Từng là món ăn cho ăn miễn phí
Hàu là loài động vật nhuyễn thể thuộc nhóm thân mềm hai mảnh vỏ trong họ hàng nghêu, sò nhỏ sống ở bờ biển, các ghềnh đá ven bờ biển hay các cửa sông. Chúng thường sống bám vào một giá thể khác như các rạn đá, móng cầu. Hàu ăn sinh vật phù du và các sinh vật trong bùn, cát, nước biển. Hàu có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái vì chúng lọc tạp chất từ nước và là nguồn thực phẩm cho cộng đồng dân cư ven biển.
Hàu vịnh Coffin ở Australia được mệnh danh Vua hàu đắt đỏ nhất thế giới Phần lớn (75%) loài hàu sinh sống trong môi trường tự nhiên trên thế giới được tìm thấy ở 5 địa điểm thuộc Bắc Mỹ. Hàu đã xuất hiện trên trái đất được một thời gian dài. Ước tính loài động vật có vỏ này đã tồn tại được khoảng 300 triệu năm, và loài người đã sử dụng chúng làm thức ăn trong nhiều thế kỷ. Khoảng 200 năm trước, loài động vật có vỏ này có giá vô cùng rẻ và có thể được sử dụng làm những món ăn miễn phí cho mọi người.
Tuy nhiên, nghề nuôi hàu bắt đầu được phát triển bởi Sergius Orata, một kỹ sư La Mã nổi tiếng với phát minh thiết bị sưởi ấm dưới sàn nhà, và kể từ khi được khởi xướng và truyền bá, nghề nuôi hàu đã trở thành một nghề kinh doanh vô cùng phát triển. Mặc dù bạn có thể thấy hàu xuất hiện trong thực đơn nhiều hơn trong thời gian gần đây, nhưng sự phổ biến của chúng bây giờ không là gì so với chỉ 200 năm trước.
Việc kinh doanh buôn bán hàu bùng nổ từ đầu thế kỷ 19, và loài động vật này được bán dưới dạng thức ăn đường phố trên khắp London, Paris và New York vì chúng vẫn là một món ăn nhẹ có mức giá siêu rẻ cũng như dễ tiếp cận với nhiều tầng lớp người dân. Vào năm 1860, một thị trấn nhỏ bên bờ biển Whitstead của Anh đã chuyển 50 triệu tấn hàu đến London mỗi năm và đến năm 1900, New York đã tiêu thụ 1 triệu con hàu mỗi ngày.
Nhưng khi sự nổi tiếng tăng lên, các vấn đề liên quan đến món ăn này cũng xuất hiện. Công nghiệp hóa và nạo vét vùng biển ở Anh đã dẫn đến tình trạng đánh bắt quá mức, và khi nhiều người di chuyển đến sinh sống tại khu vực bờ biển, ngày càng nhiều nguồn nước thải bị đổ xuống vùng nước nuôi hàu. Chẳng mấy chốc, dịch bệnh thương hàn và các bệnh khác đã xuất hiện, và nhiều công ty kinh doanh hàu phải đóng cửa. Mùa đông khắc nghiệt và những căn bệnh mới đã giết chết nhiều con hàu bản địa còn sót lại, khiến loài vật này mang tiếng xấu kéo dài trong nhiều năm sau đó. Một nguyên nhân khác khiến giá hàu giảm xuống vào đầu thế kỷ 20: lao động trẻ em.
Đầu thế kỷ 20, nhiếp ảnh gia người Mỹ Lewis Hine đã chụp được những bức ảnh về nhiều đứa trẻ làm việc trong ngành công nghiệp hàu, thậm chí chụp ảnh một em bé có tên Mary mới 4 tuổi phải cạo hai chậu hàu mỗi ngày. Mọi thứ đã phải thay đổi. Tất cả mọi người trên thế giới sớm nhận ra tầm quan trọng của nước sạch trong quá trình nuôi hàu và không cho phép sử dụng lao động trẻ em.
Tất nhiên, việc làm cho hàu an toàn với môi trường và phù hợp với pháp luật cũng như đạo đức cũng sẽ phải trả giá, vì động vật có vỏ phải mất rất nhiều công sức để sản xuất. Chính vì thế, giá hàu đã tăng chóng mặt, dao động từ 36 – 54 USD/12 con (từ khoảng 850.000 VND đến 1,25 triệu VND). Một số loài hàu có giá đắt đỏ hơn, ví dụ như hàu Sydney có giá tới 198 USD/6 con (hơn 4,5 triệu VND).
