Đi mua hồ sơ thầu cả tuần không được…
Đấu thầu là quá trình chủ đầu tư lựa chọn được một nhà thầu đáp ứng các yêu cầu của mình theo quy định của pháp luật. Trong nền kinh tế thị trường, chủ đầu tư tổ chức đấu thầu để các nhà thầu cạnh tranh nhau. Mục tiêu của đấu thầu là lựa chọn được những nhà thầu thỏa mãn các yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng với chi phí thấp nhất, đặc biệt là những gói thầu có nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước. Vậy nhưng rất nhiều nơi đã làm mất đi tính công khai minh bạch của những gói thầu công khai này.
Để tìm hiểu rõ hơn về công tác đấu thầu, PV DN & PL đã vào vai nhà thầu để tiếp cận gói thầu và mua HSMT tại UBND xã Mỹ Hưng, huyện Thanh Oai, Hà Nội. Gói thầu số 05: Xây dựng công trình + chi phí hạng mục chung (gói thầu dành cho nhà thầu là doanh nghiệp cấp nhỏ và siêu nhỏ). Gói thầu thuộc dự án: Đường giao thông nông thôn đoạn từ trạm biến áp II đi thôn Phượng Mỹ, xã Mỹ Hưng. Thông báo mời thầu được đăng tải công khai trên Báo Đấu thầu số 209 (ngày 03/11/2017).
Theo nội dung đăng tải trên Báo thì hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu rộng rãi trong nước. Phương thức lựa chọn nhà thầu: Một giai đoạn một túi hồ sơ. Thời gian phát hành HSMT từ 09 giờ ngày 08/11/2017 đến 09 giờ ngày 20/11/2017 (trong giờ hành chính). Địa điểm: UBND xã Mỹ Hưng, huyện Thanh Oai, TP.Hà Nội.
Trong vai trò là nhà thầu, ngày 14/11 PV có mặt tại UBND xã Mỹ Hưng để mua HSMT. Tại đây, chúng tôi đã gặp ông Thành là kế toán, người phụ trách bán HSMT cho gói thầu số 05. Khi nhà thầu trình đầy đủ giấy tờ cần thiết và ngỏ lời mua HSMT gói thầu số 05 này thì ông Thành tỏ ra chần chừ trả lời: “Hiện chưa có HSMT vì bên tư vấn thầu chưa cung cấp HSMT” (mặc dù gói thầu đã thông báo mở bán từ ngày 8/11). Đồng thời, yêu cầu chúng tôi để lại tên, số điện thoại và bảo khi nào có sẽ gọi.
Đến ngày 16/11, sau gần 2 ngày chờ đợi, vẫn chưa thấy động tĩnh từ phía chủ đầu tư (UBND xã Mỹ Hưng), PV tiếp tục trong vai nhà thầu có mặt tại UBND xã. Lần này đồng chí Thành - Kế toán phụ trách phát hành HSMT lại đi vắng. Dò hỏi nguyên nhân sự vắng mặt của đồng chí Kế toán thì nhà thầu nhận được “hàng tá” lý do không nhất quán: Có người bảo Kế toán đang đi học, người nói Kế toán đang đi thi; Có người lại bảo Kế toán đang bận việc gia đình… Tại thời điểm đó, nhà thầu gặp ông Nguyễn Bá Mát – Chủ tịch UBND xã Mỹ Hưng, ông xác nhận hiện cán bộ chuyên môn đi vắng và đề nghị nhà thầu để tên và số điện thoại để liên lạc lại sau.
Nghi vấn… “thông thầu”
Sau những ngày chán nản, đợi chờ trong vô vọng, ngày 17/11, nhà thầu (PV) tiếp tục gọi cho đồng chí Kế toán hỏi về tình hình mua HSMT nhưng vẫn nhận được câu trả lời: “Có gì anh liên lạc lại sau”. Điều lạ lùng là ngay sau cuộc gọi trên, nhà thầu liên tục nhận được những cuộc điện thoại từ một số lạ với nội dung đại ý khuyên nhủ nhà thầu từ bỏ gói thầu này vì bên này là người bản địa quen thuộc tính chất của địa phương và “gạ gẫm” sẽ chuyển một khoản chi phí nếu nhà thầu đồng ý từ bỏ việc tham gia thầu.
Với một loạt các sự kiện có cùng nội dung và đáng ngờ như thế, chúng tôi đặt ra câu hỏi: Có hay không, việc chủ đầu tư “thông thầu” với một số doanh nghiệp nhằm bòn rút, chiếm đoạt ngân sách Nhà nước ở các gói thầu trên?
Mặt khác, đấu thầu là một hình thức kinh doanh dựa vào tính chất cạnh tranh công khai của thị trường, không có cạnh tranh thì không có đấu thầu và cũng không cần đến đấu thầu. Có thể nói đấu thầu là phương thức giao dịch đặc biệt. Trong một vụ kinh doanh mua bán hay xây dựng các công trình dân sự có liên quan đến nhiều người, nhiều bên khác nhau thì người ta thường áp dụng hoặc bắt buộc phải áp dụng hình thức đấu thầu cạnh tranh công khai. Ấy vậy mà việc mua HSMT tại gói thầu do UBND xã Mỹ Hưng phát hành vốn công khai và dễ dàng, sao lại trở nên khó khăn và khiến các doanh nghiệp phải chán nản, thất vọng đến vậy. Và với cách làm như vậy UBND xã Mỹ Hưng đã bỏ lỡ rất nhiều nhà thầu tiềm năng và mất đi bản chất đích thực của việc đấu thầu là cạnh tranh.
Để có câu trả lời thỏa đáng cho các doanh nghiệp, thiết nghĩ các cơ quan chức năng địa phương cần vào cuộc làm rõ và xem xét lại kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu nói trên, xử lý tập thể, cá nhân nếu phát hiện sai phạm theo đúng quy định của pháp luật.
Điều 17: Các trường hợp hủy thầu (Luật Đấu thầu Số: 43/2013/QH13) 4. Có bằng chứng về việc đưa, nhận, môi giới hối lộ, thông thầu, gian lận, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu dẫn đến làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.