DeFi, hay tài chính phi tập trung, là một hệ thống tài chính mới dựa trên blockchain, cho phép các giao dịch tài chính diễn ra mà không cần sự can thiệp của các bên trung gian như ngân hàng hoặc tổ chức tài chính truyền thống. Thay vì dựa vào một trung gian tin cậy để xác thực giao dịch, DeFi sử dụng các hợp đồng thông minh (smart contracts) chạy trên blockchain, cho phép các bên tham gia thực hiện giao dịch trực tiếp với nhau một cách minh bạch, an toàn và nhanh chóng. Cởi mở và minh bạch là hai từ khóa nổi bật của blockchain - không có bí mật nào trên blockchain, với lịch sử giao dịch đầy đủ của mọi người dùng mà bất kỳ ai cũng có thể xem.
Ngược lại với blockchain, AI dường như giống một chiếc "hộp đen" với những thuật toán bí ẩn, dữ liệu độc quyền và thậm chí khiến con người cảm thấy lo sợ đến một ngày AI có thể thông minh hơn con người. Tưởng như đối lập, nhưng trên con đường phát triển, sự kết hợp của AI và DeFi thông qua công nghệ blockchain đang tạo ra một cuộc cách mạng lớn, làm thay đổi bản chất của ngành tài chính truyền thống, mang lại nhiều lợi ích từ tự động hóa, minh bạch đến bảo mật.
Khiến DeFi "thân thiện" hơn với người dùng
Một trong những rào cản ngăn DeFi phát triển mạnh hơn nữa đó chính là sự phức tạp của nó. Việc kiểm soát và định hướng đầu tư đúng đắn không phải một hành trình dễ dàng trong thị trường tiền điện tử vốn đã đầy sự biến động. AI lúc này đóng vai trò đơn giản hóa những giao thức phức tạp, giúp người dùng có thể dễ dàng hơn trong giao dịch. Từ đó, AI giúp DeFi tăng sự tiện lợi và giúp mở rộng quy mô người dùng trong lĩnh vực này.
Phân tích và dự đoán thị trường
Mặc dù tính minh bạch thường được coi là một trong những lợi thế chính của blockchain, nhưng thực tế là ít người có thể tận dụng được điều này. Do khối lượng dữ liệu khổng lồ được lưu trữ trên blockchain, người dùng thông thường gần như không thể hiểu được bất kỳ điều gì về nó. AI có tiềm năng thu hẹp khoảng cách này vì nó có khả năng xử lý và tóm tắt một lượng lớn dữ liệu và khai thác thông tin chi tiết hữu ích từ dữ liệu đó. Bằng cách phân tích dữ liệu blockchain để xác định các mô hình và xu hướng, các mô hình AI học máy có thể phát hiện sớm những biến động và cung cấp các giải pháp đầu tư tự động hiệu quả, trong khi bảo mật có thể được cải thiện thông qua phát hiện mối đe dọa tự động.
Tối ưu hóa và tự động hóa giao dịch, hợp đồng thông minh
Bằng cách sử dụng các thuật toán có thể phân tích danh mục đầu tư và hành vi của người dùng, đánh giá khả năng chịu rủi ro của họ và nghiên cứu biến động giá tài sản, v.v., AI có thể đưa ra lời khuyên phù hợp cho người dùng, giúp họ đưa ra quyết định tốt hơn về thời điểm mua và bán các tài sản khác nhau.
AI còn có thể giúp điều chỉnh các giao dịch trong các giao thức DeFi, đảm bảo dòng tiền được quản lý tốt hơn và giảm thiểu rủi ro mất thanh khoản, một vấn đề lớn trong thị trường tài chính phi tập trung.
Không những thế, các bot giao dịch hỗ trợ AI có thể tự động hóa quy trình mua và bán tài sản DeFi thực tế, dựa trên các chiến lược được xác định trước. Với khả năng theo dõi thị trường tự động và chính xác 24/7, phân tích và đánh giá biến động để xác định thời điểm tốt nhất để mua và bán, AI có thể giúp các nhà giao dịch tối đa hóa lợi nhuận của họ trong khi giảm rủi ro.
