Trong các trung tâm thương mại sầm uất tại Việt Nam, những cửa hàng Uniqlo với không gian trưng bày khoa học và các sản phẩm tối giản đã trở thành một điểm đến quen thuộc. Đằng sau thương hiệu đến từ Nhật Bản này là câu chuyện về Tadashi Yanai, người đàn ông giàu nhất Nhật Bản, một nhà cách mạng đã thay đổi cách thế giới nhìn nhận về trang phục hàng ngày. Hành trình của ông không bắt đầu từ con số không, mà từ việc biến một di sản nhỏ bé thành một đế chế toàn cầu.
Tỷ phú giàu nhất Nhật Bản Tadashi Yanai. Nguồn: newsroom.ucla.
Người kế thừa "bất đắc dĩ" và tầm nhìn từ những chuyến đi
Tadashi Yanai sinh năm 1949 tại tỉnh Yamaguchi, Nhật Bản. Cha ông là chủ của một cửa hàng may đo nhỏ có tên Ogori Shoji. Khác với nhiều nhà sáng lập tự thân, Yanai ban đầu không hề có ý định nối nghiệp gia đình. Sau khi tốt nghiệp đại học, ông thử sức với công việc bán đồ dùng nhà bếp nhưng nhanh chóng bỏ việc.
Cuối cùng, ông trở về làm việc cho cha mình với một thái độ không mấy mặn mà. Phong cách quản lý mới mẻ và có phần đòi hỏi của ông đã khiến gần như toàn bộ nhân viên cũ nghỉ việc. Chỉ còn lại một mình ông quán xuyến mọi thứ, từ nhập hàng, bán hàng đến dọn dẹp. Chính giai đoạn khó khăn này đã dạy cho ông những bài học cơ bản và sâu sắc nhất về ngành bán lẻ.
Bước ngoặt đến vào đầu những năm 1980. Trong một chuyến đi đến Mỹ và châu Âu, Yanai bị choáng ngợp bởi các chuỗi cửa hàng thời trang lớn như Gap và Benetton. Họ bán các loại quần áo thông dụng, chất lượng tốt với giá cả phải chăng trong những không gian rộng lớn, tự phục vụ. Ông nhận ra tương lai của ngành bán lẻ không nằm ở những tiệm may đo nhỏ lẻ, mà ở mô hình kinh doanh hiện đại này.
Trở về Nhật Bản, ông quyết tâm thay đổi. Năm 1984, ông mở cửa hàng đầu tiên theo mô hình mới tại Hiroshima với tên gọi "Unique Clothing Warehouse", sau này được rút gọn thành Uniqlo.
Cú hích Fleece và cuộc chinh phục thị trường Nhật Bản
Ban đầu, Uniqlo chỉ là một thương hiệu địa phương ít được chú ý. Phải mất hơn một thập kỷ để Tadashi Yanai tìm ra công thức chiến thắng. "Vũ khí" quyết định giúp Uniqlo chinh phục cả nước Nhật chính là chiếc áo khoác nỉ (fleece).
Năm 1998, Uniqlo tung ra chiến dịch quảng cáo rầm rộ cho mẫu áo khoác nỉ với 15 màu sắc, được bán với mức giá gây sốc: 1.900 yên (khoảng 400.000 VNĐ vào thời điểm đó). Trong bối cảnh kinh tế Nhật Bản đang suy thoái, một sản phẩm chất lượng tốt, nhiều màu sắc và giá cả hợp lý đã ngay lập tức tạo nên một hiện tượng.
Năm đó, Uniqlo bán được 2 triệu chiếc áo fleece. Con số này tăng lên 8,5 triệu vào năm sau và đạt đỉnh 26 triệu chiếc vào năm 2000. Người ta ước tính rằng cứ 4 người Nhật thì có 1 người sở hữu chiếc áo này. Thành công phi thường của áo fleece không chỉ mang lại doanh thu khổng lồ mà còn đưa Uniqlo từ một thương hiệu tỉnh lẻ trở thành một thế lực trên toàn quốc.
