Ngày 12/5 vừa qua, 22 các Cục Dự trữ nhà nước khu vực đã mở thầu đợt 2 mua 182.300 tấn gạo dự trữ quốc gia. Trong đợt đấu thầu này, có nhiều doanh nghiệp đã từ chối ký hợp đồng cung ứng gạo đợt I vẫn tham gia đấu thầu.
Giải thích về vấn đề này, ông Lê Văn Thời, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Dự trữ Nhà nước cho biết việc đấu thầu dựa vào Bộ luật dân sự năm 2015, Luật Dự trữ quốc gia năm 2012 và Luật Đấu thầu năm 2013, và pháp luật hiện hành không có quy định nào cấm các doanh nghiệp này không được tham gia dự thầu.
Trường hợp doanh nghiệp trúng thầu không tới ký hợp đồng thì biện pháp chế tài là thu bảo lãnh dự thầu. Nếu doanh nghiệp ký hợp đồng mà không thực hiện hoặc có thực hiện, nhưng không giao đủ số lượng theo hợp đồng thì mới bị thu bảo đảm thực hiện hợp đồng hoặc chịu phạt tối đa bằng 8% giá trị không thực hiện, và cấm tham gia đấu thầu từ 3 năm đến 5 năm.
Để tránh tình trạng nhiều nhà thầu tham gia đấu thầu, trúng rồi lại bỏ như đợt I, Tổng cục Dự trự Nhà nước đã chỉ đạo đơn vị ở khu vực nâng cao biện pháp ràng buộc hơn với các nhà thầu khi tham gia, mức bảo lãnh dự thầu nâng lên từ 1,5% đến 3% trên giá gói thầu bằng mức tối đa pháp luật đã quy định.
Bên cạnh đó, Tổng cục cũng kiến nghị cần sửa đổi Luật Đấu thầu, bổ sung chế tài để ràng buộc hơn với các nhà thầu khi tham gia đấu thầu không riêng chỉ có mua gạo dữ trữ quốc gia, mà cho nhiều mặt hàng và các lĩnh vực khác.
Phó tổng cục trưởng Tổng cục Dự trữ Nhà nước cho biết, do dịch Covid-19 bùng phát khiến nhu cầu gạo cho xuất khẩu tăng cao. Thủ tướng cho phép xuất khẩu gạo bình thưởng trở lại kể từ 1/5 nên nhiều doanh nghiệp gom hàng phục vụ xuất khẩu.
Trong khi nguồn cung gạo Đông xuân đã vào cuối vụ thu hoạch không còn nhiều nên đã kéo giá gạo tẻ 15% lên cao, đạt mốc khoảng 10.300-10.500 đồng/kg (chưa có bao bì, đóng gói, kiểm định chất lượng, bốc xếp, hao hụt, lãi vay, lợi nhuận doanh nghiệp... và cước vận chuyển tới từng cửa kho dự trữ quốc gia). Do đó, Tổng cục đã có công điện chỉ đạo khẩn trương tổ chức đánh giá hồ sơ dự thầu và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu trúng thầu chậm nhất là ngày 19/5 để ký hợp đồng xong trước ngày 22/5, thời gian thực hiện hợp đồng đến hết ngày 30/6.