Năm 1978, ngành hàng không nước Mỹ lao đao vì luật chống độc quyền, quy định các hãng lớn không được chèn ép hãng nhỏ để "bá chủ" những đường bay đông đúc nhất. American Airlines chính là một nạn nhân của điều luật mới. Năm 1980, họ lỗ tới 76 triệu USD vì cạnh tranh trở nên quá khốc liệt, nhất là từ các hãng giá rẻ.
Chủ tịch mới nhậm chức của American Airlines - Robert Crandall - có một phương án liều lĩnh. Do đang cần tiền, hãng quyết định “vắt sữa” nhóm hành khách giàu có nhất của mình, bán cho họ vé trọn đời AAirpass với cái giá 250.000 USD (tương đương 560.000 USD theo tỷ giá năm 2019, tức khoảng 13 tỷ đồng).
Chủ tịch American Airlines - Robert Crandall (phải) chụp ảnh với đối thủ từ Southest Airlines
Với chiếc thẻ quyền năng này, hành khách có thể bay vĩnh viễn trên khoang hạng nhất. Và chỉ cần đóng thêm 150.000 USD, chủ thẻ có thể mời bất kỳ ai cùng bay với mình.
Trong thời gian khuyến mãi, tổng cộng 28 người may mắn vớ được “kèo thơm” ngoài sức tưởng tượng. Tỷ phú Mark Cuban là một trong số đó, ông cho biết: “Đây là một trong những giao dịch hời nhất tôi từng thực hiện”.
Nhưng đến năm 1994, hãng bay Mỹ chính thức ngừng phát hành AAirpass vì nhận thấy thua lỗ hàng triệu USD. Vậy mà “thảm họa” khuyến mãi này vẫn chưa chịu dừng lại...
Steve Rothstein, một nhân viên ngân hàng đầu tư ở Chicago, vốn là một trong những hành khách thân thiết của American Airlines. Ông kể: “American Airlines liên lạc với tôi, nói rằng dựa trên tần suất bay của tôi, AAirpass sẽ là một khoản đầu tư tuyệt vời. Cũng như trái phiếu nhưng thay vì trả cổ tức tiền mặt, họ trả cho tôi dưới dạng vé máy bay. Họ đang cần tiền và đổi lại cho tôi dặm bay”.
Steve Rothstein mua cả thẻ AAirpass và phí hành khách đi kèm, tổng cộng số tiền gần 400.000 USD. Dường như American Airlines đã mừng lắm khi nhận về khoản tiền chữa cháy cho năm tài chính không mấy sáng sủa. Thế nhưng trong 25 năm cầm chiếc vé AAirpass, Steve Rothstein đã bay hơn 10.000 chuyến, “vắt” American Airlines đến sức cùng lực kiệt.
Vị khách này bay hàng ngàn chuyến tới New York, Los Angeles và San Francisco. Ông thường thăm viếng London, có khi ngắm màn sương mù không dưới 10 lần/tháng. Có hôm rảnh rang, ông cất công bay tới Ontario (Canada) chỉ để thưởng thức bánh sandwich địa phương.
Jacques Vroom cũng là một hành khách thượng lưu gây ám ảnh kinh hoàng cho American Airlines. Ông đã nhanh tay mua đứt thẻ AAirpass và vé cho người đi kèm. “Tôi chưa lần nào dám bỏ tận 400.000 USD ra để mua đồ. Nhưng rồi tôi đi vay tiền với lãi suất 12% trong 5 năm, bởi nghĩ rằng chiếc vé này sẽ giúp tôi rất nhiều trong cuộc đời” - Vroom nói.
Trong 20 năm tiếp đó, Vroom đã bay xấp xỉ hơn 3 triệu cây số/năm. Ông sử dụng AAirpass để đi xem mọi trận đấu mà con trai mình thi đấu trên khắp nước Mỹ. Ông dạo qua Pháp, Anh chỉ để ăn trưa với bạn. Khi con gái làm bài tập liên quan tới văn hóa Nam Mỹ, ông đưa cô bé sang tận thủ đô Buenos Aires của Argentina để xem môn thể thao rodeo, rồi hôm sau lại bay khoang hạng nhất về nhà.
Cũng như Rothstein, ông Vroom đặt niềm tin vào những từ ngữ được viết trong chính hợp đồng. “Họ dùng những từ như ‘không giới hạn’ và ‘trọn đời’. Nhưng rồi, bọn họ lại lật kèo, tước cái vé ấy”.
Tua nhanh đến năm 2007, nước Mỹ một lần nữa đối mặt với căng thẳng tài chính, American Airlines cũng thua lỗ triền miên. Hãng truy ra nguồn gốc là do những tấm vé trọn đời năm xưa, với hai vị khách Steve Rothstein và Jacques Vroom là siêng năng bay lượn nhất. American Airlines tính toán rằng hai ông khách này đã làm tiêu tốn khoảng 1 triệu USD/năm, bao gồm vé máy bay, tiền thuế và phí dịch vụ kèm theo.
Cả gia đình ông Rothstein bay như những cách chim không mỏi suốt 25 năm!
American Airlines kiếm cớ đòi lại vé AAirpass. Theo thống kê, hãng thấy ông Rothstein đặt chỗ 3.000 lần trong vòng 4 năm nhưng hủy tới 2.500 chuyến, còn ông Vroom thỉnh thoảng nhận tiền người khác để đặt vé hộ. Hợp đồng ban đầu không cấm các việc này, thế nhưng American Airlines vẫn cho rằng đây là hành vi lừa đảo, sau đó dựng lên cả một chiến dịch quy mô nhằm hạ bệ Rothstein và Vroom.
Cả hai vị khách giàu có đều kiện lại gay gắt nhưng thất bại trước “ván bài cuối” của American Airlines khi họ thuê toàn luật sư cộm cán! Tuy nhiên cái kết của hãng hàng không cũng chẳng tránh khỏi hai chữ ‘thảm hại”. Năm 2011, họ tuyên bố phá sản để tái cơ cấu công ty.
Cả Rothstein và Vroom đều không được trả chiếc vé quyền năng. Ngoài ra, còn một người thứ ba bị thu hồi AAirpass. Những người mua vé còn lại - bao gồm cả tỷ phú Mark Cuban - đều được giữ lại tấm vé đến tận ngày nay.