Quyết định bất ngờ của Jack Ma
Đêm Giáng sinh năm 2007, sau khi niêm yết trên sàn chứng khoán không lâu, Jack Ma đã đưa ra một quyết định khiến mọi người chết đứng, ông quyết định cho phép Ngô Quýnh - CTO của Tập đoàn Alibaba, Lý Húc Huy - Phó Chủ tịch Tập đoàn Alibaba, Tôn Đồng Vũ - Chủ tịch Alibaba, Lý Kỳ - COO của tập đoàn Alibaba lần lượt nghỉ việc và cử đi học tập tại các huy viện thương mại tại nước ngoài.
Không ai hiểu được quyết định này của Jack Ma, ai cũng cho rằng đây là quyết định không lý trí. Bởi vì bị Jack Ma luân chuyển công việc toàn là lãnh đạo cấp cao, thậm có người còn cho rằng Jack Ma đang "dùng rượu ngon tước binh quyền", mượn việc luân chuyển vị trí đội ngũ quản lý cấp cao để củng cố cho quyền lực của mình tại Alibaba.
Trước những nghi ngờ đó, Jack Ma bày tỏ muốn hoàn thành ước nguyện xây dựng một "công ty xuất sắc nhất thế giới do người Trung Quốc sáng lập". Yêu cầu đặt ra đối với một công ty lớn mạnh đó là phải hội tụ đầy đủ những yếu tố cần thiết đó là hoài bão và tầm nhìn toàn cầu hóa, có trong tay một đội ngũ quản lý xuất sắc nhất thế giới, đưa đội ngũ quản lý đi ra nước ngoài học tập cũng chính là để thực hiện mục tiêu này.
Những hoài nghi tiếp tục gia tăng đối với Jack Ma, trong một buổi diễn thuyết tại đại học Bắc Kinh năm 2008, ông chia sẻ cụ thể hơn về quyết định của mình:
"Năm ngoái, sau khi Alibaba gia nhập thị trường cổ phiếu, tôi đã cho phép Tôn Đồng Vũ - CEO của Taobao, Lý Kỳ - CO0 của Tập đoàn Alibaba, Ngô Quýnh - CTO của Tập đoàn Alibaba, Lý Húc Huy - Phó chủ tịch Tập đoàn Alibaba rời khỏi công ty nghỉ phép 2 năm rưỡi.
Tại sao tôi làm như vậy? Bởi vì tôi biết rằng làm CEO rất vất vả, mặc dù tôi chưa bao giờ đi gặp khách hàng, không đàm phán một phi vụ kinh doanh nào nhưng 24/24 đều suy nghĩ các vấn đề này, quả là vất vả vô cùng. Tôi hy vọng rằng tôi có thể sớm nghỉ hưu. Những lúc cảm thấy mệt mỏi, nhìn vào đội ngũ của tôi, những người đã cùng tôi lăn lộn hơn 10 năm, họ vất vả hơn tôi nhiều.
Làm việc như vậy 10 năm nay, những đồng nghiệp này không có bạn bè, đồng nghiệp chính là bạn bè, không có thú vui, công việc trở thành toàn bộ cuộc sống của họ. Thêm 10, 20 năm nữa nhìn lại chắc chắn họ sẽ hối hận. Cuộc đời con người vẫn còn rất nhiều thứ để quan tâm, có những thú vui của riêng mình, bạn bè, cuộc sống, có như vậy mới có thể sáng tạo, hàng ngày chỉ nghĩ đến công việc thì không thể duy trì óc sáng tạo.
Hiện tại công ty đã gia nhập thị trường cổ phiếu, thương hiệu cũng không tệ, cũng nên để họ ra bên ngoài thế giới, đến Havard, Bắc Đại học tập. Có thể 3- 4 năm nữa họ lại tràn trề sinh lực, phơi phới lòng nhiệt tình và có thể trở thành người kế tục chúng tôi, phát huy hơn nữa năng lực và sở trường của họ. Nếu 3- 4 năm sau họ thực sự quay lại Alibaba thì tôi mới có thể thực hiện kế hoạch nghỉ hưu của mình. Dĩ nhiên, không quay lại thì tôi nghĩ cũng không sao. Bạn không nên nghĩ họ nợ công ty điều gì, cũng không nên nghĩ công ty nợ họ điều gì. Công ty không thể trói buộc họ và bất kỳ ai cũng không thể trói buộc công ty."
