Mối quan hệ VINAHUD và R&H Group
Ông Trương Quang Minh có thể xem là một nhân vật lớn, khi từ năm 2021 tới nay, ông đã 2 lần đảm nhiệm cương vị chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Nhà và Đô Thị VINAHUD (UPCoM: VHD).
Từ năm 2019, Trương Quang Minh cùng các cộng sự dựng lên R&H Group – một nhóm công ty hoạt động trong nhiều lĩnh vực như: bất động sản, xây dựng, năng lượng…
Vào sơ kỳ, 2019 – 2020, R&H Group giới thiệu mình có 9 thành viên gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn R&H (công ty mẹ); 3 công ty con: Công ty Cổ phần R&H Invest, Công ty Cổ phần R&H Power, Công ty Cổ phần R&H Construction; 5 đơn vị liên quan: Công ty Cổ phần trồng cây kiểng xuất khẩu Phú Yên, Công ty Cổ phần Beru Group, Công ty Cổ phần Nghỉ dưỡng Viên Nam, Công ty TNHH Tư vấn và Thiết kế nội ngoại thất lines design và Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Xuân Phú Hải.
Hoạt động của R&H Group trong các năm sau đó không có nhiều nổi bật, nếu như không muốn nói là rất bết bát. Đơn cử kết quả kinh doanh hợp nhất của Công ty Cổ phần Tập đoàn R&H: năm 2021 chỉ lãi sau thuế 0,8 tỷ đồng, sang năm 2022 lỗ sau thuế tới 381 tỷ đồng và 6 tháng đầu năm 2023 tiếp tục lỗ sau thuế 296 tỷ đồng. Như vậy, cho đến hết tháng 6 năm 2023, công ty này đã lỗ lũy kế tới 690 tỷ đồng. Do lỗ nặng, vốn chủ sở hữu của công ty bị bào mòn rất mạnh, từ 2.070 tỷ đồng (2021) xuống chỉ còn 1.148 tỷ đồng (thời điểm tháng 6/2023).
Trong các năm 2021 – 2022, công ty này đã phát hành tới 8.150 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp. Dư nợ trái phiếu được báo cáo trong các năm 2021 – 2022 lần lượt là 4.288 tỷ đồng và 7.500 tỷ đồng, tương ứng gấp 2,07 lần và 4,98 lần vốn chủ sở hữu.
Cùng với các khoản vay ngân hàng, lần lượt đạt 41 tỷ đồng và 434 tỷ đồng trong các năm 2021 - 2022, tổng nợ phải trả của Công ty Cổ phần Tập đoàn R&H đạt 4.469 tỷ đồng và 10.898 tỷ đồng, tương ứng gấp 2,16 lần và 7,24 lần vốn chủ sở hữu. Tốc độ tăng trưởng của nợ phải trả giai đoạn này là 2,43 lần.
Trong cùng giai đoạn 2021 - 2022, VINAHUD ghi nhận doanh thu thuần lần lượt là 356 tỷ đồng và 424 tỷ đồng, báo lãi sau thuế lần lượt là 13 tỷ đồng và 21 tỷ đồng.Trong 2 năm này, cấu trúc tài chính của VINAHUD cũng tương đối ổn với tổng tài sản tăng từ 454 tỷ đồng lên 589 tỷ đồng (tăng 29%). Trong đó, vốn chủ sở hữu chiếm phần lớn và tăng 5%, từ 391 tỷ đồng lên 411 tỷ đồng. Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu rất thấp, chỉ 0,16% và 0,43%.
Tuy nhiên, bước sang năm 2023, hoạt động của VINAHUD đã bị xáo trộn cực mạnh do bị cuốn vào “game” tài chính với R&H Group.Cụ thể, đầu năm 2023, VINAHUD đã liên tiếp mua lại 2 công ty của R&H Group là Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Friends và Công ty TNHH Mê Linh Thịnh Vượng. Trong đó, việc mua lại Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Friends được chia làm 2 đợt: đợt 1 mua 17% vào ngày 3/3/2023, đợt 2 mua 83% vào ngày 12/4/2023.
Còn với Công ty TNHH Mê Linh Thịnh Vượng, VINAHUD mua một lần 100% vốn vào ngày 24/4/2023. Tổng giá trị của 2 thương vụ này lên tới 1.937 tỷ đồng, trong đó 80% vốn, tương đương 1.550 tỷ đồng, được thu xếp bởi TPBank.
Việc phải đi vay để mua lại 2 công ty trên và sau đó hợp nhất 2 công ty đó vào báo cáo tài chính đã khiến cấu trúc tài sản của VINAHUD biến đổi theo chiều hướng xấu đi một cách nghiêm trọng. Vào thời điểm cuối năm 2023, nợ phải trả của công ty lên tới 4.729 tỷ đồng, tăng gấp 26,7 lần so với đầu năm. Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu từ 0,43 lần (năm 2022) vọt lên 19,2 lần (năm 2023).
