Thị trường vàng vốn là một trong những thị trường lâu đời nhất thế giới. Hoạt động giao dịch trên thị trường này hiện vẫn phụ thuộc vào một mạng lưới các hầm chứa được bảo mật nghiêm ngặt dưới lòng đất.
Tại các hầm chứa, mỗi ngày có khoảng 50.000 thỏi vàng (mỗi thỏi có giá trị hơn 650.000 USD) được "đổi chủ". Bốn ngân hàng lớn sẽ có nhiệm vụ xử lý các giao dịch.
Hệ thống này hầu như không thay đổi trong suốt gần 2 thập kỷ qua. Giờ đây David Tait, người đứng đầu Hội đồng vàng thế giới (WGC), cho rằng đã đến lúc đại tu và thực hiện số hóa toàn bộ hệ thống. Theo Tait, những thay đổi mà ông đề xuất cải tổ này sẽ giúp nhu cầu về vàng tăng lên đáng kể.
Quản lý theo lối mòn làm thu hẹp thị trường vàng
Những thành phần, nhân tố chủ chốt trên thị trường đều đã đến tham dự hội thảo diễn ra ngày 16/10. Đa số họ đều tỏ ra hoài nghi về tính khả thi của kế hoạch. Trước đây các nỗ lực triển khai những thay đổi dù nhỏ nhất đều đã thất bại. Tuy nhiên, kế hoạch mang tên Gold247 đang nhận được nhiều sự chú ý.
Sức hấp dẫn của vàng trong vai trò là tài sản thay thế đã ít nhiều suy giảm.
Các biện pháp cải cách hệ thống ngân hàng hậu khủng hoảng tài chính đã bắt đầu tác động đến thị trường vàng từ đầu năm 2022, sau khi các bên tham gia thị trường không thể chứng minh rằng vàng có thể được giao dịch dễ dàng trong thời kỳ căng thẳng.
Theo tính toán của WGC, hiện quy mô thị trường vàng thế giới vào khoảng 11.000 tỷ USD. Nhưng những biện pháp mới này khiến các ngân hàng phải chi trả nhiều hơn để nắm giữ vàng, dẫn đến lợi nhuận thu được từ giao dịch vàng (vốn đã ít) càng giảm xuống và làm dấy lên nỗi lo ngại thị trường sẽ thu hẹp đáng kể.
Trong thập kỷ vừa qua, sức hấp dẫn của vàng trong vai trò là tài sản thay thế đã ít nhiều suy giảm trước sự xuất hiện của những tài sản mới như trái phiếu, cổ phiếu, tiền mã hóa...
Theo Tait, việc số hóa thị trường vàng sẽ khiến nhiều nhà đầu tư cảm thấy thoải mái hơn khi nắm giữ kim loại quý. Hiện các nhà đầu tư nhỏ lẻ gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận trực tiếp thị trường vàng. Giống như nhiều hàng hóa vật lý khác, vàng sẽ phải tuân theo nhiều quy chuẩn khác nhau tại những nơi khác nhau.
Ví dụ, London sử dụng thỏi vàng 400 ounce trong giao dịch nhưng sàn Comex của Mỹ lại sử dụng thỏi 100 ounce. Nhà đầu tư cá nhân sẽ phải mua số lượng nhỏ hơn từ các bên môi giới và thường phải trả mức phí rất cao. Do đó ý tưởng của Tait là chia nhỏ thành các phần được số hóa để có thể dễ dàng giao dịch.
Thay đổi để giúp thị trường tăng trưởng
Trước đó, ý tưởng về một tài sản có thể giao dịch đại diện cho quyền sở hữu một lượng vàng được cất giữ trong két ở nơi nào khác từng được đề xuất.
Năm 2004, chính WGC đã giúp triển khai SPDR Gold Shares, một quỹ hoán đổi danh mục (ETF) dựa trên vàng. Hiện quỹ này đang nắm giữ tài sản 50 tỷ USD. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nhỏ lẻ không thể đổi cổ phiếu ETF thành vàng vật chất.
Điểm khác biệt lớn nhất của vàng so với các tài sản khác chính là sự hiện hữu vật lý.
Trở ngại lớn nhất của dự án là thuyết phục được "người chơi" lớn nhất trên thị trường ủng hộ ý tưởng mà có nguy cơ làm suy yếu thế thống trị của họ. Hoạt động giao dịch vàng tương lai trên sàn London từng bị tạm dừng cách đây vài tháng vì 2 ngân hàng lớn nhất tham gia giao dịch là JPMorgan Chase và HSBC từ chối tham gia.
Ông Jan Nieuwenhuijs, chuyên gia phân tích tại Gainesville Coins tiết lộ, nhiều nhà đầu tư lớn ở London thích cấu trúc thị trường hiện tại. Một số người khác cho rằng điểm khác biệt lớn nhất của vàng so với các tài sản khác chính là sự hiện hữu vật lý của nó, vì thế chắc chắn quá trình số hóa sẽ thất bại.
Tuy nhiên David Tait lại tỏ ra lạc quan với ý tưởng này. Năm ngoái, một nhóm gồm các ngân hàng và nhà đầu tư (do chính phủ Anh thành lập) đề xuất nhiều chính sách nhằm tăng tính minh bạch của thị trường vàng London.
"Tất cả các ngân hàng đều đồng tình rằng hệ thống có thể tốt hơn. Chúng ta phải thay đổi, và chắc chắn sự thay đổi đó sẽ giúp thị trường tăng trưởng", ông nói.