Bên cạnh đó, các hợp đồng thông minh trên blockchain có thể được tích hợp với AI để thực hiện các tác vụ phức tạp hơn một cách tự động. Điều này giảm thiểu sự phụ thuộc vào con người và tăng cường tính hiệu quả.
Bảo mật và phát hiện gian lận
Dù có lợi thế cởi mở và minh bạch, đây cũng có thể là điểm yếu của blockchain trong vấn đề bảo mật. AI có khả năng phân tích hành vi và dữ liệu giao dịch trong thời gian thực, từ đó phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường hoặc gian lận trong hệ thống DeFi. Điều này rất quan trọng khi các cuộc tấn công vào các giao thức DeFi ngày càng gia tăng. Trên thực tế, AI đã thực hiện điều này trên một số nền tảng. Uniswap, một trong những nền tảng trao đổi phi tập trung nổi tiếng nhất, đã tạo ra các thuật toán AI theo dõi các giao dịch trên nền tảng của mình để xác định và chặn các giao dịch gian lận, tạo ra một môi trường giao dịch an toàn hơn cho những người dùng trung thực.
Những mối quan ngại
Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo (AI) và tài chính phi tập trung (DeFi) qua blockchain hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích to lớn, tuy nhiên, bất kỳ sự kết hợp công nghệ mới nào cũng đặt ra nhiều thách thức và mối quan ngại cần phải được xem xét kỹ lưỡng.
Một trong những mối quan ngại lớn nhất xung quanh AI là quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu. Các mô hình AI cần được đào tạo bằng cách sử dụng bộ dữ liệu rộng lớn, chất lượng cao và đa dạng. AI càng tiên tiến thì nhu cầu về dữ liệu của AI càng tăng và việc thu thập dữ liệu này sẽ trở nên khó khăn hơn. Trong khi đó, mối quan ngại về quyền riêng tư ngăn cấm một số loại dữ liệu nhất định được sử dụng và thông tin tài chính thường được coi là một trong những thông tin nhạy cảm nhất, gây ra vấn đề cho ngành DeFi. Người dùng DeFi có thể lo ngại rằng AI sẽ yêu cầu thu thập quá nhiều thông tin cá nhân hoặc giao dịch của họ để tối ưu hóa các quyết định tài chính, từ đó làm tăng nguy cơ lộ lọt dữ liệu nhạy cảm hoặc sử dụng dữ liệu không đúng mục đích.
Một mối nguy hiểm khác của AI là chúng ta có thể trở nên quá phụ thuộc vào công nghệ, mất đi khả năng tự đánh giá thị trường. Một hệ thống DeFi quá phụ thuộc vào AI có thể trở nên khó kiểm soát nếu AI gặp sự cố hoặc bị lỗi. Ngoài ra, việc quá dựa dẫm vào AI có thể dẫn đến mất quyền kiểm soát và ra quyết định của con người, làm giảm tính linh hoạt và phản ứng nhanh trước các tình huống khẩn cấp trên thị trường tài chính.
Hơn nữa, nếu quá nhiều người sử dụng cùng một thuật toán AI để đưa ra quyết định về chiến lược đầu tư, thị trường có thể bị ảnh hưởng tiêu cực. Các quyết định đồng loạt từ AI có thể dẫn đến hiện tượng mọi người cùng bán hoặc mua một loại tài sản cùng lúc, dẫn đến sự biến động mạnh trên thị trường tài chính. Điều này có thể làm tăng tính không ổn định và gây ra các cú sốc thị trường lớn.
Bất chấp những thách thức này, khả năng của AI và sự tích hợp của nó với blockchain và DeFi vẫn là điều đáng mong chờ. Nó sẽ giúp thế giới DeFi dễ tiếp cận hơn, hiệu quả hơn và an toàn hơn, mang lại cho hàng triệu người sự tự tin cần thiết để bắt đầu đưa ra các quyết định tài chính thông minh hơn.
(Tổng hợp)