Jihan Wu cùng với Micree Ketuan Zhan là đồng sáng lập Bitmain Technologies, một nhà cung cấp phần cứng chuyên dụng được dùng để đào bitcoin.
Khi giá bitcoin tăng lên trong những năm qua, các giàn khai thác do Bitmain sản xuất được săn đón nhiệt tình bởi các "thợ đào", đưa cả Wu và Zhan trở thành tỷ phú USD. Vào năm 2018, Bitmain trở thành nhà cung cấp giàn khai thác tiền điện tử lớn nhất thế giới với 75% thị phần, theo Frost & Sullivan.
Một trong những người tiên phong trong ngành tiền điện tử
Con đường khởi nghiệp tiền điện tử của Wu bắt đầu từ việc anh biết đến bitcoin khi còn một nhà phân tích đầu tư ở Bắc Kinh khoảng hơn 10 năm trước.
Wu cho biết thời điểm đó anh đang học để trở thành kế toán nhưng khi biết đến bitcoin, anh bỏ học ngay lập tức để tập trung đầu tư. Sau khi tự mình mua hàng trăm bitcoin vào năm 2011, Wu đã đầu tư vào ASICMiner, một công ty khai thác bitcoin được thành lập vào năm 2012 bởi Jiang Xinyu. Lợi nhuận mà Wu thu được từ thương vụ này giúp anh cùng Zhan và một nhóm nhà đầu tư khác bắt đầu Bitmain vào năm 2013.
Ở tuổi 35, Wu là tỷ phú tiền điện tử giàu thứ hai Trung Quốc với khối tài sản 2,39 tỷ USD.
Không giống với Wu, Zhan là một nhà thiết kế chip và đã có kinh nghiệm điều hành công ty riêng chuyên sản xuất hộp giải mã tín hiệu tivi. Khi mới thành lập, Bitmain là một trong những nhà sản xuất chip chuyên dụng đầu tiên được sử dụng để khai thác tiền điện tử (được gọi là ASIC).
Ban đầu, Wu chỉ đặt mục tiêu trở thành nhà đầu tư mạo hiểm đứng sau Bitmain. Tuy nhiên từ khi bỏ vốn, Wu nhận ra công ty cần anh tham gia điều hành và quản lý.
Dưới sự lãnh đạo của Wu và Zhan, trong vòng chưa đầy 4 năm, Bitmain đã trở thành công ty có ảnh hưởng nhất trong nền kinh tế bitcoin. Công ty mở rộng thêm nhiều dịch vụ, từ thiết kế chip cho giàn khai thác đến lắp ráp phần cứng và bán cho khách hàng toàn cầu.
Đồng thời, Bitmain cũng vận hành các nhóm khai thác theo hợp đồng cho khách hàng. Họ cũng sở hữu một số nhóm khai thác của riêng mình. Các nhóm dưới quyền Bitmain đã đóng góp khoảng 37% tổng sức mạnh xử lý mạng Bitcoin vào năm 2018.
Tin tưởng vào tương lai giá trị tiền điện tử đạt mốc hàng chục nghìn tỷ USD
Bất chấp những ý kiến lo ngại về biến động giá lớn của tiền điện tử, Wu tin rằng ngành sẽ tiếp tục phát triển ngày càng độc đáo hơn nhờ không chịu sự ràng buộc từ hệ thống tài chính truyền thống.
"Những đổi mới như DeFi (tài chính phi tập trung) rất ngoạn mục. Các công nghệ như tiền điện tử và blockchain đã tạo ra một thế giới mới, cho phép các doanh nhân fintech tạo ra những thành tựu lớn. Cuối cùng sẽ đến lúc các tổ chức tài chính và cơ quan quản lý truyền thống sẽ nắm lấy công nghệ blockchain."
Wu không phủ nhận những rủi ro khi đầu tư tiền ảo, tuy nhiên sự tăng trưởng tiền số trong dài hạn sẽ vượt xa cả mức biến động giá. Anh nói: “Ngay cả khi 95% các loại tiền số ngày nay mất hết giá trị và biến mất, 5% còn lại vẫn sẽ phát triển mạnh mẽ."
Biến động giá bitcoin trong vài năm gần đây củng cố cho lập luận của Wu. Ảnh: Bloomberg.
Đầu năm 2021, Wu đã rời Bitmain để tập trung đảm nhận vai trò chủ tịch tại hai công ty có trụ sở tại Singapore: Bitdeer Technologies, một nền tảng khai thác tiền điện tử đã công bố kế hoạch niêm yết trên Nasdaq với mức định giá 4 tỷ USD, và Matrixport, một công ty dịch vụ tài chính được định giá 1 tỷ USD.
Việc thành lập hai công ty con cho thấy sự lạc quan của Wu với ngành công nghiệp tiền điện tử.
Vị tỷ phú 35 tuổi Wu tuyên bố: “Chúng tôi tin rằng tiền điện tử và blockchain sẽ tăng trưởng nhanh chóng trong tương lai lên mức hàng chục nghìn tỷ USD. Nhiều người dùng mới rồi sẽ ở lại thị trường điện tử mãi mãi, vì vậy họ sẽ cần các sản phẩm tiên tiến và tinh vi hơn giúp quản lý tài sản mà họ tích lũy được trong thế giới tiền điện tử.”
Một nhà máy đào do Bitmain quản lý. Ảnh: QILAI SHEN.
Ở thời điểm hiện tại, dự đoán của Wu có vẻ chính xác. Kể từ khi Matrixport ra mắt vào năm 2019, vốn hóa thị trường tiền điện tử đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại là 3.000 tỷ USD vào tháng 11/2021, theo dữ liệu từ CoinGecko. Quy mô người dùng tiền điện tử toàn cầu đã tăng hơn gấp đôi lên 221 triệu người trong nửa đầu năm 2021, theo một báo cáo từ trang Crypto.
Tiền điện tử liên tục tăng cao trong năm 2021 một phần do ngày càng nhiều tổ chức truyền thống chấp nhận loại tiền đặc biệt này. El Salvador đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận bitcoin. Các tập đoàn hàng đầu như AMC, AT&T, Mastercard, Microsoft, PayPal... hiện đã chấp nhận thanh toán bằng một số loại tiền điện tử..
Xung đột giữa hai nhà sáng lập
Bitdeer và Matrixport đều đã tách khỏi Bitmain như một phần của thỏa thuận giữa Wu và Zhan sau khi hai người xảy ra xung đột. “Đó là giai đoạn công việc kinh doanh khó khăn. Áp lực của việc điều hành một doanh nghiệp sản xuất phức tạp tích tụ lại và cuối cùng dẫn đến sự rạn nứt giữa chúng tôi.”, Wu kể lại.
Bitmain đạt được doanh thu 2,5 tỷ USD trong năm 2017 và lợi nhuận 742 triệu USD trong nửa đầu năm 2018. Tuy nhiên tình thế công ty đi theo tình hướng xấu đến mức chỉ vài tháng sau, Bitmain thua lỗ nặng và phải sa thải nhân viên.
Hai nhà đồng sáng lập Bitmain từng mâu thuẫn đến mức Zhan đe dọa kiện Wu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Ảnh: utoday.
Nguyên nhân chính cho sự đi xuống là do Bitmain mạo hiểm đầu tư vào quá nhiều lĩnh vực khác nhau trong ngành nhưng không đạt được lợi nhuận. Năm 2018 cũng là thời điểm được ví như "mùa đông tiền điện tử" khi nhiều nhà đầu tư bán tháo tiền sau một thời gian dài giao dịch ổn định.
Hai nhà đồng sáng lập Bitmain, những người trước đây đã từng làm việc cùng nhau với tư cách là đồng CEO xảy ra bất đồng về định hướng chiến lược và một cuộc tranh giành quyền lực diễn ra ngay sau đó.
Tranh chấp chỉ được giải quyết vào cuối năm 2020 khi Wu từ chức chủ tịch và CEO Bitmain, mặc dù anh vẫn giữ cổ phần trong công ty. Zhan hiện đang điều hành hoạt động sản xuất của Bitmain và một nhóm khai thác khác có tên Antpool.
“Thỏa thuận dàn xếp đánh dấu sự kết thúc của khó khăn. Bitmain đã không phá sản, thay vào đó nó đang hoạt động rất tốt. Lợi nhuận ròng tích lũy của Bitmain dự kiến sẽ đạt từ 2 tỷ đến 4 tỷ USD.", Wu chia sẻ.