Ba tháng trước, một thành viên trong nhóm thảo luận WallstreetBets trên nền tảng mạng xã hội Reddit khi phản hồi về kế hoạch IPO trị giá 80 tỷ USD của Rivian đã viết “Cười chết mất, 80 tỷ, họ nghĩ chúng ta ngu ngốc chắc?”.
Chỉ hai ngày sau khi Rivian được chào sàn, tổng vốn hóa thị trường của hãng xe điện non trẻ lên xếp hàng thứ năm toàn ngành, chỉ sau Tesla (Mỹ), Toyota (Nhật Bản), Volkswagen (Đức) và BYD (Trung Quốc).
10 hãng ô tô có giá trị lớn nhất thế giới. Nguồn: companiesmarketcap
Không mấy được lòng cộng đồng mạng
Mặc dù IPO thành công đến mức có thể so sánh với Facebook của năm 2012, Rivian không tạo được cơn sốt lớn trong cộng đồng mạng như đối thủ Tesla – nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới.
Tesla được xem là một cổ phiếu meme (meme stock) điển hình, được cộng đồng mạng, kể cả những người không am hiểu chứng khoán ủng hộ, nhờ vào những hình ảnh chế hài hước (meme) hay những bài đăng cực chất trên Twitter của CEO Elon Musk. Đặc điểm này đã góp phần giúp giá cổ phiếu Tesla tăng vọt từ đầu năm 2020 và đưa Elon Musk trở thành người giàu nhất thế giới.
Ngược lại với Tesla, bất kỳ ai tìm kiếm tin tức để đầu tư trên các diễn đàn Reddit về Rivian, có thể chỉ nhận được sự hoài nghi về thành công hoặc không mấy thích thú.
Theo Ape Wisdom, một hãng nghiên cứu theo dõi các cổ phiếu được thảo luận phổ biến nhất trên nền tảng Reddit, ngay ngày Rivian chào bán cổ phiếu lần đầu, Tesla vẫn xếp hàng đầu. Hôm đó Rivian xếp thứ bảy, đánh bại hai “meme stock” đình đám hồi đầu năm là GameStop và AMC nhưng vẫn đứng sau DoorDash và Palantir. Chỉ sau một hôm, Rivian đã rơi xuống vị trí thứ chín.
Nguyên nhân Rivian không trở thành “meme stock”
Tương lai của Rivian chưa rõ ràng, nhưng công ty không hội đủ yếu tố để thu hút vốn từ giới đầu tư nghiệp dư trên mạng xã hội. Nhà sáng lập kiêm CEO của Rivian, R.J Scaringe, không hoạt động sôi nổi trên Twitter, cũng không có những phát ngôn gây tranh cãi, xáo động cộng đồng và có vẻ cũng không muốn làm gì khác ngoài lãnh đạo một doanh nghiệp sản xuất ra những chiếc xe điện tuyệt vời. Nếu mà Scaringe có khiếu hài hước được như Musk, thì cộng đồng vẫn chưa được thưởng thức chút nào.
Ngoài ra, Rivian có ít người hâm mộ trên mạng hơn Tesla đơn giản là vì xe của hãng này còn ít được biết tới. Chiếc xe tải được đánh giá cao R1T của Rivian mới chỉ bán được vài chục chiếc. Thêm nữa, Rivian nhắm đến đối tượng khách hàng giàu có yêu thích hoạt động ngoài trời, không hẳn là những người sẽ nhiệt tình bảo vệ công ty trên mạng xã hội.
Một yếu tố khác khiến Rivian khó trở thành “meme stock” là vì các loại cổ phiếu như vậy phải có tính chống đối những nhà đầu tư tổ chức (institutional investor) hay giới “bán khống” (short-seller – những người kiếm lời dựa vào việc bán chứng khoán mà họ tin rằng giá của chúng sẽ giảm trong tương lai gần). Trong khi Rivian lại có hàng loạt người đứng sau có tiếng tăm như Amazon (chiếm 20% cổ phần) hay Ford (giúp sản xuất trước khi Rivian có dây chuyền của riêng mình).
Có thể là điều tốt
Được yêu thích trên mạng xã hội chưa chắc đã là điều tốt. Năm ngoái, một bài viết “dở hơi” của Elon Musk cho rằng Tesla bị đánh giá quá cao cũng khiến giá cổ phiếu sụt thê thảm và quét sạch 14 tỷ USD vốn hóa thị trường của Tesla. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cho rằng meme stock “đe dọa sự ổn định của hệ thống tài chính”.
“Cổ phiếu meme, ở một mức độ nào đó, chính là thi triển nghệ thuật hắc ám”, theo Reilly Brennan, nhà quản lý ở công ty đầu tư Trucks. “Rất khó để thực hiện trong một thời gian dài”, ông nói về tính bất ổn của các loại cổ phiếu mà cộng đồng mạng yêu thích. Vụ scandal lừa đảo của hãng xe điện khởi nghiệp Nikola là minh chứng điển hình.
Thiếu tính chất để được cộng đồng mạng yêu thích có thể khiến Rivian trở thành một điển cứu thú vị, xem thị trường vốn có ưa thích cái gọi là “hãng xe điện thuần túy” hay không. Đến giờ này, Rivian là công ty sản xuất xe điện “sạch”, vì không dính chút bê bối nào. Các hãng xe lớn như Ford và GM bị xem là hai mặt, khi một bên thì rót vốn khổng lồ vào sản xuất pin và xe điện, mặt khác thì tiếp tục bán các loại xe tải và SUV ngốn xăng gây ô nhiễm môi trường. Các công ty xe điện khác, như Lucid Motors, lại niêm yết lần đầu bằng các hợp nhất SPAC với rất nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư.
“Họ đã không làm rất nhiều điều mà các công ty khác vẫn làm”, ông Brennan nói về khía cạnh thu hút vốn (meme currency) của Rivian. “Tôi nghĩ rằng Rivian sẽ tăng trưởng trong bình lặng trước khi bùng nổ vũ bão vào vài năm tới”, ông nói.