Chỉ cần tra từ khóa “vụ kiện Hòa Lân” trên internet, trang tìm kiếm Google chỉ trong 0,43s đã trả về… 10,9 triệu kết quả. Dẫn chứng này cho thấy “sức nóng”, sự quan tâm đặc biệt của dư luận đến vụ kiện thuộc dạng hi hữu ly kỳ gay cấn bậc nhất lịch sử tố tụng dân sự Việt Nam.
Với phán quyết của HĐXX phúc thẩm TAND TP HCM ngày 24/3/2021 vừa qua, vụ kiện này đã chính thức khép lại, để lại nhiều kinh nghiệm quý giá trong việc áp dụng thi hành Luật Đấu giá Tài sản.
Vụ kiện rắc rối
Dự án khu dân cư Hòa Lân có diện tích 50 ha, nằm ở phường Thuận Giao, TP Thuận An, Bình Dương. Khu đất rộng mênh mông này đã bị “bỏ hoang” tính đến nay cỡ hai thập niên. Khởi đầu, dự án Hòa Lân do Cty Thiên Phú (Bình Dương) là chủ đầu tư. Thiên Phú thế chấp dự án tại Agribank. Hơn 10 năm sau, khi khoản vay hóa nợ xấu, Thiên Phú đồng ý để Agribank phát mãi.
Qua hàng chục lần đấu giá bất thành, nhiều lần trong đó không có người đăng ký mua, Agribank và các bên tổ chức đấu giá đã tìm được người mua. Tập đoàn Kim Oanh (lô C, Lê Lợi, phường Hòa Phú, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương) mua trúng đấu giá dự án với số tiền gần 1400 tỷ.
Agribank Chợ Lớn, Cty Thiên Phú và Cty bán đấu giá tổ chức lễ bàn giao trên thực địa dự án cho Cty Kim Oanh
Dự án Hòa Lân sau đó bất ngờ có giá, vì Thuận An từ thị xã được nâng cấp lên TP thuộc tỉnh, cơn sốt đất “tăng nhiệt”, lại thêm con đường thênh thang Nhà nước đầu tư chạy qua dự án. DN mua đấu giá trúng tưởng như thành công, nhưng đang làm thủ tục chuyển đổi chủ đầu tư dự án sau khi mua đấu giá trúng, thì phát sinh đơn tố cáo. Thanh tra Bộ Tư pháp vào cuộc.
Hàng ngàn bài báo phản ánh. Dư luận đặc biệt quan tâm không chỉ vì đây là vụ khiếu kiện liên quan tài sản có giá trị đặc biệt lớn, mà còn vì đây là vụ việc liên quan đấu giá tài sản – lĩnh vực pháp lý khá mới mẻ với nhiều người. Dư luận “nóng” đến mức giữa tháng 3/2019, VPCP có văn bản truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp báo cáo kết quả thanh tra vụ bán đấu giá Hòa Lân.
Cuối tháng 3/2019, Bộ Tư pháp có báo cáo, khẳng định hàng loạt nội dung tố cáo của công dân với quá trình đấu giá là không có cơ sở xem xét. Ngày 14/5/2019, VPCP lần thứ 2 có có công văn truyền đạt chỉ đạo của Chính phủ: “Bộ Tư pháp chịu trách nhiệm toàn diện với các nội dung Kết luận thanh tra số 62/KL-TTr theo quy định pháp luật; trả lời các nội dung đơn phản ánh, kiến nghị”.
Bộ Tư pháp và Chính phủ đã vào cuộc, có những kết luận như trên, đồng nghĩa với việc các khiếu nại phải chấm dứt. Thế nhưng Cty Thiên Phú vẫn tiếp tục lựa chọn con đường tòa án, làm đơn khởi kiện đơn vị đấu giá là Cty CP dịch vụ đấu giá Nam Sài Gòn ra tận TAND Quận 7 (TP HCM) với lý do công ty này có trụ sở tại Quận 7, đòi tuyên hủy kết quả bán đấu giá dự án cùng một loạt yêu cầu khác.
Trong vụ kiện này, người mua trúng đấu giá không phải là bị đơn, nhưng thực chất mới là bên “lãnh đủ” trong vụ kiện. TAND Quận 7 sau đó ra quyết định “phong tỏa” dự án Hòa Lân, khiến Kim Oanh không thể triển khai dự án, đổ hàng ngàn tỷ vào đây rồi chịu cảnh để khu đất “bỏ hoang”. Vừa bị “chôn vốn” hàng ngàn tỷ nhiều năm, vừa bị gặp nhiều khó khăn do phải theo đuổi vụ kiện, Kim Oanh thậm chí có đơn tới tận Chính phủ.
Ngày 3/7/2020, VPCP có công văn 5386/VPCP-V.I truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực về đơn phản ánh, kiến nghị của Tập đoàn Kim Oanh; chỉ đạo chuyển đơn của Kim Oanh tới chính quyền địa phương để kiểm tra, xem xét, giải quyết theo quy định pháp luật, trả lời doanh nghiệp, báo cáo kết quả lên Thủ tướng.
“Tin tưởng hơn vào luật pháp công bằng công minh”
Sau gần hai năm với hàng chục phiên xử, ngày 12/11/2020, TAND Quận 7 đã đưa ra phán quyết: Không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn đòi hủy kết quả bán đấu giá dự án Hòa Lân; Không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn đòi tuyên Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá vô hiệu… Ngay sau khi tuyên án, TAND Quận 7 đã gỡ “phong tỏa” với dự án Hòa Lân.
Phán quyết của tòa phúc thẩm chính thức khép lại vụ kiện Hòa Lân
Bất ngờ, ngày 27/11/2020, đúng thời hạn chót, một số đương sự là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan bất ngờ cùng có đơn kháng cáo bản án sơ thẩm.
Ngày 24/3/2021 vừa qua, TAND TP HCM đã mở phiên xử phúc thẩm vụ kiện. Tại phiên phúc thẩm, một số đương sự từng kháng cáo có ý kiến xin rút yêu cầu kháng cáo.
HĐXX tuyên đình chỉ xét xử với kháng cáo của 3 đương sự; các nội dung của bản án sơ thẩm số 99/2020/KDTM-ST ngày 12/11/2020 của TAND Quận 7 có hiệu lực kể từ ngày 24/3/2021.
Sau phiên xử, bà Đặng Thị Kim Oanh, đại diện Kim Oanh Group, nói: “Để có kết quả này, hàng ngàn cán bộ nhân viên Kim Oanh đã phải trải qua một chặng đường dài gian nan khi dự án vướng vào một vụ kiện phức tạp bậc nhất lịch sử đấu giá. Tuy nhiên, nếu nhìn nhận ở khía cạnh tích cực, sự việc cũng giúp Kim Oanh lớn mạnh hơn, kinh nghiệm hơn, tin tưởng hơn vào luật pháp công bằng và sự công minh của cơ quan chức năng”.
“Cùng với việc mời các đơn vị và chuyên gia quốc tế tham gia thiết kế quy hoạch, chúng tôi khẳng định Hòa Lân sẽ là dự án công phu tâm huyết bậc nhất của Kim Oanh, biến Hòa Lân thành một khu đô thị kiểu mẫu, tiện ích, thông minh, đáng sống; xứng tầm vị trí đắc địa của dự án và vị thế phát triển của tỉnh Bình Dương”, bà Oanh nói.
Theo tìm hiểu của PV, phán quyết của tòa với vụ kiện Hòa Lân là điều kiện quan trọng bậc nhất để dự án 50ha này hết cảnh bị bỏ hoang. Cơ quan chức năng Bình Dương cũng đã nhiều lần khẳng định quan điểm này.
Cuối 2018, UBND Bình Dương từng có văn bản số 6004/UBND-KTN giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp xem xét kiến nghị chuyển đổi chủ đầu tư dự án Hòa Lân cho Kim Oanh. Sở Xây dựng khi đó có văn bản cho biết đang chờ văn bản thay thế Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của TAND Quận 7 để có cơ sở quyết định.
Sau khi nhận được chỉ đạo của Chính phủ, trong văn bản số 4538/UBND-KT ngày 15/9/2020 của UBND tỉnh Bình Dương, một lần nữa khẳng định kết quả giải quyết sự việc của TAND Quận 7 sẽ được “làm cơ sở để UBND Bình Dương hướng dẫn Kim Oanh Group thực hiện thủ tục chuyển đổi chủ đầu tư”.
Ngày 18/12/2020, Agribank Chợ Lớn, Cty Thiên Phú và Cty bán đấu giá đã tổ chức lễ bàn giao trên thực địa dự án cho Cty Kim Oanh. Được biết hiện Kim Oanh đang tiến hành làm thủ tục chuyển đổi chủ đầu tư. Ngày 11/12/2020 vừa qua, UBND tỉnh Bình Dương đã có văn bản số 6057/UBND-KT giao Sở Xây dựng xem xét việc chuyển đổi chủ đầu tư dự án sang Cty Kim Oanh.
Nhiều ý kiến cùng đánh giá, với những động thái trên, chứng tỏ không chỉ các đương sự, mà các cơ quan chức năng Bình Dương cũng mong mỏi vụ kiện được khép lại, để khu đất hết cảnh bị bỏ hoang, lãng phí tài nguyên đất đai, tránh tình trạng DN bị “chôn vốn”; để dự án sớm được đưa vào thực hiện góp phần xây dựng chỉnh trang đô thị, thúc đẩy kinh tế xã hội địa phương.