Ngày 26/11/2018, Bộ Xây dựng đã có văn bản 2991/BXD-QLN gửi các đơn vị về việc báo cáo về tình hình thực hiện bảo lãnh trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai theo quy định của Luật kinh doanh bất động sản.
Văn bản nêu rõ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh doanh bất động sản, Bộ Xây dựng đề nghị Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương báo cáo về tình hình thực hiện bảo lãnh trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai theo quy định tại Điều 56 Luật Kinh doanh bất động sản 2014 đối với các dự án phát triển nhà ở trên địa bàn tỉnh, thành phố, nội dung báo cáo cụ thể như sau.
1. Tình hình thực hiện bảo lãnh trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai (báo cáo theo Phụ lục kèm theo công văn này)
2. Khó khăn, vướng mắc khi thực hiện quy định pháp luật về bảo lãnh trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai.
3. Đề xuất, kiến nghị
Đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương báo cáo về Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng để tổng hợp trước ngày 14/12/2018.
Được biết, Luật Kinh doanh BĐS 2014 khi ra đời đã có điểm mới, yêu cầu phải có bảo lãnh NH trước khi bán, cho thuê nhà ở hình thành trong tương lai, được quy định tại Điều 56, nhằm mục đích bảo vệ người mua nhà ở, hướng đến thị trường BĐS phát triển lành mạnh. NHNN đến nay đã ban hành 2 thông tư hướng dẫn hoạt động bảo lãnh dự án hình thành trong tương lai.
Cụ thể Thông tư 07/2015/TT-NHNN ngày 25-6-2015, quy định về bảo lãnh NH, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 9-8-2015, sau đó là Thông tư 13/2017/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 07 quy định về bảo lãnh NH có hiệu lực từ 15-11-2017.
Theo Thông tư 13, NHNN yêu cầu các NHTM bắt buộc phải phát hành cam kết chứng thư bảo lãnh cho từng khách hàng mua nhà ở hình thành trong tương lai trong vòng 10 ngày làm việc, kể từ ngày ký hợp đồng mua bán.
Theo đó, khi ký hợp đồng mua bán giữa chủ đầu tư và khách hàng, NH phải cam kết bảo lãnh cho bên mua bằng chứng thư bảo lãnh và gửi đến cho bên mua. Song do không có quy định chế tài nên đa phần chủ đầu tư né bảo lãnh từ NH. Khảo sát trên 10 dự án căn hộ đang giao dịch tại TPHCM, có đến 2/3 dự án lách luật, né quy định về bảo lãnh.
Việc ban hành quy định các dự án nhà ở hình thành trong tương lai khi mua, thuê phải có bảo lãnh từ phía ngân hàng (NH) là nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro cho người mua nhà, ngăn chặn việc huy động vốn bừa bãi, chiếm dụng và sử dụng vốn sai mục đích đối với các chủ đầu tư.
Tuy nhiên, sau 4 năm đi vào thực tiễn, quy định "bán nhà trên giấy" phải có bảo lãnh NH đang bộc lộ nhiều kẽ hở và dường như không được các chủ đầu tư thực hiện nghiêm túc.