CNBC đưa tin, nền kinh tế kỹ thuật số ở 6 quốc gia Đông Nam Á bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam được dự đoán sẽ tăng trưởng 6% mỗi năm, theo báo cáo e-Conomy SEA 2022 mới nhất do Google, Temasek và Bain & Company phát hành. Đơn vị này còn dự đoán thị trường nền kinh tế kỹ thuật số ở Đông Nam Á có thể đạt tới 1.000 tỷ USD vào năm 2030.
Tuy nhiên, rào cản với thị trường vẫn còn. Từ sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn cho đến trình độ hiểu biết về kỹ thuật số thấp, khu vực Đông Nam Á tiếp tục phải đối mặt với những thách thức có thể kìm hãm sự tăng trưởng của nền kinh tế số.
Anthony Toh, nhà phân tích tại trường Nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam thuộc Đại học Công nghệ Nanyang, cho biết: “Nền kinh tế kỹ thuật số của Đông Nam Á đang mở rộng, nhưng vẫn có khoảng cách kỹ thuật số. Singapore là quốc gia có tốc độ số hóa nhanh nhất. Tiếp sau đó là Malaysia, Indonesia, Brunei, Thái Lan và Việt Nam, trong khi Myanmar, Lào và Campuchia có triển vọng số hóa khá thấp”.
Khung pháp lý
Theo báo cáo Chỉ số tích hợp kỹ thuật số ASEAN, Singapore và Malaysia có kết quả tốt trên một số chỉ số tích hợp kỹ thuật số. Báo cáo cho biết Brunei, Indonesia, Thái Lan, Philippines và Việt Nam đang thiếu một hoặc nhiều chỉ số. Một số chỉ số có thể kể tới như bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng, thanh toán kỹ thuật số, kỹ năng kỹ thuật số, tinh thần kinh doanh và sự hiện đại của cơ sở hạ tầng.
Campuchia, Lào và Myanmar đạt điểm dưới trung bình trên tất cả các chỉ số và còn rất nhiều việc cần làm để bắt kịp các nỗ lực hội nhập kỹ thuật số của khu vực Đông Nam Á.
Kenddrick Chan, một thành viên tại Viện Portulans, một viện nghiên cứu độc lập có trụ sở tại Washington, cho biết: “Để tham gia vào nền kinh tế kỹ thuật số, điều quan trọng là phải có các khung pháp lý cơ bản. Lý do đằng sau sự phát triển không đồng đều này là sự phân bổ không đồng đều các lợi ích của nền kinh tế kỹ thuật số. Các quốc gia khác nhau đang ở các giai đoạn phát triển khung pháp lý khác nhau”.
ASEAN đã đưa ra các chính sách và khuôn khổ quan trọng - chẳng hạn như Kế hoạch tổng thể kỹ thuật số ASEAN 2025 và Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN 2025 - để phác thảo các hành động hướng dẫn hợp tác kỹ thuật số của chính phủ các nước.
Tuy nhiên, những mục tiêu này sẽ yêu cầu quá trình nghiên cứu chi tiết, hoạch định chính sách có tầm nhìn dài hạn hơn và sự ủng hộ đáng kể từ các bên liên quan trong khu vực, theo Diễn đàn kinh tế thế giới.
“Cuối cùng, ít nhất các quốc gia cần phải có những ý tưởng hoặc quy định giống nhau để truyền dữ liệu xuyên biên giới. Singapore có luật đảm bảo quyền riêng tư của người dùng, chuyển thông tin tài chính qua biên giới một cách an toàn nhưng Campuchia thì chưa có", ông Chan cho biết.
Khoảng cách số hóa giữa thành thị và nông thôn
Bên cạnh yếu tố khung pháp lý, một rào cản khác đối với sự phát triển của nền kinh tế kỹ thuật số là quá trình số hóa giữa các khu vực thành thị và nông thôn trong mỗi quốc gia.
Ngoại trừ Singapore, Malaysia và Brunei, các quốc gia Đông Nam Á khác có hơn 40% dân số sống ở khu vực nông thôn, dựa trên ước tính năm 2021 của World Bank.
Tỷ lệ thâm nhập internet tại các quốc gia ở Đông Nam Á
Indonesia đã chứng kiến tốc độ thâm nhập internet nhanh chóng mỗi năm, đồng thời vẫn ghi nhận khoảng cách về tốc độ số hóa giữa thành thị và nông thôn cao. Tan cho biết, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật số làm tăng nguy cơ khiến một số cộng đồng nông thôn bị bỏ lại phía sau.
“Trước đại dịch, khoảng cách tốc độ số hóa giữa thành thị và nông thôn ở Indonesia là 24,8 điểm phần trăm. Khoảng cách giảm nhẹ xuống 22,5 điểm phần trăm vào năm 2021 sau đại dịch Covid-19”, theo Asia Competitiveness Institute, trích dẫn dữ liệu của Cục Thống kê Indonesia.
Mặc dù khu vực Đông Nam Á là nơi có tỷ lệ sử dụng internet cao trên 70% và hầu hết dân số đã sở hữu điện thoại thông minh, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả mọi người đều hiểu biết về kỹ thuật số.
“Người Đông Nam Á không thiếu điện thoại di động. Đối với họ, internet là điện thoại di động. Tuy nhiên, vấn đề chính là nó bị chi phối bởi mạng xã hội. Họ có thể không truy cập trình duyệt web. Cách họ sử dụng internet luôn thông qua Facebook, Instagram, TikTok,… Vì vậy, để họ tham gia vào toàn bộ nền kinh tế kỹ thuật số đòi hỏi phải có nhiều hiểu biết về kỹ thuật số hơn”, ông Chan nhận định.
Cùng lúc đó, ông Anthony Toh cho biết, khoảng cách kỹ thuật số của Đông Nam Á là vấn đề hàng đầu đối với tiến trình số hóa của khu vực. “Tôi cho rằng, khoảng cách kỹ thuật số đang ngày càng rộng hơn ở Đông Nam Á”, ông Toh cho biết.