Theo số liệu được công bố bởi Tổng cục Hải quan Trung Quốc, hoạt động xuất khẩu của nước này trong tháng 4 đã tăng 3,5% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu mức tăng trưởng lần đầu tiên kể từ tháng 12/2019 và cải thiện so với mức giảm 6,6% của tháng 3. Sự tăng trưởng này trái ngược hoàn toàn so với dự báo suy giảm 11% theo khảo sát của Bloomberg.
Ngược chiều với xuất khẩu, nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm 14,2% so cùng kỳ năm trước, mức giảm lớn nhất kể từ tháng 1/2016 và vượt mức giảm 0,9% của tháng 3. Điều này cho thấy thặng dư thương mại trong tháng này được dự báo ở mức 6,35 tỷ USD, giảm từ 19,9 tỷ USD trong tháng 3/2020.
Sự suy giảm trên là do nhu cầu trong nước đi xuống và giá hàng hóa giảm. Việc nhiều quốc gia bên ngoài Trung Quốc thực hiện phong tỏa để ngăn chặn dịch COVID-19 cũng gây ra cú sốc nguồn cung lớn cho các nhà nhập khẩu của nước này.
Một số ý kiến cho rằng, nguyên nhân của sự tăng trưởng trong xuất khẩu là do nhu cầu sử dụng các thiết bị bảo vệ cá nhân trên toàn thế giới để chống lại dịch bệnh. Tuy nhiên, cả khối lượng và giá trị còn quá nhỏ so với cả một nền kinh tế mạnh mẽ của Trung Quốc.
Trong suốt 4 tháng đầu năm, các lô hàng xuất khẩu khẩu trang và các thiết bị bảo vệ khác đã tăng 5,9%, hàng điện tử giảm 5,9%, may mặc giảm 20% và đồ nội thất giảm 15,7%.
Louis Kuijs, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Oxford Economics dự báo đợt phục hồi xuất khẩu trong tháng 4 này sẽ không thể kéo dài. Sự khởi sắc của xuất khẩu trong tháng 4 có thể do các nhà xuất khẩu Trung Quốc "bù đắp" cho tình trạng thiếu hụt trong quý đầu tiên do những hạn chế về nguồn cung.
Song chuyên gia này viện dẫn rằng với số đơn hàng mới trong cả hai chỉ số Nhà quản lý mua hàng (PMI) do khu vực công lẫn tư nhân tổng hợp đều suy yếu, xuất khẩu của Trung Quốc sẽ giảm đáng kể trong thời gian tới. Các đối tác thương mại quan trọng của nước này dự kiến sẽ rơi vào suy thoái sâu, dù dự báo cơ bản của Oxford Economics cho rằng nhu cầu thế giới sẽ phục hồi trong nửa sau của năm nay.
Cũng như Trung Quốc, nền kinh tế ở nhiều quốc gia trên thế giới cũng đã bắt đầu mở cửa trở lại khi các nhà chức trách nới lỏng những hạn chế đi lại, đặc biệt là các quốc gia trong Liên minh châu Âu, sau khi đã chịu tác động rất lớn vì đại dịch. Chỉ số PMI tổng hợp tháng 4/2020 của khu vực Eurozone xuống mức thấp kỷ lục 13,6.
PMI thấp nhất mọi thời đại
Nếu chỉ số PMI xuống dưới 50 điểm, nền kinh tế đó bị đánh giá là đang suy giảm các hoạt động kinh tế. Trong khi đó, PMI tháng 2 của Trung Quốc đạt mức thấp nhất mọi thời đại, thấp hơn cả trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 cũng vẫn ở mức 28,9.
Nhiều nhà máy ở Trung Quốc vẫn đang vật lộn sau khi nền kinh tế mở cửa trở lại, do các đơn đặt hàng ở nước ngoài bị cắt giảm hoặc hủy vì nhu cầu vẫn còn ảm đạm.
Một số nhà máy phải đối mặt với lượng hàng tồn kho tăng và lợi nhuận đi xuống, trong khi một số đã phải cho công nhân thôi việc như một phần của nỗ lực hạn chế chi phí.
Bên cạnh những khó khăn về mặt kinh tế, Trung Quốc cũng đang đối mặt với áp lực mới về thương mại khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế mới với Bắc Kinh liên quan tới đại dịch.
Hoạt động nhập khẩu của Trung Quốc giảm cho thấy nhu cầu tiêu dùng trong nước vẫn còn yếu. Một số báo cáo cho rằng tỷ lệ thất nghiệp của Trung Quốc đang ở mức 20%, với nhiều người lao động nhập cư bị mất việc vì dịch Covid-19.
Mức tiêu thụ thấp đang cản trở sự phục hồi của nền kinh tế nói chung, thể hiện ở doanh số bán lẻ sụt giảm nghiêm trọng trong tháng 3, ở mức 15,8%.
Các nhà phân tích cảnh báo có thể mất nhiều tháng trước khi nền kinh tế Trung Quốc trở lại bình thường và dự kiến Bắc Kinh sẽ tung thêm nhiều gói hỗ trợ kinh tế, trong đó bao gồm một chính sách tài chính chủ động hơn và tăng cường phát hành trái phiếu để hỗ trợ chi tiêu cho cơ sở hạ tầng.
Ngoài ra sẽ có thêm nhiều chính sách hỗ trợ tiền tệ được công bố. Ngân hàng trung ương đã giảm lãi suất cho vay để giữ thanh khoản dồi dào trong thị trường liên ngân hàng.