Các khoản phải thu vào cuối năm 2023 đạt 1.910 tỷ đồng, tăng hơn 10 lần so với năm trước, nâng tổng tỷ trọng trong cơ cấu tài sản từ 30,8% (năm 2022) lên 38,3% (năm 2023). Tương tự là hàng tồn kho, tăng 81 lần so với năm trước, lên 1.542 tỷ đồng; tỷ trọng trong cơ cấu tài sản đột khởi từ 3,2% (năm 2022) lên tới 30,9% (năm 2023).
Về kinh doanh, nếu như các năm 2021- 2022, VINAHUD vẫn có lãi thì sau “game” hợp nhất nêu trên, công ty báo lỗ tới 164 tỷ đồng, chủ yếu do chi phí tài chính quá lớn (đạt 170 tỷ đồng, tăng tới 85 lần so với năm trước).Bước sang quý I/2024, dư âm của cuộc mua bán vẫn còn nặng nề. VINAHUD báo lỗ sau thuế 51 tỷ đồng, vẫn chủ yếu do chi phí tài chính lớn (đạt 55 tỷ đồng, tăng gấp 18 lần cùng kỳ).
Đáng nói, thương vụ mua bán nêu trên diễn ra không lâu trước khi 3 lô trái phiếu với tổng giá trị theo mệnh giá là 2.500 tỷ đồng của R&H Group đáo hạn. Kết quả là năm 2023, R&H Group đã trả được 2.500 tỷ đồng nợ gốc trái phiếu kèm 742 tỷ đồng tiền lãi trái phiếu.
Kết quả này đã giúp R&H Group cải thiện được phần nào bức tranh tài chính của mình. Theo đó, cho đến tháng 6/2023, dư nợ trái phiếu của R&H Group chỉ còn 5.000 tỷ đồng, kéo nợ phải trả xuống còn 8.946 tỷ đồng, giảm 18% so với đầu năm.
Cánh cửa nào cho VINAHUD năm 2024?
Tại đại hội đồng cổ đông thường niên 2024 vừa diễn ra cách đây ít ngày, dự báo là năm có nhiều khó khăn với lĩnh vực bất động sản, sang năm 2024, VINAHUD lên kế hoạch kinh doanh với doanh thu hợp nhất 603 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 18,75 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với kết quả của năm 2023.
Công ty sẽ tiếp tục thực hiện công tác giám sát hoạt động đầu tư, phát triển các dự án như Grand Mercure Hội An, Dự án Viên Nam tại TP Hòa Bình và đặc biệt là dự án Làng Hoa Tiền Phong tại huyện Mê Linh, Hà Nội.
VINAHUD còn cách xa kế hoạch kinh doanh, khi trong quý 1/2024, công ty ghi nhận 50 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm mạnh so với 71,7 tỷ đồng của quý 1/2023, lợi nhuận gộp từ đó cũng giảm 67% về còn 2,6 tỷ đồng. Khấu trừ thuế phí, VINAHUD báo lỗ 51,4 tỷ đồng, kém xa khoản lãi 593,5 triệu đồng của cùng kỳ quý 1/2023.Khoản lỗ của quý 1/2024 nâng lỗ lũy kế của VINAHUD từ 134,5 tỷ đồng lên 186 tỷ đồng. Vốn chủ sở hữu tại ngày 31/3/2024 của công ty này cũng giảm 21% so với đầu năm về còn 195 tỷ đồng.
Trong khi đó, tính đến cuối quý 1/2024, tổng nợ phải trả của VINAHUD tăng nhẹ so với đầu năm lên 4.782 tỷ đồng, tương đương tới 96% tổng cộng nguồn vốn. Chiếm phần lớn cơ cấu nợ là 1.266 tỷ đồng người mua trả tiền trước theo các hợp đồng chuyển nhượng bất động sản, và 2.358 tỷ đồng vay và nợ thuê tài chính.
Phần lớn nợ vay của VINAHUD tới từ 1.986 tỷ đồng vay dài hạn với Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank – HoSE: TPB).
Theo Nghị quyết ĐHĐCĐ thường niên ngày 12/4/2023, cổ đông VINAHUD
đã thông qua tờ trình nhận chuyển nhượng từ R&H Group 83% phần vốn tại Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Friends với mức giá 987,5 tỷ đồng; 100% Công ty TNHH Mê Linh Thịnh Vượng với giá 950 tỷ đồng. Tổng giá phí của 2 thương vụ là 1.937,5 tỷ đồng.
Trong đó, 80% nguồn vốn, tương đương 1.550 tỷ đồng sẽ được thu xếp bởi TPBank, cao gấp 2,6 lần tổng tài sản và 3,8 lần vốn chủ sở hữu của VINAHUD tại thời điểm đầu năm 2023.Các thương vụ M&A kể trên diễn ra không lâu trước khi 3 lô trái phiếu với tổng giá trị theo mệnh giá 2.500 tỷ đồng của R&H Group đáo hạn (từ ngày 14/4-3/5/2023). Giai đoạn cuối năm 2021, đầu năm 2022, R&H Group đã phát hành thành công 8.150 tỷ đồng trái phiếu, với CTCP Chứng khoán Tiên Phong (TPS) đóng vai trò là đại lý thu xếp.