Dòng tiền khổng lồ từ các công ty liên kết
Mô hình kinh doanh của Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM) thể hiện rõ nét qua báo cáo tài chính hợp nhất 6 tháng đầu năm 2025. Dù doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh đạt hơn 2.087 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế của công ty lại cao hơn đáng kể, ở mức 3.410 tỷ đồng.
Sự chênh lệch này đến từ khoản lãi gần 3.069 tỷ đồng được ghi nhận từ các công ty liên doanh, liên kết. Giá trị của VEAM không nằm ở mảng sản xuất máy nông nghiệp hay ô tô tải, mà ở các khoản đầu tư chiến lược, bao gồm 30% cổ phần tại Honda Việt Nam, 20% tại Toyota Việt Nam và 25% tại Ford Việt Nam.
Trong đó, Honda Việt Nam là khoản đầu tư hiệu quả nhất, đều đặn mang về cho VEAM hàng nghìn tỷ đồng cổ tức mỗi năm. Báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ cho thấy chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, VEAM đã nhận gần 5.932 tỷ đồng cổ tức từ Honda.
Tính từ năm 2018 đến nay, tổng số tiền cổ tức mà VEAM đã nhận được từ riêng Honda Việt Nam đã vượt mốc 38.300 tỷ đồng – một con số khổng lồ, phản ánh sự phụ thuộc lớn của dòng tiền VEAM vào kết quả kinh doanh của hãng xe Nhật Bản.
Rủi ro dài hạn đối với nguồn cổ tức
Do dòng tiền và lợi nhuận gắn chặt với thị trường xe máy, VEAM cũng phải đối mặt với những rủi ro dài hạn từ sự thay đổi chính sách. Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ về việc hạn chế và tiến tới loại bỏ xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch tại Hà Nội là một thách thức lớn.
Theo lộ trình, từ tháng 7/2026, xe máy xăng sẽ bị dừng hoạt động trong khu vực Vành đai 1 và phạm vi sẽ tiếp tục được mở rộng ra Vành đai 2, Vành đai 3 trong các năm tiếp theo. Chính sách này tác động trực tiếp đến thị trường cốt lõi của Honda Việt Nam, do đó có thể ảnh hưởng đến nguồn cổ tức dồi dào mà VEAM đang nhận được.
Để ứng phó với xu hướng chung, Honda đã công bố chiến lược chuyển dịch sang xe điện, với mục tiêu trở thành hãng xe máy điện số 1 thị trường. Do đó, khả năng duy trì dòng cổ tức ổn định của VEAM trong tương lai sẽ phụ thuộc chặt chẽ vào sự thành công của quá trình chuyển đổi này tại Honda.