Tuy nhiên, hoạt động thu đổi ngoại tệ vẫn diễn ra một cách công khai.
Chợ đen: Muốn mua bán bao nhiêu cũng có
Khảo sát quanh một số tiệm vàng nằm ở khu các khu vực chợ Bến Thành, chợ Tân Định thuộc quận 1, vốn khá nổi tiếng về dịch vụ thu đổi ngoại tệ trên thị trường tự do, chúng tôi ghi nhận việc thu đổi ngoại tệ cho khách vẫn được thực hiện.
Khi hỏi về việc muốn mua USD, chủ tiệm vàng cũng cho biết muốn mua bao nhiêu cũng có. Nhưng để tránh bị phát hiện, nếu mua nhiều, tiệm sẽ giao USD tận nhà cho an toàn. Thậm chí, theo chủ tiệm, họ biết là hoạt động mua bán USD chợ đen đã bị cấm từ lâu, nếu bị phát hiện, mức phạt rất nặng. Tuy nhiên, còn cầu thì có cung bởi nhu cầu của người dân mua USD để cất trữ, tích lũy, du lịch, đi học vẫn nhiều…
Hoạt động thu đổi ngoại tệ vẫn diễn ra công khai ở các địa điểm không được cấp phép Trong khi đó, dù các ngân hàng (NH) thương mại theo quy định phải bán USD đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân, nhưng để mua được USD trong NH không đơn giản. Còn việc đổi ngoại tệ ở các ngân hàng thì khá phức tạp về giấy tờ và mất thời gian nên họ tìm đến thị trường tự do.
Theo quan sát của PV, người đến mua bán ngoại tệ có đủ các thành phần, người giàu có, giới làm ăn kinh doanh có, khách mua đi du lịch cũng nhiều và loại ngoại tệ họ mua bán chủ yếu là đôla Mỹ. Người mua nhiều, người mua ít nhưng đa phần số lượng giao dịch thường dao động từ 500 - 2.000 USD. Theo nhân viên của của những nơi này cho biết thì muốn mua bán bao nhiêu đôla cũng có và họ vẫn thường xuyên giao dịch ở mức vài chục nghìn đôla, họ có thể đáp ứng mọi nhu cầu về ngoại tệ.
Ngân hàng: Bán thì dễ mua thì cực kỳ khó
Anh Hùng, nhân viên một công ty nước ngoài ở quận 1 cho biết, câu chuyện người dân tìm đến các tiệm vàng để đổi hoặc mua ngoại tệ đa phần là vì tiện và được phục vụ nhanh chóng, không cần các thủ tục rườm rà như ở ngân hàng. Mang ngoại tệ vào ngân hàng bán thì dễ nhưng khi họ cần đi du học, chữa bệnh, du lịch... mua ngoại tệ lại cực kỳ khó. Chưa kể khi người dân bán ngoại tệ cho ngân hàng thì giá bán sẽ thấp hơn so với thị trường tự do, như vậy không hấp dẫn người dân. Anh Hùng còn cho biết thêm các địa chỉ mua bán ngoại tệ mà anh biết đều do chính nhân viên ngân hàng giới thiệu.
Trên thực tế, nhiều năm qua việc kiểm tra thị trường ngoại tệ tự do đã được tiến hành, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn thì mọi việc "đâu lại vào đó". Các hoạt động thu đổi, niêm yết, dùng ngoại tệ thanh toán vẫn diễn ra, thậm chí còn giao dịch nhiều hơn. Điều đáng nói, sự tồn tại của thị trường ngoại tệ chợ đen như một đối trọng với thị trường chính thức; nhất là thời gian gần đây, tình trạng hai tỷ giá lại xuất hiện, và giá chợ đen luôn cao hơn ngân hàng và hoạt động sôi nổi không kém thị trường chính thức.