Trong bản báo cáo ngành điện mới đây, Công ty Chứng khoán VNDirect (mã: VND) nhận định, thời gian tới sẽ là chu kỳ phát triển mới đến từ năng lượng tái tạo.
Cụ thể, thủy điện sẽ rời pha thuận lợi vào 2023-2024 khi La Lina kết thúc, trong khi nhiệt điện đối mặt nhiều rủi ro cả ngắn và dài hạn.
Sau năm 2022 rực rỡ, thủy điện sẽ bước ra khỏi pha thuận lợi trong năm 2023-2024
Theo đơn vị này, thời tiết Việt Nam đã trải qua pha La Nina kéo dài từ quý IV/2021. Theo EVN, giai đoạn 10 tháng năm 2022 tiếp tục ghi nhận trạng thái bất thường với mùa nóng mát mẻ hơn và lượng mưa dồi dào ngay cả trong mùa khô. Theo đó, thủy điện được huy động với mức sản lượng cao nhờ giá bán rẻ, tăng 30% so với cùng kỳ, đạt 82 tỷ kWh và chiếm 36.6% tỷ trọng sản lượng toàn quốc.
Một loạt doanh nghiệp thủy điện đã được hưởng lợi từ thủy văn thuận lợi và ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực. VNDirect dự báo thủy điện tiếp tục ghi nhận mức huy động ấn tượng từ nay đến cuối năm khi pha La Nina được dự báo kéo dài đến tháng 1/2023 và bắt đầu chuyển sang pha trung tính.
VNDirect cho rằng, xác suất để pha La Nina tiếp tục kéo dài là khá thấp khi pha thời tiết này đã kéo dài hơn dự kiến. Do đó, VNDirect dự báo thủy điện sẽ đóng góp mức sản lượng thấp hơn từ 2023-2024, tạo dư địa huy động cho các nguồn điện khác.
Ở khía cạnh giá bán điện bình quân, việc đẩy khung giá huy động của nhiệt điện sẽ đồng thời tạo điều kiện để nguồn thủy điện được huy động với mức giá cao hơn trên thị trường điện cạnh tranh trong các năm tới.
Bên cạnh đó, VNDirect cho rằng, triển vọng phát triển thủy điện đang dần cạn kiệt khi dư địa mở rộng công suất nguồn điện này đã đạt giới hạn, sẽ còn dư địa khoảng 6.000 MW thủy điện nhỏ (< 30 MW) trong giai đoạn tới. Thủy điện nhỏ hiện đang được xếp loại là năng lượng tái tạo do ảnh hưởng không đáng kể đến môi trường và cảnh quan chung.
Tuy các nhà máy thủy điện nhỏ phụ thuộc nhiều vào thời tiết và khả năng điều tiết kém, các dự án này được hưởng mức giá bán cao hơn trung bình 20-30% so với giá bán các nhà máy thủy điện công suất lớn nhờ chính sách biểu phí tránh được.
Điện than đối mặt rủi ro trong ngắn và dài hạn
Trong bối cảnh giá than dự kiến tiếp tục neo cao trong năm sau, khó tiếp tục kỳ vọng sự phục hồi mạnh của nguồn điện này trong năm 2023, đặc biệt khi các nhà máy mới đi vào hoạt động sử dụng 100% than nhập như Nghi Sơn II, Sông Hậu I.
Tuy nhiên, VNDirect nhận thấy những triển vọng đỡ u ám hơn cho các nhà máy sử dụng than nội địa và than trộn trong 2023-2024 với áp lực giá thấp hơn các nhà máy than nhập.
VNDirect cho rằng các nhà máy tại khu vực miền Bắc sẽ ghi nhận mức huy động sản lượng tối ưu hơn do dự báo nhu cầu điện tại khu vực này sẽ tăng mạnh trong các năm tới. Trong khi đó, các nhà máy tại khu vực miền Nam có thể vẫn gặp áp lực cạnh tranh từ nhiều nguồn điện do tình trạng thừa nguồn tại khu vực.