Bài học từ thất bại và triết lý "LifeWear"
Tự tin sau thành công trong nước, Tadashi Yanai bắt đầu đưa Uniqlo ra thế giới vào đầu những năm 2000. Tuy nhiên, đợt mở rộng đầu tiên tại London (Anh) đã thất bại nặng nề. Việc sao chép y nguyên mô hình từ Nhật Bản mà không hiểu rõ thị trường địa phương đã khiến Uniqlo phải đóng cửa hàng loạt.
Thất bại này là một bài học vô giá. Yanai nhận ra rằng để thành công trên toàn cầu, Uniqlo cần một triết lý rõ ràng và phổ quát hơn là chỉ bán "quần áo giá rẻ". Từ đó, khái niệm "LifeWear" ra đời.
LifeWear không phải là "thời trang nhanh" (fast fashion) chạy theo xu hướng nhất thời. Đó là triết lý tạo ra những trang phục chất lượng cao, thiết kế đơn giản, tinh tế, có tính ứng dụng cao và bền bỉ với thời gian. Uniqlo định vị sản phẩm của mình không phải là thời trang, mà là những "thành phần" cơ bản để mỗi người tự xây dựng phong cách riêng. Quần áo của họ dành cho tất cả mọi người, không phân biệt tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp hay dân tộc. Triết lý này đã trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Uniqlo, từ thiết kế, sản xuất đến tiếp thị, và là chìa khóa giúp thương hiệu chinh phục các thị trường khó tính nhất.
Nguyên tắc quản trị và phong cách lãnh đạo
Thành công của Uniqlo gắn liền với phong cách lãnh đạo và hệ thống quản trị độc đáo của Tadashi Yanai. Ông nổi tiếng với 23 nguyên tắc quản trị của mình, trong đó nhấn mạnh vào việc đặt khách hàng làm trung tâm, hành động nhanh và luôn hướng đến những tiêu chuẩn cao nhất.
Một trong những triết lý nổi tiếng nhất của ông là "Công ty và tôi là một". Ông yêu cầu mọi nhân viên, từ cấp cao nhất đến nhân viên bán hàng, phải suy nghĩ và hành động như một nhà quản lý, luôn tìm cách cải thiện công việc của mình. Ông tin rằng thành công của công ty phụ thuộc vào sự đóng góp và tinh thần làm chủ của từng cá nhân.
Yanai cũng là người không chấp nhận sự tự mãn. Ông luôn khẳng định "Uniqlo là một công ty thời trang, và một công ty thời trang có thể thất bại bất cứ lúc nào". Sự "khủng hoảng" thường trực này buộc toàn bộ tổ chức phải liên tục vận động, đổi mới và không bao giờ ngủ quên trên chiến thắng. Ông đòi hỏi một tốc độ làm việc phi thường, nơi các quyết định được đưa ra và thực thi một cách nhanh chóng.
Ngày nay, Tadashi Yanai là một trong những tỷ phú tự thân có ảnh hưởng nhất thế giới. Đế chế Fast Retailing (công ty mẹ của Uniqlo) đã vươn ra toàn cầu. Di sản của ông là việc tạo ra một cuộc cách mạng "thời trang dân chủ" – mang những sản phẩm may mặc chất lượng, được thiết kế tốt đến với số đông người tiêu dùng.
Tại Việt Nam, sự có mặt của Uniqlo từ năm 2019 đã nhanh chóng được đón nhận. Người tiêu dùng Việt Nam tìm thấy ở LifeWear sự phù hợp với lối sống hiện đại: đơn giản, tiện dụng nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Sự thành công của Uniqlo tại đây một lần nữa khẳng định sức mạnh của triết lý mà Tadashi Yanai đã dày công xây dựng: tạo ra những trang phục tốt cho một cuộc sống tốt hơn, dành cho tất cả mọi người.