Làn sóng mua vào từ Ngân hàng Trung ương đến nhà đầu tư cá nhân
Thị trường vàng vật chất đang ghi nhận một sức mua chưa từng có. Tại Tokyo, đại lý Nihon Material đã phải ngừng tiếp nhận khách hàng mới chỉ sau một giờ mở cửa do nhu cầu quá lớn. Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới, cho thấy các nhà đầu tư cá nhân đang ồ ạt tìm đến vàng thỏi và vàng xu như một kênh lưu trữ giá trị hữu hình.
Sức mua từ khối nhà đầu tư cá nhân đã tiếp thêm năng lượng cho đợt tăng giá kéo dài ba năm qua, vốn có khởi nguồn từ hoạt động thu gom của các ngân hàng trung ương. Đà tăng giá đặc biệt bùng nổ kể từ cuối tháng 9, khi giá bán lẻ tại các thị trường quan trọng như Nhật Bản vượt qua các mốc tâm lý, thu hút sự chú ý lớn của truyền thông và kéo theo một làn sóng nhà đầu tư mới.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng không đứng ngoài cuộc. Dữ liệu cho thấy một khoản tiền kỷ lục 26 tỷ USD đã được rót vào các quỹ hoán đổi danh mục (ETF) vàng trong quý 3/2025. Đây là dòng vốn từ các tổ chức và nhà đầu tư vốn trước đây còn hoài nghi về một tài sản không sinh lãi suất. Société Générale nhận định, với các dòng vốn đang tăng mạnh, việc giá vàng chạm mốc 5.000 USD/ounce là kịch bản hoàn toàn có thể xảy ra.
Tuy nhiên, nền tảng của đợt tăng giá này đến từ lực mua ổn định của các ngân hàng trung ương, chủ yếu ở các nền kinh tế đang phát triển. Hoạt động này phản ánh chiến lược đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), tỷ trọng vàng trong dự trữ của các ngân hàng trung ương (không bao gồm Mỹ) đã tăng từ 10% cách đây một thập kỷ lên khoảng 24% tính đến cuối tháng 6/2025.
Nợ công, lo ngại tiền tệ mất giá và rủi ro thị trường quá nóng
Động lực cơ bản thúc đẩy thị trường vàng được cho là xuất phát từ những lo ngại vĩ mô, đặc biệt là tình trạng nợ công mất kiểm soát ở các nền kinh tế lớn. Ông David Tait, Giám đốc điều hành của WGC, cho biết: “Động lực cơ bản chính trên toàn thế giới là nỗi sợ hãi cố hữu về một hình thức sụp đổ tài chính nào đó”.
Trọng tâm của những lo ngại này hướng về Mỹ, nơi nợ công liên tục gia tăng. Các áp lực chính trị yêu cầu Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất để giảm chi phí đi vay cho chính phủ đã làm dấy lên nghi ngờ về sự độc lập của ngân hàng trung ương. Nếu Fed buộc phải duy trì lãi suất thấp trong khi lạm phát vẫn ở mức cao, giá trị của các tài sản giấy như trái phiếu và tiền tệ sẽ bị xói mòn. Điều này thúc đẩy nhà đầu tư tìm đến các tài sản có nguồn cung hữu hạn như vàng.
Tuy nhiên, đà tăng giá quá nhanh và mạnh đang làm dấy lên những quan ngại về một bong bóng tiềm tàng. Trong cuộc khảo sát tháng 9 của Bank of America, một phần tư các nhà quản lý quỹ đã xem vị thế "mua ròng vàng" là giao dịch đông đúc nhất trên thị trường. Điều này cho thấy hành vi bầy đàn có thể đang diễn ra, làm tăng rủi ro khi thị trường đảo chiều.
Về mặt kỹ thuật, giá vàng hiện đang giao dịch cao hơn 20% so với đường trung bình động 200 ngày. Theo phân tích của BofA, trong quá khứ, mức chênh lệch lớn như vậy chỉ xảy ra ba lần và đều theo sau bởi các đợt điều chỉnh giảm từ 20-33%.
Vàng là một tài sản khó định giá vì không tạo ra dòng tiền. Giá của nó phần lớn phụ thuộc vào tâm lý và nhận định của nhà đầu tư về triển vọng kinh tế toàn cầu. Lịch sử đã chứng kiến các chu kỳ tăng giá mạnh mẽ của vàng, như trong những năm 1970 và 2011, sau đó là các đợt sụt giảm sâu. Mặc dù các yếu tố cơ bản hiện tại vẫn đang hỗ trợ, sự tham gia ồ ạt của các nhà đầu tư chạy theo đà tăng có thể đang vô tình tạo ra rủi ro cho chính thị trường.