Nằm ở khâu cuối của chuỗi giá trị Bất động sản - Xây dựng - VLXD, ngành vật liệu Việt Nam chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các biến động kinh tế vĩ mô và các ngành liên quan. Sau giai đoạn khó khăn, năm 2024 chứng kiến sự phục hồi dần của ngành sản xuất vật liệu, được hỗ trợ bởi quá trình đô thị hóa nhanh, các dự án đầu tư công quy mô lớn và chính sách tháo gỡ khó khăn của Chính phủ.
Số liệu thống kê cho thấy sản lượng một số mặt hàng VLXD chủ lực đã tăng trưởng trở lại trong năm 2024, như thép thô đạt 21,98 triệu tấn (tăng 14% so với năm 2023), xi măng đạt 91 triệu tấn (tăng 2%), gạch ốp lát đạt 450 triệu m² (tăng 15%), và sứ vệ sinh đạt 14,5 triệu sản phẩm (tăng 15%). Tuy nhiên, sự phục hồi chưa đồng đều khi sản lượng kính xây dựng lại giảm 16% (còn 147 triệu m²).
Kết quả khảo sát của Vietnam Report đối với các doanh nghiệp VLXD đại chúng cũng cho thấy sự cải thiện đáng kể trong tình hình kinh doanh năm 2024 so với năm 2023. Tỷ lệ doanh nghiệp có doanh thu giảm trên 25% đã thu hẹp mạnh từ 30,6% xuống còn 11,2%. Ngược lại, tỷ lệ doanh nghiệp ghi nhận tăng trưởng doanh thu tăng lên 45,9%, cao gấp hơn ba lần so với mức 13,3% của năm 2023. Về lợi nhuận, có tới 49,0% doanh nghiệp đạt mức tăng trưởng trên 25%, cao hơn nhiều so với tỷ lệ 21,4% của năm trước (tăng 27,6 điểm phần trăm).
"Những kết quả này cho thấy ngành vật liệu đang từng bước vượt qua các thách thức để duy trì đà tăng trưởng," Vietnam Report nhận định, dù vẫn còn đối mặt với áp lực chi phí và biến động thị trường.
Thách thức lớn nhất được chỉ ra là biến động giá cả nguyên vật liệu đầu vào. Chỉ số giá nhà ở và VLXD đã tăng 26% trong giai đoạn từ tháng 01/2019 đến tháng 02/2025. Các mặt hàng như thép, xi măng, cát, đá xây dựng đều có những đợt tăng giá trong năm 2024 do nhiều yếu tố (chi phí năng lượng, hạn chế khai thác...). Với chi phí VLXD chiếm khoảng 60% tổng chi phí xây dựng, biến động giá gây áp lực không nhỏ lên tiến độ dự án và buộc doanh nghiệp phải tìm giải pháp kiểm soát chi phí, phát triển sản phẩm xanh, hiệu quả hơn.
Bước sang đầu năm 2025, giá một số loại VLXD chủ chốt như thép và xi măng có dấu hiệu ổn định hơn, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các dự án xây dựng phục hồi.
Trong bối cảnh đó, Vietnam Report đã nhận diện 6 động lực chính được kỳ vọng thúc đẩy tăng trưởng của doanh nghiệp VLXD trong năm 2025:
Thứ nhất, việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và cải thiện cơ sở hạ tầng. Có tới 84,6% doanh nghiệp được khảo sát đánh giá đây là động lực quan trọng nhất. Năm 2025 là năm nước rút thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025, với tổng vốn dự kiến lên tới 885.755 tỷ đồng, tập trung vào các công trình hạ tầng giao thông trọng điểm (cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành, đường sắt, vành đai...) và các dự án đô thị, nhà ở xã hội, tạo ra nhu cầu lớn về xi măng, sắt thép, cát, đá và các loại vật liệu khác.
Thứ hai, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ được 61,5% doanh nghiệp xem là động lực quan trọng. Việc ban hành và đưa vào thực thi các luật mới như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản (có hiệu lực từ năm 2024 hoặc đầu 2025) được kỳ vọng sẽ tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, đẩy nhanh tiến độ phê duyệt dự án, kích thích dòng vốn vào thị trường bất động sản, từ đó tác động tích cực đến nhu cầu VLXD. Các chính sách tài chính - tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng.
Thứ ba, tiềm năng từ kênh xuất khẩu. Khảo sát cho thấy 45,7% doanh nghiệp đánh giá tiềm năng xuất khẩu từ cao đến rất cao, và tới 92,3% doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng thị trường xuất khẩu trong 1-3 năm tới, chủ yếu nhắm đến các thị trường châu Á, châu Mỹ và châu Âu. Sự phục hồi kinh tế toàn cầu và vị thế ngày càng tăng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng được xem là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp VLXD đẩy mạnh xuất khẩu.
Ngoài ra, báo cáo cũng đề cập đến các động lực khác như sự phục hồi của thị trường bất động sản, xu hướng phát triển công trình xanh và ứng dụng công nghệ trong sản xuất, kinh doanh VLXD.