Da “già” trước tuổi do ánh sáng mặt trời
Theo bác sĩ da liễu Nguyễn Quỳnh Ân (Phó Giám đốc Trung tâm bồi dưỡng kiến thức chăm sóc da bệnh lý và trẻ hóa làn da trực thuộc Viện Khoa học Quản lý Y tế; Bác sĩ Phòng khám chuyên khoa Phẫu thuật thẩm mỹ 72 Thái Hà, Hà Nội), việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời lặp đi, lặp lại trong một quãng thời gian kéo dài, nhất là đối với những người làm việc ngoài trời, không có thói quen bôi kem chống nắng hay bảo vệ khỏi ánh sáng mặt trời không đúng cách sẽ khiến da bị lão hóa nhanh. Bởi, tia UV có trong ánh sáng mặt trời tác động lên da hình thành các phản ứng oxy hóa (ROS) sẽ làm suy giảm collagen, tăng số lượng các tế bào sắc tố không điển hình, tăng sinh melanin, giảm Hyaluronic Acid, tăng các sợi elastin không định hình, giảm mao mạch vùng trung bì nông... từ đó sẽ khiến da hình thành nếp nhăn sớm, già trước tuổi, da thô ráp sần sùi, thay đổi sắc tố da như đồi mồi, nám, tàn nhang và tình trạng giãn mạch, mất tính đàn hồi.
Không chỉ vậy, da càng trắng thì lão hóa càng xảy ra sớm. Điều này đã được chứng minh trong nghiên cứu của các nhà khoa học Pháp. Họ đã phát hiện ra làn da phụ nữ Pháp xuất hiện nếp nhăn sớm hơn 10 năm so với làn da phụ nữ Trung Quốc. Hay ví dụ như làn da của người châu Phi, do màu da đen nên khả năng bảo vệ khỏi tác hại của ánh sáng mặt trời vượt trội hơn tất cả các chủng tộc khác.
Rất nhiều quan điểm cho rằng ánh sáng mặt trời là nhân tố chủ đạo khiến chúng ta lão hóa da và già nhanh hơn, thậm chí là hơn cả yếu tố do gen và tuổi đời. Do đó việc phát hiện ra Vitamin A vào năm 1913, sau đó Tretinoin được cấp bằng sáng chế năm 1957 là một trong những phát hiện vĩ đại nhất của thế kỷ 20 về chuyên ngành da liễu.
Trong đảo ngược lão hóa da do ánh sáng thì Tretinoin được coi là “tiêu chuẩn vàng” trong hỗ trợ điều trị da và luôn được giới làm đẹp coi là vị “Vua” đáng kính trong giới dược mỹ phẩm, bên cạnh “Hoàng hậu” của mình là kem chống nắng.
Những tác dụng kỳ diệu của Tretinoin
Bác sĩ Nguyễn Quỳnh Ân chia sẻ, ngày nay khoa học tiến bộ hơn nên đã có nhiều công trình nghiên cứu sâu hơn, chi tiết hơn và ngày càng củng cố nhiều hiểu biết hơn nữa về Tretinoin. Càng ngày ta càng thấy nó thực sự là một loại hoạt chất có tác dụng “đáng kinh ngạc” trong việc níu giữ tuổi trẻ, bởi khi sử dụng Tretinoin sẽ giúp: Nén chặt lớp sừng làm da trở nên mịn màng; Làm dày lớp hạt vì vậy melanin được phân bố đều hơn cho da sáng, nếp nhăn nhỏ được cải thiện; Ức chế enzym Tyrosinase, làm giảm tế bào sắc tố không điển hình, làm da sáng hơn và giảm các tình trạng như nám, tàn nhang, đồi mồi…; Tăng mạch máu ở trung bì nông giúp nuôi dưỡng da được tốt hơn và da hồng hào hơn; Làm hồi phục lại các đường lượn sóng ở ranh giới giữa thượng bì và trung bì những đường này sẽ trở nên phẳng khi da bị lão hóa.
Tăng sinh collagen loại I, III và VII (tăng sinh collagen tuýp 1 lên đến 80%): Giúp cải thiện các vết nhăn sâu làm da trẻ trung hơn; Ức chế các emzym phân giải collagen: Do ức chế chức năng của metalloproteinase nền (MMPs) nên giảm tổng hợp các enzym phân hủy collagen như collagenase và gelatinase… nên số lượng collagen tăng lên; Tăng sinh GAGs như hyaluronic acid…; Làm da căng bóng hơn cấp ẩm cho da tốt hơn; Giảm tác hại từ tia UV tương đương với sử dụng kem chống nắng có chỉ số Spf 20 trong một số nghiên cứu; Hỗ trợ trị mụn – Dự phòng tái phát mụn…: Tác dụng của Tretinoin đối với bệnh lý mụn trứng cá là: Giảm viêm, giảm tiết bã nhờn, giảm sự kết dính của tế bào sừng, tăng sự luân chuyển tế bào thượng bì và tăng hoạt động phân bào do đó giảm nguy cơ bít tắc tuyến bã dẫn đến tác dụng trong hỗ trợ điều trị, dự phòng tái phát mụn trứng cá; Chữa lành vết thương: Các nghiên cứu cho thấy Tretinoin có tác động lên cytokeratin 16 - là chất điều biến quan trọng của quá trình chữa lành vết thương.
Trong nghiên cứu cũng chỉ ra sử dụng Tretinoin trước 2 tuần với các thủ thuật như lăn kim, peel da… cho thấy vết thương lành nhanh hơn. Tretinoin được minh chứng có tác dụng rất lớn trong điều trị về đảo ngược lão hóa da những tổn thương gây ra do ánh sáng mặt trời như làm mỏng da, suy giảm collagen, tăng sinh melanin, giảm số lượng mạch máu nơi trung bì…
Theo đó, Tretinoin có thể đảo ngược được phần lớn những tác hại của ánh sáng mặt trời ảnh hưởng đến làn da, giúp khôi phục lại làn da mịn màng hơn, giảm nếp nhăn, da sáng hơn, trẻ trung hơn và giúp kéo lại tuổi thanh xuân. Việc sử dụng Tretinoin hiện nay với rất nhiều nồng độ 0,025; 0,05; 0,1% đòi hỏi thời gian từ 6 - 12 tháng và tùy từng người để đạt được hiệu quả rõ rệt.
Tretinoin đúng với câu nói “rủi do cao thì lợi nhuận cao”, ngoài những hiệu quả quá mạnh mẽ trong vấn đề đảo ngược lão hóa da thì việc bôi Tretinoin cũng có những tác dụng phụ thường gặp trong khoảng thời gian vài tuần đầu mới bắt đầu điều trị như: Bong da, khô da, ngứa, rát, đỏ, viêm da.. là do giải phóng các cytokine tiền viêm như IL-1, TNF-α, IL-6 và IL-8… Tuy nhiên, sau đó các triệu chứng trên sẽ giảm dần theo thời gian bôi.