Các doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ bao gồm vận tải hành khách, cho thuê xe và chỗ ở như rentcar, grab, uber hay airbnb hiện phải đối mặt với những thách thức trong giai đoạn “phong tỏa” toàn xã hội. Một số công ty khởi nghiệp với giá trị cao nhất trong lịch sử nay phải trải qua một thách thức lớn hơn nhiều so với bất cứ điều gì họ từng phải đối mặt.
“Uber và Lyft rõ ràng đang nằm trong tầm ngắm của đại dịch toàn cầu chưa từng thấy này cũng như tình trạng khủng hoảng kinh tế hiện nay. Đây là 2 startup đã đặt nền nền tảng cho loại hình dịch vụ gọi xe - được xây dựng dựa trên sự di chuyển nói chung, niềm tin của khách hàng cũng như nhu cầu đi lại.” - Dan Ives, chuyên gia phân tích của Wedbush viết trong một ghi chú nghiên cứu tuần này.
Một vấn đề của các công ty này là, không có gì cho thấy việc vận hành kinh doanh của họ diễn ra thuận lợi, kể cả trong những điều kiện lý tưởng. Tập đoàn công nghệ Uber và tập đoàn Lyft, hai trong số những ngôi sao sáng nhất trong lĩnh vực, chưa bao giờ có được lợi nhuận, và hoạt động không mấy tích cực ở phố Wall kể từ khi lên sàn chứng khoán vào năm ngoái.
Tập đoàn Postmates và DoorDash, cũng áp dụng mô hình tương tự cho dịch vụ giao thức ăn, cũng đang trong tình trạng “đốt tiền” và khiến các nhà đầu tư vô cùng hoài nghi. Mô hình lao động đang làm nền tảng cho các công ty này - sử dụng số lượng lớn nhân lực hợp đồng thay vì thực sự thuê bất kì ai - đã và đang phải đối mặt với áp lực pháp lý ngày càng lớn.
Và đó là những gì diễn ra trước khi bùng phát dịch bệnh Covid-19. Đại dịch đã khiến cho giá cổ phiếu của Uber và Lyft tuột dốc không phanh. Ngay cả khi có sự tăng trở lại vào hôm thứ 5, giá cổ phiếu vẫn giảm hơn 30% kể từ ngày 21/2 - ngày đầu tiên cổ phiếu bắt đầu có sự rớt giá đáng kể. Lyft hiện chỉ có giá 9 tỷ đô la Mỹ, thấp hơn cả khi nó còn là một công ty tư nhân vào cuối năm 2017.
Uber thì nói với các nhà đầu tư trong tháng này rằng, họ dự kiến sẽ kết thúc năm nay với khoảng từ 4 đến 6 tỷ đô la tiền mặt. Đó có thể là một số tiền lớn, nhưng nó không bao giờ là một tín hiệu tốt khi công ty đang muốn đảm bảo với các nhà đầu tư rằng nó sẽ không đi đến phá sản.
Trong tương lai gần, cả 2 công ty đều có thể thấy được sự gián đoạn đáng kể trong hoạt động của mình. Uber có thể dựa một phần vào hoạt động kinh doanh của dịch vụ giao thức ăn. Điều này có thể giúp bù đắp thiệt hại đến từ sự sụt giảm hoạt động của dịch vụ gọi xe.
Đối với các công ty cung cấp dịch vụ giao hàng như Instacart, hoạt động kinh doanh trở nên bận rộn hơn cả so với trước khi đại dịch bùng phát. Nói một cách đơn giản, tình trạng cách ly trong nhà hiện tại của người dân sẽ tạo điều kiện tốt cho các công ty giao hàng. Dịch vụ này của DoorDash và Grubhub cũng đã giảm bớt lệ phí đối với các nhà hàng, vì họ lo ngại rằng nguồn cung sẽ cạn kiệt khi các nhà hàng này phải đóng cửa hoặc phá sản.
Bện cạnh đó, hoạt động kinh doanh của Airbnb bị thiệt hại nặng nề vì các hoạt động du lịch giải trí hầu hết đều phải tạm ngưng. Công ty đang đánh giá lại kế hoạch lên sàn chứng khoán trong năm nay, và có lẽ sẽ phải huy động thêm nguồn tiền từ các nhà đầu tư tư nhân.
Nhiều công ty của nền kinh tế chia sẻ này có thể có lợi thế hơn các đối thủ từ các ngành công nghiệp truyền thống. Sự đổi mới của họ là việc giảm chi phí và rủi ro cho các tài xế, cung cấp dịch vụ giao hàng tận nơi, và bất cứ ai cũng có thể đóng vai trò là bên cung cấp dịch vụ trên nền tảng của họ.
Tuy nhiên, các tài xế hiện đang "mắc kẹt" với những chiếc xe Lexus đắt tiền được mua để phục vụ cho dịch vụ gọi xe cao cấp của Uber. Hay những chủ nhà cung cấp dịch vụ chỗ ở trên Airbnb cũng vẫn có những khoản thế chấp và các hóa đơn tiền điện cần phải trả.
Trước tình hình đó, các công ty cung cấp nền tảng dịch vụ cũng đã có những động thái giúp đỡ nhà cung cấp của mình. Airbnb and Uber đã kêu gọi chính phủ mở rộng trợ cấp thất nghiệp cho các đối tác cá nhân là tài xế và chủ nhà như trên.
Bên cạnh đó, các công ty trong nền kinh tế chia sẻ có khả năng gặp tình huống xấu nhất là các công ty sở hữu nhiều tài sản cố định. Ví dụ như Lime và Bird Rides, hai công ty cung cấp dịch vụ thuê xe. Những chiếc xe điện 2 bánh của họ hiện giờ không được ai sử dụng, dẫn tới việc mất giá. Theo Bloomberg, Lime - hiện chỉ đang hoạt động ở Hàn Quốc, đang chuẩn bị cho nhân viên thôi việc. Công ty cũng đang tìm kiếm khoản tài trợ khoảng dưới 80% so với định giá tư nhân lần cuối của mình.
Cũng theo Bloomberg, một công ty vận động hành lang của Lime và Bird đã trình lên Quốc hội Mỹ một bản thuyết trình dài 2 trang, nói rằng Covid-19 là một hiểm họa đương nhiên đối với ngành công nghiệp xe scooter. Quốc hội được yêu cầu hoãn thuế quỹ lương cho các công ty trên và cấp cho họ các khoản vay hỗ trợ khẩn cấp và bảo lãnh cho vay.
Tuy nhiên, xe scooter không nằm trong gói cứu trợ của Thượng viện, mặc dù mục tiêu có thể là nhận được tài trợ trong một dự luật liên quan đến giao thông trong tương lai. Sau khi Bloomberg liên lạc với Bird vào đầu tuần này về nỗ lực vận động hành lang, công ty cho biết họ đã thay đổi quyết định về việc thúc đẩy viện trợ. Cuối cùng các công ty scooter sẽ phải tự tìm nguồn tiền và quay trở lại hoạt động, nếu không họ chắc chắn sẽ gặp rắc rối.