Việc các ví điện tử căng mình chạy đua khuyến mại, hoàn tiền, thậm chí chịu lỗ... để chiến thắng đối thủ, độc chiếm thị trường thể hiện cuộc đua khốc liệt của thanh toán điện tử.
Đủ kiểu lôi kéo khách hàng
Cần đi công việc gấp, chị Ngọc Nga (ngụ quận 3, TP HCM) mở ứng dụng Be trên điện thoại để đặt xe, không quên truy cập vào ví điện tử MoMo để lấy mã khuyến mại giảm giá tối đa 50.000 đồng/cuốc xe.
"Từ khi Be thêm phương thức thanh toán là ví MoMo, tôi thường xuyên sử dụng các mã ưu đãi giảm giá để tiết kiệm chi phí. Mỗi khi thanh toán hàng hóa, dịch vụ, tôi thường quan sát cửa hàng, siêu thị chấp nhận ví nào, có khuyến mại, hoàn tiền hay không rồi lựa chọn" - chị Ngọc Nga tiết lộ.
Với ví điện tử ZaloPay, thông qua chương trình liên kết với ngân hàng, người dùng sẽ nhận được combo voucher trị giá 500.0000 đồng để trải nghiệm thanh toán các dịch vụ trên ví và thanh toán tại các đối tác của ZaloPay.
Ngoài ra còn có chương trình chuyển 2.000 đồng, nhận hoàn tiền đến 2 triệu đồng nhằm thúc đẩy khách hàng sử dụng tính năng chuyển tiền ngay trong Zalo Chat và các chương trình ưu đãi khi thanh toán trên các trang thương mại điện tử như Tiki, Lazada...
Ông Trần Tuấn Anh, Giám đốc điều hành AirPay - một nền tảng thanh toán của Shopee, cho hay ví này đang có hàng loạt ưu đãi cho cả hình thức mua sắm trực tuyến và tại cửa hàng.
Với hình thức trực tuyến, người dùng lần đầu thanh toán bằng AirPay trên Shopee được ưu đãi 300.000 đồng, lần đầu đặt món tại NowFood (đặt trên nền tảng Shopee) được giảm giá 60.000 đồng.
Còn mua sắm tại các cửa hàng bán lẻ, khách được ưu đãi hoàn ngay 30% và tối đa 15.000 đồng khi thanh toán bằng QR code trên ứng dụng AirPay và Shopee tại hệ thống cửa hàng đối tác.
Cuộc đua ưu đãi, hoàn tiền... của ví điện tử với mục đích ban đầu là để tạo thói quen cho người dùng tiếp cận kênh thanh toán điện tử mới nhưng sau khi có được hàng triệu người dùng, các ví vẫn không ngừng chiết khấu, hoàn tiền, tặng mã giảm giá để "lấy lòng" khách hàng, chiếm lĩnh thị phần.
Với hàng chục ví đang cạnh tranh ưu đãi, dễ hiểu vì sao lượng người biết đến và sử dụng ví đang tăng theo cấp số nhân.
Đến tháng 9, MoMo đã chạm mốc 20 triệu người dùng sau 10 năm ra mắt thị trường bằng cách xây dựng một hệ sinh thái đáp ứng hầu hết nhu cầu thiết yếu của khách hàng với hơn 20.000 đối tác kinh doanh trong các lĩnh vực tài chính - tiêu dùng, bảo hiểm, chuyển tiền, thanh toán, giải trí, thương mại điện tử, mua sắm, vận tải và dịch vụ ăn uống, quyên góp từ thiện...
Với ZaloPay, hơn 100 triệu người dùng ứng dụng Zalo có thể thao tác chuyển tiền ngay trong khung trò chuyện Zalo và ZaloPay là đơn vị đầu tiên triển khai tính năng chuyển tiền này tại Việt Nam.
Ví điện tử Moca - đối tác của Grab - cũng không kém cạnh khi chớp thời cơ lây lan của dịch Covid-19 để tăng cường sức ảnh hưởng của mình trên thị trường bằng các chương trình ưu đãi hấp dẫn.
Đại diện Moca cho hay trong tháng 8 vừa qua, số người dùng lần đầu tiên thanh toán không dùng tiền mặt cho dịch vụ GrabMart tăng 28% trong khi số lượng giao dịch không dùng tiền mặt cho GrabMart tăng đến 128% so với tháng trước đó.
Thanh toán bằng ví MoMo tại siêu thị Co.opmart ở TP HCM
Không chỉ là bài toán lãi, lỗ
Đánh đổi không nhỏ để lôi kéo khách, các ví điện tử được cho là đang so kè quyết liệt trong cuộc chiến "đốt tiền" để giành thị phần, thậm chí thâu tóm đối thủ. Trong đó, chắc chắn sẽ có người chơi kiệt sức và bỏ cuộc.
Dù là ví điện tử có 20 triệu người dùng với hệ sinh thái ở khắp các lĩnh vực nhưng rất ít khi lãnh đạo MoMo chia sẻ về lợi nhuận của kinh doanh. Một lãnh đạo ví MoMo giải thích làm dịch vụ thanh toán không chỉ là bài toán lãi, lỗ. Bài toán của thị trường công nghệ là bài toán quy mô và MoMo vẫn đang đầu tư vào công nghệ, sản phẩm mới để thay đổi hành vi khách hàng... "Về nguyên tắc, đầu tư thì phải có lãi và không phải bài toán quá khó nhưng chúng tôi không muốn "ăn non" nên vẫn đang tiếp tục mở rộng đầu tư" - một lãnh đạo ví MoMo nói.
Ông Nguyễn Bá Diệp - đồng sáng lập, Phó Chủ tịch HĐQT MoMo - cho rằng nếu MoMo thỏa mãn và dừng lại ở thị trường 20 triệu người dùng thì sẽ có lãi nhưng không phải là điều ban lãnh đạo doanh nghiệp (DN) kỳ vọng. "Giấc mơ của chúng tôi là phấn đấu để có khoảng 50 triệu người Việt dùng MoMo, muốn vậy phải tiếp tục đầu tư, cố gắng" - ông Diệp tiết lộ.
Đại diện Moca cho hay khuyến mại chỉ là một phần trong chiến lược phát triển của ví này. "Chúng tôi chú trọng gia tăng số lượng dịch vụ thanh toán không tiền mặt, mở rộng mạng lưới đối tác kinh doanh trên cả kênh online lẫn offline, đồng thời không ngừng nâng cao trải nghiệm thanh toán của người dùng. Ví Moca đang liên kết trực tiếp với 25 ngân hàng và 1 ngân hàng điện tử.
Với số lượng ngân hàng liên kết trực tiếp này, ước tính Moca có khả năng tiếp cận khoảng 92% người sở hữu thẻ ATM tại Việt Nam. Trong thời gian tới, chúng tôi tin rằng số lượng người dùng của Moca sẽ tiếp tục phát triển mạnh hơn nữa, góp phần thực hiện chủ trương của Chính phủ về thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt" - đại diện Moca kỳ vọng và tin rằng đây là chiến lược phát triển đúng đắn và bền vững.
Ông Trần Tuấn Anh dự đoán xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt chắc chắn gia tăng bởi sự tiện lợi và độ bảo mật cao. Một trong những nguyên nhân khách quan là tác động của dịch bệnh đến thói quen thanh toán của không ít người tiêu dùng.
Đây là triển vọng cho DN trong lĩnh vực thanh toán điện tử, nhất là những DN lớn, có sức cạnh tranh để đánh bật đối thủ nhằm thâu tóm thị trường.
Dưới góc độ chuyên gia tài chính - TS Huỳnh Trung Minh nhận định đối với các ví điện tử, câu chuyện kinh doanh không hẳn là lời hay lỗ mà quan trọng là mục tiêu chiến lược và khả năng tài chính của từng doanh nghiệp.
Có ví đặt mục tiêu phát triển đến 1 hoặc vài triệu khách hàng rồi bán cho nhà đầu tư khác; có ví mở rộng mạng lưới đối tác, khách hàng để tạo điều kiện hỗ trợ DN trong hệ sinh thái của mình...
"Thấy ví báo lỗ không hẳn là tiêu cực, bởi mục tiêu của họ có thể phát triển mạng lưới trong dài hạn rồi gọi vốn, bán cổ phần... sẽ hiệu quả hơn so với lợi nhuận trong hoạt động kinh doanh hằng ngày" - TS Huỳnh Trung Minh phân tích.
Còn nhiều dư địa
Theo báo cáo Kinh tế số khu vực Đông Nam Á của Google năm 2019, Việt Nam có sự phát triển vượt bậc về số lượng người dùng điện thoại thông minh và mạng xã hội với tỉ lệ truy cập internet ở mức hơn 60%. Tuy nhiên, một báo cáo khác lại chỉ ra Việt Nam là nước có tỉ lệ thanh toán không dùng tiền mặt gần như thấp nhất khu vực châu Á, chỉ trên Philippines.
Tỉ lệ thanh toán bằng tiền mặt ở Việt Nam là 80% trong khi Indonesia 68%, Thái Lan 60%, Trung Quốc 34%... Những con số trên cho thấy Việt Nam còn rất nhiều dư địa để phát triển thị trường thanh toán không dùng tiền mặt.
Theo TS Huỳnh Trung Minh, ví điện tử được phát triển để phục vụ cho thị trường bán lẻ, mà Việt Nam được đánh giá là thị trường rất tiềm năng cho lĩnh vực này nên các ví vẫn còn nhiều dư địa.
Bằng chứng là số liệu của Ngân hàng Nhà nước đến thời điểm này có trên 30 DN được cấp giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán (trong đó có ví điện tử) nhưng số lượng ví phát triển mạnh, có lượng khách hàng lớn chưa nhiều. "Dù vậy, cạnh tranh trên thị trường sẽ khốc liệt nên xu hướng mua bán, sáp nhập giữa các ví là không tránh khỏi" - ông Minh nói thêm.
Lo mất khách hàng nếu dừng khuyến mại
Không phải ví điện tử nào, kể cả những ví mạnh nhất, cũng tự tin trong cuộc chiến đầu tư lớn. Đại diện một ví điện tử khá lớn (đề nghị được giấu tên) với số lượng khách hàng sử dụng tăng trưởng không nhỏ qua các tháng cho biết chắc chắn đến một thời điểm nào đó, các ví sẽ giảm dần ưu đãi, khuyến mại để cân đối bài toán tài chính. Thực tế, ví này gần đây đã giảm bớt ưu đãi cho một số cuốc xe và đơn hàng so với giai đoạn mới ra mắt.
Ông Đoàn Bảo Huy, giảng viên Đại học RMIT, đánh giá người dùng đang lựa chọn ví nào ưu đãi nhiều nhất cho riêng từng đơn hàng, thay vì chỉ dùng một ví. Lo ngại lớn nhất của các doanh nghiệp thanh toán điện tử là làm sao có được sự trung thành của khách hàng khi không còn các chương trình khuyến mại, giảm giá. Không giải được bài toán này, chắc chắn nhiều ví buộc phải rút lui.
Link bài gốc