Trong chương trình Cạm bẫy tài chính được phát trên kênh số VTV Index gần đây, các chuyên gia đã đưa ra cảnh báo về chiêu trò lừa đảo mạo danh nhân viên tổ chức tín dụng này. Chương trình do Đài truyền hình Việt Nam phối hợp cùng công ty F88 sản xuất, với sự tham vấn của Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an. Mục tiêu là cung cấp kỹ năng nhận biết, phòng tránh lừa đảo trực tuyến cho người lao động bình dân, những người thường xuyên bị các đối tượng xấu nhắm tới.
Những đối tượng mạo danh thường sử dụng các tài khoản mạng xã hội cá nhân để liên lạc với nạn nhân
Chuyện không hiếm gặp
Không khó để bắt gặp những nạn nhân của hình thức lừa đảo mạo danh mà Cạm bẫy tài chính nhắc tới. Mới đây, con trai út của anh Trung (47 tuổi, Hà Nội) chẳng may bị tai nạn gãy chân, cần phẫu thuật gấp với số tiền cần đóng là 15 triệu đồng. Gấp gáp, anh lên mạng tìm kiếm và gặp nhiều lời mời gọi, hỗ trợ vay nhanh từ những người tự xưng là nhân viên ngân hàng, công ty tài chính. Sau khi nhắn tin hỏi vay, có người gọi lại, hứa sẽ giúp vay nhanh 10 triệu đồng trong 30 phút. Người này yêu cầu anh chụp ảnh CCCD của hai vợ chồng cùng ảnh chụp màn hình VNeID, bằng lái xe… Sau đó còn yêu cầu chuyển gấp 400 ngàn đồng vào tài khoản cá nhân, gọi là phí làm hồ sơ và hứa sẽ trả lại sau khi khoản vay được duyệt. Khoảng 10 phút sau, người này gọi lại, yêu cầu cung cấp mã OTP gồm 6 con số được nhắn vào điện thoại. Anh làm theo và sau đó nhận được tin nhắn đã giải ngân 10 triệu đồng. Nhưng anh hoàn toàn không nhận được số tiền trên. Khi gọi lại thì tài khoản Zalo kia đã chặn anh, lấy điện thoại khác gọi cũng không nghe máy rồi ngắt hoàn toàn liên lạc.
Khác với anh Trung, chị Giang (36 tuổi, TpHCM) lại bị lừa bằng mã độc. Muốn vay gấp 30 triệu đồng để nhập đồ khô về bán Tết, chị đã liên hệ với một tài khoản Facebook tự xưng là nhân viên ngân hàng có uy tín. Người này gửi chị một đường link, nói là website ngân hàng và yêu cầu chị truy cập, điền thông tin để làm thủ tục vay nhanh chóng. Mở website, thấy mầu sắc, hình ảnh, logo đều giống, chị đã nhập đầy đủ thông tin từ số tài khoản, mật khẩu ngân hàng, mã OTP... Ngay sau đó, tài khoản của chị thông báo bị trừ tiền, toàn bộ số vốn của chị, gần 20 triệu đồng, không cánh mà bay.
Điểm chung của anh Trung, chị Giang là cần vay tiền gấp nhưng lại tìm kiếm nguồn vay trên các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo. Còn các đối tượng xấu đã lợi dụng sự gấp gáp ấy cùng tâm lý chủ quan và việc không nắm rõ quy trình, thủ tục vay để ra tay. Hình thức lừa đảo mạo danh nhân viên các tổ chức tín dụng đang ngày một phổ biến nhưng không phải là duy nhất. Theo Hiệp hội An ninh mạng quốc gia năm 2024, cứ 220 người sử dụng điện thoại thông minh thì có 1 người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến dưới nhiều hình thức khác nhau.
Nhận biết và phòng tránh
Ông Phạm Thanh Tùng, Trưởng phòng Số hoá, Công ty F88, cho biết “Về cơ bản, có ba dấu hiệu rõ ràng để nhận biết đâu mà đối tượng xấu mạo danh nhân viên các tổ chức tín dụng. Đầu tiên, họ không liên lạc với người vay qua số hotline hoặc tài khoản chính danh của công ty mà sử dụng tài khoản Facebook, Zalo cá nhân. Tiếp đến, các đối tượng sẽ thúc ép người vay chuyển trước một khoản tiền gọi là phí làm hồ sơ hoặc bắt gửi gấp các thông tin cá nhân quan trọng. Cuối cùng, họ sẽ hối thúc người vay cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc hay truy cập một đường link lạ mà trong đó tiềm ẩn mã độc có thể chiếm quyền điều kiển điện thoại của nạn nhân, qua đó chiếm đoạt tài sản”. Còn ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó Tổng giám đốc, Ngân hàng Vietinbank thì nhấn mạnh "Nguyên tắc là nhân viên ngân hàng hay bất cứ một tổ chức tín dụng nào khác đều không được quyền hỏi thông tin cá nhân khách hàng".
"Về cơ bản, có ba dấu hiệu rõ ràng để nhận biết đâu mà đối tượng xấu mạo danh nhân viên các tổ chức tín dụng"
Trước thực trạng lừa đảo mạo danh nhân viên ngân hàng đang lan rộng, chương trình Cạm bẫy tài chính cũng đưa ra 5 khuyến cáo mà người vay cần tuân thủ, gồm: Không cung cấp thông tin cá nhân, thông tin bảo mật như ảnh chụp CCCD, mã OTP, mật khẩu ứng dụng cho bất cứ ai. Không truy cập các đường link, ứng dụng lạ, không rõ nguồn gốc. Luôn giao dịch qua các kênh thông tin chính thức của ngân hàng, công ty tài chính như website, ứng dụng di động, tổng đài hay các tài khoản mạng xã hội có tích xanh. Khi phát hiện có dấu hiệu lừa đảo, cần khoá ứng dụng và khôi phục cài đặt gốc của thiết bị ngay lập tức. Trình báo với cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ.