Theo Nikkei Asia đưa tin, số lượng các kỳ lân mới - công ty chưa niêm yết có giá trị 1 tỷ USD trở lên - đang giảm mạnh trên toàn cầu khi các nhà đầu tư ngày càng e ngại rủi ro hơn trong bối cảnh suy thoái kinh tế đang đe doạ nhiều nơi.
Với nguồn tiền cạn kiệt, số lượng kỳ lân mới trung bình hàng tháng đã giảm xuống còn 7,3 công ty trong nửa đầu năm, tức là giảm khoảng 80% so với đỉnh năm 2021 là 50,5 đơn vị, theo dữ liệu từ PitchBook.
Tại Mỹ, các nhà đầu tư mạo hiểm đã bắt đầu chuyển trọng tâm sang việc khám phá và nuôi dưỡng các công ty có triển vọng hơn là tìm kiếm các cơ hội đầu tư để thu lợi nhanh chóng.
Cuối tháng 6, IRL - một startup ứng dụng nhắn tin của Mỹ, đã quyết định đóng cửa sau khi có thông tin cho rằng công ty đã làm giả số người dùng. Startup này bị cáo buộc vi phạm luật chứng khoán sau khi rõ ràng không thể đạt được các mục tiêu hoạt động.
Được định giá 1,17 tỷ USD vào năm 2021 sau khi được quỹ Vision của tập đoàn SoftBank rót vốn, IRL từng tuyên bố rằng ứng dụng của họ có 20 triệu người dùng đang hoạt động. Tuy nhiên, vào tháng trước, một phát ngôn viên của công ty đã thừa nhận rằng 95% người dùng của họ là ảo.
Không chỉ IRL, mà Zume - một startup sản xuất pizza bằng robot được định giá 2,25 tỷ USD vào năm 2018 cũng không thể đạt được mục tiêu doanh thu sau một thời gian dài bị cắt giảm hoạt động; cuối cùng phải đóng cửa khi đã cạn tiền.
Thời thế thay đổi
Theo PitchBook, vào năm 2021, mỗi tháng thế giới trung bình chứng kiến sự ra đời của 50 kỳ lân, chủ yếu ở Mỹ và Trung Quốc. Số lượng kỳ lân tăng mạnh khi quỹ Vision của SoftBank và các nhà đầu tư khác đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp "giai đoạn sau”.
Các nhà đầu tư đóng vai trò khác nhau trong các giai đoạn tăng trưởng của các công ty còn non trẻ. Các nhà đầu tư ở giai đoạn hạt giống giúp các startup khởi nghiệp kinh doanh, trong khi nhà đầu tư ở giai đoạn sau cung cấp tài chính giúp startup thiết lập mô hình kinh doanh, hỗ trợ công ty khởi nghiệp mở rộng sản lượng và thị phần.
Trong những năm bùng nổ số lượng "kỳ lân", một số nhà đầu tư đã tham gia đầu tư vào startup nhằm kiếm lợi nhuận nhanh chóng từ các đợt IPO. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi mạnh mẽ khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu tăng lãi suất vào đầu năm ngoái. Theo dữ liệu từ Dealogic, các đợt IPO trong năm 2022 đã huy động được tổng cộng 22 tỷ USD tại Mỹ, giảm 90% so với một năm trước đó.
Năm nay, hoạt động đầu tư vẫn trì trệ do việc thắt chặt tiền tệ đã khiến các nhà đầu tư không muốn chấp nhận rủi ro, trong khi các kỳ lân đã lên sàn trước đó cũng đang gặp khó khăn.
Không thể thu hồi khoản đầu tư vào các đợt IPO, nhà đầu tư đã cắt giảm các khoản đầu tư của họ, khiến nhiều kỳ lân gặp khó. Dữ liệu từ PitchBook chỉ ra trong quý II, các nhà đầu tư mạo hiểm ở Mỹ đã chi tổng cộng 39,8 tỷ USD, giảm 48% so với cùng kỳ.
Dù vậy, một số nhà đầu tư mạo hiểm ở Thung lũng Silicon vẫn lạc quan về các startup. Bà Lu Zhang, sáng lập công ty đầu tư mạo hiểm Fusion Fund (Mỹ), cho biết: “Vốn và cơ hội đang phân hoá. Các công ty hoạt động hiệu quả nhất có khả năng huy động vốn thực tế đang nhận được nhiều vốn hơn mức trung bình của năm ngoái”.
Bà cũng chỉ ra, rất nhiều nhà sáng lập đã ra mắt công ty mới. "Những nhà sáng lập đó là một trong những tinh hoa ở Thung lũng Silicon. Họ quan sát thị trường trong thời gian dài và bây giờ là thời điểm tốt để họ nhảy vào”, bà Zhang cho biết.
Ngoài ra, các nhà đầu tư cũng lạc quan với lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Inflection AI - một công ty khởi nghiệp được thành lập vào năm ngoái bởi người đồng sáng lập LinkedIn, ông Reid Hoffman và những người khác, đã huy động được 1,5 tỷ USD kể từ khi thành lập.
Trong khi các công ty khởi nghiệp giai đoạn sau đang gặp khó khăn, các công ty khởi nghiệp ở giai đoạn hạt giống tiếp tục thu hút đầu tư. Quy mô trung bình của các thương vụ hạt giống trong nửa đầu năm nay đạt 2,9 triệu USD khi các nhà đầu tư tập trung nhiều hơn vào việc hỗ trợ phát triển cho các doanh nghiệp thế hệ tiếp theo.
Ông Martin Pichinson, sáng lập kiêm Chủ tịch Sherwood Partners nhận định: “Tôi thấy rất nhiều điều mới mẻ và thú vị từ AI. Song chúng ta phải loại bỏ những cái cũ để xây dựng những cái mới hơn”.
Trong quá khứ, mỗi khi hệ sinh thái khởi nghiệp gặp khó khăn thì những ngành mới lại được sinh ra. Chẳng hạn như bong bóng công nghệ thông tin và khủng hoảng tài chính toàn cầu sau sự sụp đổ của Lehman Brothers. Các nhà đầu tư trên khắp thế giới đang quan sát xem điều gì sẽ xảy ra sau những khó khăn ở hiện tại và lĩnh vực nào sẽ dẫn đầu xu hướng tiếp theo.