Sau khi đạt giá trị 64.000 USD vào tháng 4, giá Bitcoin giảm xuống chỉ còn 30.000 USD chỉ trong một tháng. Ở thời điểm hiện tại, giá đồng tiền ảo này dao động quanh ngưỡng 40.000 USD sau cú trượt dài và chạm đáy 29.000 USD cuối tháng 7.
Với những cú rung lắc mạnh cùng biên độ dao động lớn, nhiều chuyên gia đã vạch ra kịch bản thảm họa về một ngày giá Bitcoin tụt về 0 nhằm cho thấy mối liên hệ giữa tiền ảo và thị trường truyền thống.
Điều gì xảy ra khi đồng Bitcoin sụp đổ?
Cuộc sụp đổ đồng Bitcoin có thể bắt nguồn từ biến động trong hệ thống Bitcoin. Đó có thể là sự cố kỹ thuật hoặc một sàn giao dịch lớn bị hacker tấn công. Nhưng cũng không thể loại trừ yếu tố bên ngoài tác động, ví thử như cuộc trấn áp của chính phủ khi bong bóng tài chính vỡ, hay ngân hàng trung ương tăng lãi suất.
Nếu Bitcoin "biến mất", một khối lượng lớn tài sản cũng sẽ bốc hơi theo.
Theo nhà bảo hiểm và quản lý tài sản Mohamed El-Erian tại Allianz, nhà đầu tư tiền mã hóa hiện nay có thể chia thành 3 nhóm chính. Đầu tiên là nhóm trung thành khi luôn tin vào nền tảng của Bitcoin; nhóm thứ hai là người đầu tư theo chiến thuật và nhà đầu cơ, thích mạo hiểm. Cuối cùng là hội những người thích đánh cược với tiền ảo.
Khi bitcoin sụp đổ, nhóm thứ nhất sẽ nhận đòn chí mạng nhưng khả năng cao họ là người sẽ bám trụ lại, không bán tháo bitcoin. Trong khi đó, nếu trường hợp này xảy ra, nhóm thứ 3 sẽ ngay lập tức tháo chạy khi thấy dấu hiệu bất ổn.
Để ngăn phản ứng dây chuyền dẫn đến sụp đổ, nhóm thứ hai cần phải được thuyết phục để bám trụ lại thị trường. Thế nhưng điều này khó có thể xảy ra.
Ai cũng hiểu rằng, một cú trượt dài ở một nhóm sẽ dễ dàng kéo cả thị trường sụp đổ, tạo ra một lỗ hổng lớn với nền kinh tế tiền ảo. Thợ đào bitcoin chắc chắn sẽ mất đi động lực để tiếp tục, dẫn đến sự ngưng trệ của dòng tiền. Lúc này, giới đầu tư khả năng cao cũng bán tháo những loại tiền mã hóa khác để cắt lỗ.
Sau khi quan sát những biến động gần đây, ông Philip Gradwell - nhà phân tích của công ty dữ liệu Chainalysis - nhận thấy các loại tiền ảo luôn dao động theo giá đồng bitcoin.
Dự kiến, khoảng 2.000 tỷ USD có thể biến mất trong sóng sụp đổ đầu tiên của Bitcoin
Kết quả là, nếu Bitcoin "biến mất", một khối lượng lớn tài sản cũng sẽ bốc hơi theo. Những người nắm giữ tiền ảo lâu năm sẽ hứng chịu ít lỗ so với khoản đầu tư ban đầu, nhưng lại mất đi khoản lợi nhuận khủng chưa kịp rút. Thiệt hại nặng nhất chính là người mua bitcoin trong vòng chưa đầy một năm qua, khi mức giá trung bình đã lên mốc 37.000 USD. Nhóm này gồm phần lớn doanh nghiệp đầu tư, trong đó có những quỹ đầu cơ và quỹ đầu tư của trường đại học.
Theo các chuyên gia, tổng giá trị biến mất sẽ vượt xa giá trị vốn hóa. Sự sụp đổ của bitcoin sẽ xóa sạch những khoản đầu tư bí mật của tập đoàn vào tiền mã hóa với trị giá khoảng 37 tỷ USD.
