Tại Việt Nam, thương hiệu Lotte đã trở nên quen thuộc qua các tòa nhà cao tầng, hệ thống siêu thị, rạp chiếu phim và chuỗi cửa hàng bánh kẹo. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau "gã khổng lồ" này là câu chuyện khởi nghiệp phi thường của Shin Kyuk-ho (tên tiếng Nhật là Takeo Shigemitsu), một người đàn ông đã xây dựng cả cơ đồ từ một ý tưởng bình dị: kẹo cao su.
Chàng trai nghèo và chuyến đi định mệnh đến Nhật Bản
Shin Kyuk-ho sinh năm 1921 tại một ngôi làng nông nghiệp ở Ulsan, Hàn Quốc, trong thời kỳ đất nước còn chịu sự cai trị của Nhật Bản. Lớn lên trong nghèo khó, ông sớm nuôi dưỡng quyết tâm thoát ly để tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn.
Năm 1941, ở tuổi 19, ông đưa ra một quyết định liều lĩnh: trốn lên một con tàu để đến Nhật Bản, với hành trang chỉ vỏn vẹn 83 yên. Tại đất nước xa lạ, ông phải làm đủ mọi công việc, từ giao sữa, phát báo để trang trải chi phí học tập tại trường kỹ thuật. Sự chăm chỉ và ý chí của chàng trai trẻ đã gây ấn tượng với một doanh nhân người Nhật. Người này đã cho ông vay 50.000 yên để mở một nhà máy sản xuất dầu cắt gọt cho máy tiện.
Tưởng chừng cuộc đời đã sang trang, nhưng Thế chiến thứ hai đã dập tắt hy vọng đầu tiên của ông. Nhà máy của Shin Kyuk-ho bị phá hủy hoàn toàn trong một cuộc không kích của quân đội Mỹ. Mất trắng tài sản, ông lại một lần nữa rơi vào cảnh không còn gì trong tay.
Kẹo cao su và viên gạch đầu tiên của đế chế Lotte
Thất bại không làm Shin Kyuk-ho gục ngã. Sau khi chiến tranh kết thúc, trong bối cảnh nước Nhật hoang tàn, ông nhận thấy một hình ảnh phổ biến: những người lính Mỹ thản nhiên nhai kẹo cao su. Một ý tưởng lóe lên trong đầu ông. Ông nhận ra rằng khi nền kinh tế phục hồi, người dân sẽ tìm đến những sản phẩm giải trí đơn giản, và kẹo cao su chính là một mặt hàng tiềm năng như vậy.
Ông bắt tay vào nghiên cứu, tự sản xuất và bán những thanh kẹo cao su đầu tiên. Năm 1948, ông chính thức thành lập Công ty Lotte tại Tokyo. Cái tên "Lotte" được lấy cảm hứng từ tên nhân vật nữ Charlotte trong cuốn tiểu thuyết "Nỗi đau của chàng Werther" của nhà văn Đức Goethe. Shin Kyuk-ho mong muốn công ty của mình cũng sẽ được mọi người yêu mến như nhân vật Charlotte.
Những sản phẩm kẹo cao su của Lotte nhanh chóng chiếm được cảm tình của người tiêu dùng Nhật Bản nhờ chất lượng và chiến lược tiếp thị thông minh. Từ thành công của kẹo cao su, Lotte dần mở rộng sang các lĩnh vực khác như sô-cô-la, bánh quy, kem và trở thành "vua bánh kẹo" tại Nhật Bản.
Hành trình trở về và cuộc chinh phục thị trường Hàn Quốc
Sau khi xây dựng một nền tảng vững chắc tại Nhật Bản, Shin Kyuk-ho luôn hướng về quê hương. Năm 1967, ông quyết định mang thương hiệu Lotte trở về Hàn Quốc, thành lập Công ty Bánh kẹo Lotte. Đây là một bước đi quan trọng, đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc chinh phục mới.
