai trò chủ thể của mình trong sự nghiệp đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước. Họ không chỉ đồng thuận, ủng hộ, mà còn chủ động tham gia, đồng hành, sáng tạo trong từng phong trào, từng chương trình. Lấy Nhân dân làm trung tâm, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân chính là con đường hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.
Các phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” và Cuộc vận động “Toàn dân xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”... đã phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của Nhân dân. Trong những năm qua, đã có hàng triệu hộ dân tự nguyện hiến hơn 98 triệu m² đất, đóng góp hàng chục nghìn tỷ đồng và ngày công xây dựng nông thôn mới - điều không dễ có được nếu chỉ dựa vào ngân sách hay mệnh lệnh hành chính. Nhờ đó, hàng nghìn xã đã đạt chuẩn nông thôn mới, đời sống Nhân dân ngày càng được nâng cao.