Ngày càng đắt đỏ
Hàu có thể chỉ có thời hạn sử dụng chín ngày, nhưng điều đó không ngăn cản được việc chúng được vận chuyển đi toàn cầu. Và với sự phổ biến và hình ảnh là một món ăn xa xỉ, nhu cầu đôi với loài động vật này sẽ không ngừng tăng lên. Điều này đồng nghĩa với việc, loài hàu đang ngày càng suy giảm nhanh chóng. Hàu trở nên đắt đỏ không chỉ bởi vì số lượng ngày càng suy giảm, những lợi ích về mặt sức khỏe cũng khiến cho giá trị của hàu tăng lên.
Theo y học cổ truyền, thịt hàu có vị ngọt hơi mặn, tính mát, không độc, tác dụng tráng dương, bổ tinh, tư âm dưỡng huyết, ăn vào trị được chứng mất ngủ do nhiệt, người nóng khô khát, hoa mắt, chóng mặt, phụ nữ rối loạn tiền mãn kinh, phụ nữ sau sinh thiếu sữa, thiếu máu ăn hàu rất tốt. Thịt hàu sống là một món ăn khoái khẩu của các quý ông vì ai cũng biết nó là một thực phẩm rất giàu chất bổ và kích thích tố, đặc biệt là chứa nhiều kẽm - đây là khoáng tố quan trọng rất cần thiết cho quá trình sản xuất tinh trùng, giúp tăng cường hệ miễn dịch, vì vậy nó còn được ví là thực phẩm của tình yêu.
Bổ sung hàu vào chế độ ăn uống là điều vô cùng cần thiết, bởi đây là thực phẩm vô cùng tốt cho sức khỏe, chứa nhiều dưỡng chất. Trong 100 gram thịt hàu cung cấp các chất dinh dưỡng sau cho cơ thể của chúng ta: 10,9 g protein, 375 mg kali, 270 mg natri, 1,5 g chất béo, 10 mg magiê, 5,5 mg sắt, 35 mg can-xi, 11,5 mg đồng, 47,8 mg kẽm, 100 mg phốt-pho, cùng với hàm lượng vitamin A, B1, B2, Acid Taurine và các vi nguyên tố khác.
Theo các tài liệu cho thấy, hàm lượng Iod có trong thịt hàu cao gấp 200 lần so với sữa bò và lòng đỏ trứng. Bên cạnh đó, thịt hàu còn chứa các acid amin và cùng với nhiều chất hoạt tính đặc biệt chỉ có trong sinh vật của biển cả. Mặc dù hàm lượng calo thấp, tuy nhiên hàu vẫn chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng có ích như protein, chất béo lành mạnh, cùng với các vitamin và khoáng chất. Động vật thân mềm này còn chứa một nguồn Acid béo Omega-3 tốt, cùng với một họ chất béo không bão hòa đa. Vì vậy, bổ sung hàu vào chế độ ăn uống rất tốt cho tim, não….
Ở Việt Nam, giá hàu phổ biến từ 20.000-50.000 đồng/kg tùy loại. Tuy nhiên, trên thế giới có những loại hàu vô cùng đắt đỏ lên tới tiền triệu, thậm chí có những con hàu đáng giá cả gia tài. Đơn cử như con hàu khổng lồ nặng 1,44kg, có tuổi đời khoảng 14 năm, bắt được tại trang trại nuôi hàu ở Pháp. Nó được trả giá lên tới 30.000 euro (gần 800 triệu đồng). Song chủ nhân của nó quyết định không bán và đem thả về biển.
Năm 2019, một người đàn ông ở Canada ăn hàu còn phát hiện có rất nhiều ngọc bên trong. Số ngọc này có thể xâu thành một chuỗi, đáng giá cả một gia tài. Ước tính, xác suất tìm được một viên ngọc trong hàu chỉ là 1/10.000. Còn ở Tây Ban Nha cũng có một loại hàu cổ ngỗng vô cùng đắt đỏ, 1kg có giá 235USD (khoảng 5,3 triệu đồng). Loại hàu này chỉ được bán trong những nhà hàng cao cấp. Chưa hết, ở Australia cũng có Vua hàu Coffin rất nổi tiếng. Nó là loài hàu lớn nhất thế giới khi sở hữu chiều dài 18cm, cân nặng gần 1 kg và được bán với giá khoảng 2,3 triệu đồng/kg. Khi thưởng thức, thực khách sẽ ăn hàu Coffin kèm chanh thái lát, mang lại hương vị đặc trưng và nổi bật.