Trong báo cáo mới công bố, HSBC cho biết thế giới có khoảng 125 triệu người sống nhờ vào ngành cà phê nhưng biến đổi khí hậu đang khiến các trang trại lâm nguy, đặt ra yêu cầu cần áp dụng các công nghệ như Blockchain (chuỗi khối) vào sản xuất.
Chuỗi cung ứng trong tình trạng "nước sôi lửa bỏng"
Báo cáo mang tên “Ly cà phê sáng của bạn bền vững tới đâu” mới đây của HSBC chỉ ra, những người mê cà phê trên toàn thế giới tiêu thụ hơn 400 tỷ ly cà phê mỗi ngày.
Gần 10 tỷ tấn cà phê được sản xuất mỗi năm, trong đó Brazil, Việt Nam, Colombia, Indonesia và Ethiopia là 5 nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới, chiếm hơn 70% tổng sản lượng toàn cầu.
Cũng theo báo cáo của HSBC, khoảng 125 triệu người đang sống nhờ vào hoạt động sản xuất cà phê nhưng nhiệt độ gia tăng và khí hậu biến đổi đang khiến các trang trại lâm nguy. Cây cà phê vốn đặc biệt nhạy cảm với thay đổi nhiệt độ, dẫn tới rủi ro giảm sản lượng thu hoạch và chất lượng hạt cà phê.
Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) dự báo về khả năng sụt giảm diện tích những khu vực phù hợp để canh tác cà phê tới năm 2050. Cùng với đó, các nghiên cứu cho thấy, nhiệt độ gia tăng sẽ kích thích những loại sâu bệnh có hại cho cây cà phê.Cây cà phê Arabica sinh trưởng trong khoảng nhiệt độ từ 18 - 21 độ C và có thể bị tổn hại nếu phơi nắng liên tục dưới mức nhiệt trên 30 độ C, dẫn đến sụt giảm sản lượng thu hoạch và ảnh hưởng chất lượng hạt cà phê.
Do đó, áp lực đòi hỏi minh bạch trong chuỗi cung ứng đặt ra yêu cầu thu thập dữ liệu trên toàn cầu của ngành.
Điều kiện khí hậu không thuận lợi tại các nước cung ứng cà phê giai đoạn 1980 - 2020. Nguồn: HSBC
Quá trình sản xuất cà phê cũng đòi hỏi khối lượng nước lớn trong suốt chu trình. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO), cần tới 140 lít nước để trồng đủ cà phê cho một ly cà phê. Bên cạnh đó, từ rang xay tới pha chế, chuỗi cung ứng cà phê "ngốn" năng lượng, làm gia tăng lượng phát thải carbon của ngành này.
Một vấn đề nổi lên khác là thị trường cà phê đang ngày càng chứng kiến sự phát triển các tiêu chuẩn bền vững. Trong Liên minh châu Âu, chứng nhận do bên thứ ba giám định và nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn xã hội ngày càng nhiều, gồm: Fairtrade, Rainforest Alliance và Fair for Life. Hiện tại, cà phê đạt chứng nhận Fairtrade chiếm khoảng 25% tổng kim ngạch cà phê ở Vương quốc Anh.
Công nghệ đóng vai trò quan trọng với chuỗi cung ứng
Để vượt qua những thách thức trên, HSBC cho rằng cần có các biện pháp thích ứng và giải pháp bền vững. Trong đó, công nghệ đóng vai trò trong cải thiện sự minh bạch và đơn giản hóa các chuỗi cung ứng phức tạp hiện nay.
Trong báo cáo Chuỗi cung ứng và bán lẻ (tháng 1/2022), HSBC cũng nhận diện nhiều công nghệ mang tính cách mạng có thể ứng dụng trong ngành lương thực và đặc biệt là cà phê. Trong đó công nghệ Blockchain được kỳ vọng sẽ hữu ích trong việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm cà phê.
"Chuỗi khối được kỳ vọng sẽ hữu ích trong truy xuất nguồn gốc cà phê - một cơ sở dữ liệu phân tán cho phép lưu trữ, rất quan trọng trong theo dõi sự di chuyển của cà phê trong chuỗi cung ứng từ nông dân tới người rang xay tới nhà bán lẻ. Dữ liệu bên trong công nghệ chuỗi khối không thể bị can thiệp, đồng nghĩa có thể dùng cho các mục đích pháp lý; trao cho các bên liên quan khả năng chứng thực sản phẩm, cung cấp các chỉ số đảm bảo chất lượng và chỉ số ESG cũng như đảm bảo nông dân có được mức giá công bằng", báo cáo của HSBC đề cập.
Tuy nhiên, thách thức vẫn còn tồn tại với số lượng lớn các trang trại nhỏ, có khoảng cách về hiểu biết công nghệ và số hóa hạn chế.
Theo HSBC, nông nghiệp tái tạo thông qua trồng xen vụ giúp nâng cao chất lượng và đa dạng sinh học của đất giúp ích cho sản lượng thu hoạch và chất lượng cà phê. Hướng đi này cũng hỗ trợ đảm bảo lâu dài cho người nông dân, vốn dễ bị ảnh hưởng bởi rủi ro khí hậu nhất, bằng cách đa dạng hóa sản phẩm đầu ra và nguồn thu nhập.
Nông nghiệp tái tạo cũng giúp giảm lượng nước ngành cà phê tiêu thụ nhờ tăng khả năng thẩm thấu và giữ nước cho đất.Việc ứng dụng nhiều biến thể giống cà phê, như thế hệ F1 của Arabica lai và Coffea stenophyllacó khả năng chống chịu tốt hơn với nhiệt độ cao, hạn hán và dịch bệnh, cũng được HSBC đánh giá là một giải pháp thích ứng đầy hứa hẹn.
Thời khắc để đổi mới ngành cà phê
Nhu cầu tìm kiếm cà phê bền vững đã kéo theo những ý tưởng sáng tạo như cà phê sản xuất trong phòng thí nghiệm và năng lượng từ rác thải.
Ứng dụng nông nghiệp tế bào vào cà phê mở ra cơ hội để chế tạo tế bào cà phê trong phòng thí nghiệm.
HSBC cho rằng, việc tận dụng rác thải từ cà phê bột là một lĩnh vực đầy hứa hẹn nhằm giảm thiểu rác thải ở các bãi tập kết. Kết hợp bã cà phê với polymer tạo ra vật liệu có thể dùng được trong ngành may mặc và ép bã cà phê thành khối có thể thay thế gỗ để đốt.
HSBC nhấn mạnh: “Nhu cầu cà phê toàn cầu có khả năng làm gia tăng gấp ba sản lượng cà phê cho tới năm 2050. Theo quan điểm của chúng tôi, cải thiện tính bền vững của ngành này sẽ là yếu tố quan trọng để hạn chế những tác động về xã hội và môi trường trên toàn chuỗi giá trị”.