Sắp tới mùa Vu Lan, cần tiền để nhập trái cây và một số hàng hóa khác nhưng chị Trang, chủ một sạp hàng ở chợ Tân Bình (TP HCM) chưa biết vay mượn ở đâu. Vay “nóng” tại chợ thì không dám vì sợ tín dụng đen. Vay người thân, bạn bè thì ai cũng khó. Muốn vay ngân hàng thì lại nghe nói có nhiều điều kiện lắm, lao động tự do như chị khó mà đáp ứng. Điều này làm chị rất băn khoăn.
Những điều kiện chung khi vay vốn ngân hàng
Vay vốn ngân hàng là việc ngân hàng ứng trước một số tiền cho khách, sau đó chia đều số tiền đó thành những phần bằng nhau và mỗi tháng khách phải trả một phần nhỏ đó, cộng thêm lãi suất. Để có thể ứng tiền cho khách, ngân hàng cần phải có thông tin rõ ràng về khách hàng, thậm chí thông tin đó phải được cơ quan chức năng chứng nhận. Trong số đó, thông tin về độ tuổi và tư cách pháp nhân là điều kiện quan trọng nhất.
Các ngân hàng sẽ ưu tiên duyệt vay cho những khách hàng đang trong độ tuổi từ 18 đến 55 hoặc cao nhất là đến 60, độ tuổi có thể làm ra sản phẩm, vật chất. Tất nhiên, sẽ có những khoản vay riêng dành cho khách hàng từ 55 đến 65 tuổi nhưng phải xem xét trong từng trường hợp cụ thể.
Tiếp đến là tư cách pháp nhân. Những người bị truy nã hay đang thi hành án sẽ không được duyệt vay. Để chứng thực tư cách pháp nhân, khách hàng cần cung cấp căn cước công dân bản gốc và trong một số trường hợp, nếu ngân hàng yêu cầu xác nhận của công an địa phương thì khách hàng cũng cần phải thực hiện.
Điều kiện vay tín chấp
Vay tín chấp là việc phê duyệt các khoản vay dựa trên uy tín của khách hàng. Các gói vay tín chấp thường là vay tiêu dùng với hạn mức không cao như vay thế chấp nhưng khách hàng vẫn cần đáp ứng hai điều kiện quan trọng nhất là chứng minh thu nhập và đảm bảo không có nợ xấu từ cấp độ 2 trở lên.
Chứng minh thu nhập là việc khách hàng đưa nộp bản sao kê thu nhập trong khoảng 6 đến 12 tháng và trong đó phải có một nguồn thu ổn định từ 5 đến 7 triệu đồng/tháng trở lên, do một công ty, tổ chức đứng ra chi trả. Tiếp đến là hợp đồng lao động với chính công ty đã trả lương. Tốt nhất, hợp đồng lao động đã được ký kết trước thời điểm vay 1 năm và còn thời hạn ít nhất 6 tháng.
Việc xác định có nợ xấu là do ngân hàng thực hiện. Nợ xấu được chia ra 5 cấp độ trong đó cấp độ 2 là trễ hạn trả nợ từ 10 đến 90 ngày tại bất cứ ngân hàng, công ty tài chính nào. Nếu khách hàng bị ghi nhận nợ xấu tại Trung tâm Thông tin Tín dụng quốc gia Việt Nam (CIC) ở mức 2 trở lên thì coi như không đáp ứng được điều kiện vay và đương nhiên sẽ không được phê duyệt khoản vay.
Tất nhiên, sẽ còn một số điều kiện khác đi kèm nhưng với vay tín chấp thì đây là hai điều kiện quan trọng nhất.
Điều kiện vay thế chấp
Ngược lại, vay thế chấp bắt buộc khách hàng phải có tài sản đảm bảo và đây cũng là điều kiện quan trọng nhất. Các gói vay thế chấp thường là vay mua nhà đất hoặc sửa chữa nhà, mua ô tô, xe máy… bên cạnh những gói vay đầu tư sản xuất, kinh doanh.
Với vay mua nhà đất hay mua xe máy, ô tô…, điều kiện tiếp theo là khách hàng phải thanh toán trước cho người bán một khoản tiền tối thiểu tương đương 20-30% giá trị tài sản. Phần còn lại, ngân hàng sẽ thanh toán nốt. Sau khi thanh toán xong, ngân hàng giữ lại bản gốc sổ đỏ hoặc đăng ký xe trong khi khách hàng thì giữ lại nhà hoặc xe để sử dụng. Sau khi khách hàng tất toán, ngân hàng sẽ trả lại giấy đăng ký và xác nhận khách hàng đã kết thúc khoản vay.
Để được phê duyệt gói vay đầu tư sản xuất, kinh doanh, khách hàng phải giao sổ đỏ hoặc đăng ký xe bản gốc rồi ngân hàng mới giải ngân. Như vậy, với các gói vay thế chấp, điều kiện quan trọng nhất vẫn là phải có tài sản đảm bảo và phải giao sổ đỏ, đăng ký xe cho ngân hàng nắm giữ.
Tất nhiên, để vay thế chấp thì còn rất nhiều điều kiện, thủ tục liên quan khác như chứng minh thu nhập, kế hoạch trả nợ, giấy chứng nhận quyền thừa kế tài sản hay giấy xác minh tình trạng hôn nhân để ngân hàng làm rõ vấn các vấn đề liên quan trước khi duyệt vay, tránh xảy ra tranh chấp.
Trên đây là các điều kiện, thủ tục cơ bản mà khách hàng phải đáp ứng nếu muốn vay tiền từ ngân hàng. Chị Trang cần tham khảo để có sự chuẩn bị tốt nhất khi đặt vấn đề vay ngân hàng. Nếu không được phê duyệt, chị còn có thể chọn hình thức vay khác là vay cầm cố tài sản (cầm đồ).
Ưu điểm của hình thức vay này là điều kiện vay được tinh giản tối đa, ít hơn rất nhiều so với ngân hàng nhưng chị Trang cần phải chọn lựa những cửa hàng cầm đồ uy tín, rõ ràng, minh bạch, như chuỗi cầm đồ F88, để tránh việc đi vay cầm đồ mà “tiền mất, tật mang”.