Trong ngắn hạn, điện than vẫn đóng vai trò rất quan trọng, và là nguồn điện chạy nền đáng tin cậy với giá rẻ, để đảm bảo tính an toàn của hệ thống trong giai đoạn phát triển kinh tế mạnh mẽ từ nay đến năm 2030. Tuy nhiên triển vọng đang mờ nhạt dần với khả năng tiếp cận vốn khó khăn hơn.
Năng lượng tái tạo nóng lòng chờ "cú hích" chính sách giá, điện gió là tâm điểm phát triển trong giai đoạn 2022-2030
Trong báo cáo mới đây triển vọng ngành điện mới cập nhật, Chứng khoán VnDirect đánh giá dự thảo Quy hoạch điện 8 tiếp tục củng cố triển vọng tươi sáng của năng lượng tái tạo.
Đối với điện gió, bản dự thảo tháng 11 tiếp tục đề cao hơn nữa tầm quan trọng của điện gió với tỉ trọng lớn trong giai đoạn 2022-2050. Theo đó, sẽ tiếp tục có một giai đoạn phát triển nóng của nguồn điện này sau khi giai đoạn chạy đua FIT kết thúc.
Dự kiến, tốc độ tăng trưởng kép công suất điện gió sẽ đạt mức 16% trong giai đoạn 2022-2045.
Nhìn chung, tổng công suất điện gió dự kiến sẽ chiếm 18% tổng công suất toàn hệ thống trong năm 2030, sau đó sẽ tiếp tục sở hữu tỉ trọng cao nhất là 30% trong 2045.Ở một khía cạnh khác, VnDirect nhận thấy xu hướng giảm giá chi phí quy dẫn (LCOE) cũng là một yếu tố quan trọng, thúc đẩy sự bùng nổ của nguồn điện gió trong tương lai.
Đối với điện mặt trời trang trại, sau khi phát triển ồ ạt trong giai đoạn 2019-2021 và hiện đang chiếm tỷ trọng lớn đạt 21% tổng công suất hệ thống, nguồn điện này sẽ được dừng phát triển mới từ nay đến 2030.
Ngoài ra, đối với 2,360 MW điện mặt trời trễ giá FIT được Bộ Công Thương kiến nghị tiếp tục phát triển trong các dự thảo trước, con số đã được điều chỉnh giảm đáng kể trong bản dự thảo mới.
Ngoài ra, dự thảo quy hoạch điện 8 mới nhất cũng khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời mái nhà cho mục đích tự sử dụng và không bán lên lưới.
Sản lượng điện khí sẽ cải thiện, củng cố bởi tăng trưởng nhu cầu điện mạnh mẽ
Theo dự thảo quy hoạch điện 8, điện khí sẽ tiếp tục là mũi nhọn trong giai đoạn 2022-2035, và dự kiến sẽ không phát triển thêm sau đó. Tổng công suất điện khí sẽ tăng mạnh từ 7.300MW trong 2022 lên 46.330MW trong 2035 với tốc độ tăng trưởng kép trong giai đoạn này đạt 15,2%.
Hiện tại, xu hướng giảm giá khí là thông tin tích cực cho ngành điện khí với mức huy động điện kỳ vọng sẽ cải thiện, cũng như tình hình đàm phán hợp đồng PPA cho các dự án sắp tới.
VnDirect kỳ vọng mức sản lượng huy động tích cực hơn cho điện khí, củng cố bởi nhu cầu điện tăng trưởng và sản lượng thủy điện sẽ không còn bùng nổ.
Ngoài ra, giá khí thế giới đã giảm mạnh thời gian gần đây phần nào tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các dự án điện khí LNG sắp tới có cơ hội đàm phàn và thống nhất các điều khoản về giá và sản lượng - điều mà hiện tại vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc.