Khởi tố, bắt giam Vũ Mạnh Tùng – ai sẽ liên đới trách nhiệm?
Ngày 27/4, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra các Quyết định khởi tố bị can; Lệnh bắt bị can để tạm giam và Lệnh khám xét đối với Vũ Mạnh Tùng - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR).
Các ông Nguyễn Hoài Giang và Vũ Mạnh Tùng
Theo Cổng Thông tin điện tử Bộ Công an, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C46) đang tiến hành điều tra vụ án “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn và Ngân hàng Đại Dương (Oceanbank). Vụ án thuộc diện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Theo đó, Vũ Mạnh Tùng bị truy tố về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo Điều 355 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Hiện nay, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang tập trung lực lượng làm rõ hành vi của bị can Vũ Mạnh Tùng và mở rộng điều tra đối với những đối tượng liên quan, thu hồi tài sản cho Nhà nước.
Việc Vũ Mạnh Tùng có vi phạm như thế nào và những ai có liên quan còn phải chờ kết luận của Cơ quan điều tra. Tuy nhiên, có một sự trùng hợp sau khi 3 vụ án được C46 khởi tố, nhiều lần các bị cáo liên quan đại án Hà Văn Thắm đã khai báo về việc đưa tiền lãi suất ngoài cho các lãnh đạo 3 công ty.
Cũng trong ngày 27-4, bị cáo Nguyễn Xuân Sơn - nguyên TGĐ OceanBank khẳng định đã đem toàn bộ 246 tỷ đồng chi lãi ngoài của OceanBank (do Hà Văn Thắm nhờ) đưa cho các cá nhân thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) và các cá nhân tại 3 công ty con của PVN gồm: Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR); Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PV Oil); Liên doanh VietsovPetro.
Bị cáo, cựu Phó TGĐ Ocean Bank là Nguyễn Minh Thu cũng khai tương tự nhiều lần. Riêng tại BSR, có tới 4 lãnh đạo từng bị cơ quan pháp luật triệu tập gồm Nguyễn Hoài Giang, Chủ tịch HĐTV BSR; Phạm Xuân Quang, Kế toán trưởng BSR; Vũ Mạnh Tùng, Phó TGĐ BSR; Đinh Văn Ngọc, nguyên TGĐ BSR giai đoạn 2012-2015.
Nguyễn Minh Thu khai đã từng trực tiếp hoặc gián tiếp chi tiền lãi ngoài cho 4 cá nhân trên với tổng số tiền lên đến 19 tỷ đồng. Trong đó, “nhiều lần đưa tiền cho Vũ Mạnh Tùng, Phó TGĐ BSR, mỗi lần đưa từ 300-500 triệu đồng”.
Tuy nhiên, Vũ Mạnh Tùng và những người còn lại đều bác bỏ lời khai của bị cáo Thu. Riêng Vũ Mạnh Tùng từng khẳng định dứt khoát: “Đó chỉ là lời khai một chiều và không có chứng cứ”.
Sau khi vụ án khởi tố gần 8 tháng, Vũ Mạnh Tùng là người đầu tiên trong số 4 người nói trên bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố để điều tra làm rõ. Qua đó cho thấy, những khẳng định của Tùng trước kia cần phải xem xét lại. Dư luận cho rằng, đây là một tình tiết mới của vụ án cần phải được tập trung làm rõ, có thể là mắt xích quan trọng bóc gỡ nhiều đối tượng vi phạm khác.
Dư luận đặt câu hỏi nếu như Vũ Mạnh Tùng chỉ là Phó TGĐ liên quan đến việc nhận tiền thì các đối tượng khác liên quan trực tiếp hơn, có vai trò quan trọng hơn không thể không liên quan hoặc phải chịu trách nhiệm về sự việc.Trong đó, có ông Nguyễn Hoài Giang trên cương vị người đứng đầu là Chủ tịch HĐTV.
Bao giờ làm sáng tỏ nghi án tại PVEP?
Trước đó, ngày 13/9/2017, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C46) đã ra quyết định khởi tố 3 vụ án hình sự lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro (VSP), Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), Tổng công ty Thăm dò khai thác Dầu khí (PVEP) và khởi tố bổ sung đối với bị can Ninh Văn Quỳnh - nguyên Phó tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam).
Ông Nguyễn Vũ Trường Sơn
Theo đó, khi Cơ quan Cảnh sát điều tra điều tra mở rộng (giai đoạn 2) vụ án Hà Văn Thắm, đã xác định: Thực hiện chủ trương, chỉ đạo của Hà Văn Thắm - Chủ tịch Hội đồng quản trị OceanBank về việc chi trả lãi ngoài huy động vốn cho khách hàng gửi tiền trên toàn hệ thống OceanBank; trong thời gian từ năm 2010 đến ngày 31/11/2014, tổng số tiền OceanBank đã chi trả lãi ngoài cho các khách hàng gửi tiền là 1.576.012.242.219 đồng, trong đó chi cho Lọc dầu Bình Sơn (19,36 tỷ đồng) và PVEP (76,78 tỷ đồng).
Theo C46, việc nhận, sử dụng các khoản tiền ngoài lãi suất tại Vietsovpetro, Lọc dầu Bình Sơn, PVEP là hành vi vi phạm pháp luật, có dấu hiệu thỏa thuận, móc ngoặc giữa lãnh đạo Vietsovpetro, Lọc dầu Bình Sơn, PVEP với lãnh đạo OceanBank trong việc đưa, nhận tiền và để ngoài sổ sách kế toán nhằm chiếm đoạt, phạm vào tội “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo Điều 280 - Bộ luật Hình sự.
Như vậy, dù chưa có kết quả điều tra hai đơn vị khác nhưng hậu quả vụ án gây ra là hết sức nghiêm trọng. Còn tại VPEP, tuy vụ án chưa làm sáng tỏ, nhưng giai đoạn này, được biết ông Nguyễn Vũ Trường Sơn chính là Tổng giám đốc PVEP thời kỳ 2009-2012, cũng là thời kỳ xảy ra việc nhận lãi suất ngoài. Đây là thời kỳ PVEP gửi rất nhiều tiền vào OceanBank nên số tiền lãi suất ngoài theo cơ quan điều tra cũng là cao nhất trong 3 đơn vị bị khởi tố, 76 tỷ đồng. Vì thế, cũng cần phải đặt câu hỏi trách nhiệm của ông này trên cương vị người đứng đầu.
Trước đây, đại diện PVN từng tỏ thái độ gay gắt cho rằng lời khai chi tiền "chăm sóc" của các bị cáo chỉ là một chiều, ảnh hưởng đến uy tín của PVN. Luật sư của PVN đề nghị cơ quan pháp luật cần xem xét loại bỏ các thuật ngữ có hàm ý để cho rằng PVN có nhận lãi ngoài, có tiếp nhận khoản "chăm sóc" lãi ngoài từ OceanBank.
Tuy nhiên, những gì diễn ra mới đây khi C46 khởi tố Vũ Mạnh Tùng cho thấy các phản biện trên cần phải được xem xét lại.
Người đứng đầu ở 3 doanh nghiệp sẽ chịu những trách nhiệm gì?
Theo các cơ quan pháp luật, toàn bộ số tiền hơn 1.576 tỉ đồng đã được Oceanbank chi trái quy định của Nhà nước và không thu hồi được, đó là hậu quả thiệt hại hiện hữu, đặc biệt nghiêm trọng.
Việc làm trái các quy định của Nhà nước nói trên còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, làm rối loạn thị trường tài chính, là nguy cơ làm tăng lạm phát; gây tổn hại nghiêm trọng đến việc thực hiện các chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia; sự an toàn của hệ thống các tổ chức tín dụng; xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Mặt khác, hệ lụy của việc chi lãi suất vượt trần trên dẫn đến Oceanbank không kiểm soát được nguồn vốn, kiểm soát việc thu chi; cho vay và đầu tư dàn trải dẫn đến những khoản nợ khó đòi, nợ xấu và thất thoát vốn; thua lỗ lũy kế hàng năm; mất khả năng thanh khoản, khiến NHNN phải mua lại bắt buộc.
Do đó, trách nhiệm của các đơn vị liên quan cũng là câu hỏi rất lớn. Liên quan đến vụ việc này, phát biểu tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tổ chức ngày 27-4-2018 dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng ban, Tổng Bí thư đã nhấn mạnh, cần sớm kết thúc điều tra, xử lý giai đoạn II các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo: Vụ án "Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Viện Dầu khí, thuộc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) và Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy (Vinashin) (giai đoạn II vụ án Hà Văn Thắm và đồng phạm. Tổng Bí thư cho rằng, tiến độ điều tra một số vụ vẫn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu, về mặt chủ quan, cũng cần xem đã hết lòng hết sức chưa, còn chỗ nào vương vấn nữa không? Yêu cầu chung là cần phải làm nghiêm minh, cố gắng đúng tiến độ, trừ trường hợp bất khả kháng...
Theo quy định của Nghị định số 107/2006/NĐ-CP, Nghị định 211/2013/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một điều tại Nghị định 107 về xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì ngoài việc thực hiện theo các nguyên tắc xem xét xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức còn cần phải xác định mức độ chịu trách nhiệm trực tiếp hoặc trách nhiệm liên đới.Cụ thể, Điều 7 của Nghị định 211/2013/NĐ-CP về hình thức xử lý kỷ luật nêu rõ: “”Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị, nếu để xảy ra vụ, việc tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì tùy theo tính chất, mức độ của vụ, việc sẽ xử lý kỷ luật như sau: 1. Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị là cán bộ, công chức, viên chức và người quản lý doanh nghiệp nhà nước thì bị xử lý kỷ luật bằng một trong những hình thức sau:a) Khiển trách;b) Cảnh cáo;c) Cách chức”.
Ngoài ra những người đứng đầu tại 3 đơn vị nêu trên, bao gồm các ô Nguyễn Hoài Giang, Nguyễn Vũ Trường Sơn đã có dấu hiệu vi phạm Điều 29, Quy định 102/ -QĐ/TW của Bộ Chính trị có hiệu lực từ ngày 15-11-2017, quy định rõ: Vi phạm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành: Đảng viên vi phạm một trong các trường hợp sau gây hậu quả ít nghiêm trọng thì kỷ luật bằng hình thức khiển trách:
a) Thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện quy chế làm việc, quy chế dân chủ ở cơ sở.
c) Thiếu kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện nghị quyết, chỉ thị, quy định, quyết định, quy chế, kết luận của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước đế cấp dưới thực hiện sai hoặc quyết định sai.
Theo quy định tại Quy định 102 của Bộ Chính trị, những cán bộ trên sẽ bị xử lý kỷ luật ít nhất từ khiển trách trở lên.