Tại Hàn Quốc, ông không chỉ dừng lại ở ngành thực phẩm. Với tầm nhìn sắc bén, Shin Kyuk-ho đã đưa Lotte lấn sân sang các lĩnh vực mang lại giá trị lớn hơn như khách sạn, bán lẻ, xây dựng, hóa chất và dịch vụ tài chính. Ông là người đứng sau việc xây dựng những công trình biểu tượng như Lotte Hotel, Lotte Department Store và sau này là tòa tháp Lotte World Tower cao 123 tầng ở Seoul.
Mô hình kinh doanh đa ngành đã biến Lotte từ một công ty bánh kẹo trở thành một trong những chaebol hùng mạnh nhất Hàn Quốc, có sức ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế. Tầm nhìn của ông cũng vươn ra quốc tế, với việc đầu tư mạnh mẽ vào các thị trường tiềm năng như Nga, Trung Quốc, Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Triết lý thành công và bài học kinh doanh
Thành công vang dội của Shin Kyuk-ho được xây dựng trên một triết lý kinh doanh thực dụng và đầy tính kỷ luật.
Đầu tiên là khả năng nắm bắt cơ hội từ những điều bình dị nhất. Trong khi người khác chỉ thấy một thanh kẹo cao su, ông nhìn thấy cả một ngành công nghiệp. Ông có biệt tài quan sát những nhu cầu đơn giản nhất trong đời sống thường ngày và biến chúng thành những sản phẩm có sức lan tỏa mạnh mẽ. Đây là bài học về việc kinh doanh không nhất thiết phải bắt đầu từ những phát minh vĩ đại, mà có thể đến từ sự nhạy bén với thị trường.
Triết lý cốt lõi thứ hai của ông là "tiền mặt là vua" và sự thận trọng trong đầu tư. Từng trải qua cảnh mất trắng nhà máy, Shin Kyuk-ho cực kỳ cẩn trọng với các khoản vay. Ông luôn ưu tiên sử dụng nguồn vốn tự có và duy trì một lượng tiền mặt dồi dào. Chiến lược này giúp Lotte có sức chống chịu phi thường trước các cuộc khủng hoảng kinh tế, trong khi nhiều đối thủ phải lao đao vì gánh nặng nợ nần.
Cuối cùng là sự ám ảnh về chi tiết và chất lượng. Shin Kyuk-ho nổi tiếng là một nhà quản lý tỉ mỉ, trực tiếp kiểm tra từng sản phẩm, từng dự án. Ông tin rằng thành công của một tập đoàn lớn được xây nên từ vô số những chi tiết nhỏ được thực hiện một cách hoàn hảo. Chính sự cầu toàn này đã tạo nên uy tín về chất lượng cho thương hiệu Lotte trong suốt nhiều thập kỷ.
Di sản và dấu ấn tại Việt Nam
Shin Kyuk-ho qua đời vào năm 2020, để lại một đế chế kinh doanh khổng lồ. Giai đoạn cuối đời của ông cũng ghi nhận những tranh cãi về cuộc chiến kế vị giữa hai người con trai, một thực tế thường thấy ở các tập đoàn gia đình trị.
Tuy nhiên, di sản lớn nhất của ông là một tập đoàn toàn cầu và những công trình hiện hữu. Tại Việt Nam, Lotte đã trở thành một nhà đầu tư lớn với các dự án biểu tượng như Lotte Center Hà Nội, khu đô thị Lotte Eco Smart City Thủ Thiêm và hệ thống bán lẻ rộng khắp. Dấu ấn của Shin Kyuk-ho không chỉ nằm trong những viên kẹo, mà còn hiện diện trong những tòa nhà chọc trời, góp phần thay đổi diện mạo đô thị và đời sống người tiêu dùng Việt. Câu chuyện về ông vẫn là nguồn cảm hứng cho những ai tin rằng ý chí và sự kiên trì có thể chiến thắng mọi nghịch cảnh.