Văn hóa luân chuyển lãnh đạo cấp cao của Alibaba
Cùng lúc này, Alibaba đã đưa ra phát biểu chính thức: "Ngoài việc nâng cao năng lực bản thân và thu hút nhân tài như trước đây, cần phải đẩy mạnh chiến lược đưa nhân tài ra ngoài đào tạo, đồng thời tăng cường chế độ luân chuyển vị trí nhân tài kế tục cho đội ngũ quản lý của các bộ phận then chốt trong công ty". Từ đó kiểm chứng suy nghĩ của Jack Ma, cũng giải thích tại sao Jack Ma lại tiến hành một cuộc điều chỉnh nhân sự ở quy mô lớn như vậy.
Thực ra trong nội bộ tập đoàn Alibaba, sự thay đổi này đã trở thành một điều rất đỗi bình thường. Từ năm 2000, khi cả ngành công nghiệp Internet bị đóng băng, Alibaba đã từng cử các thành viên hội đồng quản trị đi ra nước ngoài học tập, cho đến trước khi Alibaba niêm yết trên thị trường chứng khoán thì nội bộ tập đoàn đã có rất nhiều quản lý cấp cao đã được đào tạo và học tập ngắn ngày hoặc dài ngày tại các Học viện Thương mại trong và ngoài nước.
Trong một lần trả lời phỏng vấn, Jack Ma có nhắc đến chế độ luân chuyển vị trí trong nội bộ tập đoàn, ông từng nói: "Ở Alibaba, phòng tổ chức tập đoàn có quyền điều chỉnh bất cứ lúc nào các vị trí từ chức vụ giám sát trở lên. Nếu bạn làm việc rất tốt ở Taobao, ngày mai có thể luân chuyển đến làm việc tại Alipay hoặc Alibaba. Các quản lý được luân chuyển như vậy, tầm nhìn sẽ được mở rộng, có thể đem những kinh nghiệm làm việc tại Alibaba mang đến Taobao và đem những kinh nghiệm làm việc ở Taobao mang đến Alisoft".
Sau đợt điều chỉnh ở quy mô lớn này, mùa xuân năm 2008, Jack Ma dẫn đầu đội ngũ quản lý cấp cao nòng cốt đến Mỹ học tập, đồng thời đến thăm một loạt các công ty nổi tiếng như Google, Starbucks... Đợt đến thăm Mỹ lần này khiến rất nhiều quản lý cấp cao của Alibaba được mở mang tầm mắt, họ không chỉ nhận thức được mức độ hiệu quả trong công việc của các cấp trong công ty, đồng thời mở rộng tầm nhìn và hoài bão.
Alibaba phát triển rất thần tốc, thành lập thêm rất nhiều công ty con và mua lại rất nhiều công ty khác, thế nên rất cần một đội ngũ quản lý đông đảo mà mỗi người có thể đảm đương trách nhiệm một mảng chuyên biệt, tuy nhiên rất nhiều nhà quản lý hầu như xem nhẹ năng lực phối hợp công việc giữa các bộ phận, dẫn đến hiệu suất làm việc giảm sút.
Luân chuyển vị trí làm việc có thể xóa bỏ ranh giới giữa các bộ phận, khiến các nhà quản lý cấp cao vừa có thể bồi dưỡng năng lực lãnh đạo tại các vị trí mới được luân chuyển, vừa khiến họ hiểu rõ hơn nghiệp vụ, thậm chí chiến lược tổng thể của cả tập đoàn, từ đó khiến tầm nhìn được mở rộng, hiệu quả làm việc cũng càng cao hơn.