Các tập đoàn chuyên về thanh toán như PayPal, Revolut và Visa cũng mất một lĩnh vực kinh doanh béo bở đang phát triển. Hay doanh nghiệp ăn theo sự bùng nổ của tiền ảo như nhà sản xuất chip đồ họa Nvidia cũng sẽ đối mặt với thiệt hại lớn. Dự kiến, khoảng 2.000 tỷ USD có thể biến mất trong làn sóng sụp đổ đầu tiên của Bitcoin, nhiều hơn cả giá trị vốn hóa thị trường của Amazon.
Bitcoin tan vỡ, thị trường truyền thống cũng ảnh hưởng
Sự sụp đổ của Bitcoin có thể tạo ra dư chấn lớn, ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác, kể cả thị trường tiền ảo và truyền thống. Một trong số đó là kênh giao dịch đòn bẩy.
Gần 90% dòng tiền đầu tư vào Bitcoin chảy vào các loại hình phái sinh như hoán đổi vô thời hạn, cho phép đặt cược vào sự biến động của giá bitcoin trong khoảng thời gian không xác định.
Khi tiền mã hóa mất giá, nhà đầu tư sẽ phải bán tháo hoặc nhờ sàn thanh lý giúp.
Hầu hết các giao dịch này được tiến hành trên nền tảng "tự do" như FTX và Binance, nơi khách có thể vay để đặt cược lớn hơn. Một dao động nhỏ về giá cũng có thể kích hoạt lệnh gọi ký quỹ, nếu không được đáp ứng, sàn giao dịch sẽ nhanh chóng thanh lý tài sản khách hàng nắm giữ, gia tốc cho cú trượt của giá trị tiền mã hóa. Qua đó, các sàn giao dịch sẽ phải ôm một lượng lớn nợ xấu.
Khi tiền mã hóa mất giá, nhà đầu tư sẽ phải bán tháo hoặc nhờ sàn thanh lý giúp. Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy với hệ thống khó có thể xác định chính xác bởi các sàn giao dịch cho phép hoán đổi vô thời hạn không chịu bất cứ sự kiểm soát nào.
Theo Kyle Soska của đại học Carnegie Mellon, tổng lượng tiền đầu tư vào hợp đồng phái sinh rất lớn, từ 1,6 tỷ USD vào tháng 3/2020, nay con số này đã tăng lên 24 tỷ USD. Đây chưa phải là con số hoàn chỉnh bởi đằng sau đó còn là lượng lớn tài sản thế chấp chưa được công khai.
Hiệu ứng sụp đổ của Bitcoin cũng còn lan truyền dư chấn đến stablecoin (đồng tiền ổn định), nhiên liệu cho vòng quay tiền mã hóa. Để tránh chậm trễ và tốn kém của việc đổi USD sang Bitcoin, các nhà giao dịch thường hiện thực hóa lãi và tái đầu tư bằng stablecoin, được neo giá bởi USD hoặc Euro. Các loại stablecoin, trong đó lớn nhất là Tether và USDT, hiện có tổng giá trị hơn 100 tỷ USD.
Stablecoin được bảo đảm bởi nhiều tài sản, nhưng phần lớn không được thế chấp bằng tiền mặt. Đơn cử như Tether, tài sản đằng sau đồng tiền này bao gồm 50% là thương phiếu, 12% là khoản vay được đảm bảo và 10% là trái phiếu doanh nghiệp, quỹ và kim loại quý vào cuối tháng 3.
Sự sụp đổ của tiền mã hóa có thể kéo theo cơn sốt stablecoin, buộc nhà phát hành bán tháo tài sản để thu hồi vốn.
"Tình trạng bán tháo lượng lớn tài sản có thể ảnh hưởng tới sự ổn định của thị trường tín dụng trong ngắn hạn", công ty xếp hạng Fitch cảnh báo. Giới chức Ủy ban giao dịch và chứng khoán Mỹ (SEC) đang theo dõi các rủi ro từ tiền ảo, trong đó đặc biệt chú ý đến stablecoin.
Khi thị trường tiền mã hóa càng bành trướng, tổn thất kéo theo sẽ rất nhiều khi bitcoin lao về mốc 0. Điều này sẽ phần nào khiến giới chuyên gia, đầu tư nhận thấy được tầm ảnh hưởng của đồng tiền ảo đến thị trường tài chính hiện nay.