Nhìn lại hai đợt IPO bùng nổ trong quá khứ
Theo báo cáo mới đây của Chứng khoán VNDirect, thị trường chứng khoán Việt Nam đã chứng kiến hai đợt bùng nổ IPO đáng chú ý và đang chuẩn bị cho một làn sóng mới được kỳ vọng khởi sắc từ năm 2025.
Làn sóng IPO đầu tiên diễn ra vào năm 2007. Đây là thời điểm thị trường lập đỉnh về số lượng doanh nghiệp niêm yết với 63 doanh nghiệp thực hiện IPO, tổng trị giá 2,55 tỷ USD. Giai đoạn này cũng là thời kỳ đầu phát triển của thị trường, khi các chính sách về quản trị doanh nghiệp hay công bố thông tin còn sơ khai. Hoạt động IPO khi đó chủ yếu tập trung vào việc chuyển đổi hình thức sở hữu từ khu vực Nhà nước sang công ty cổ phần. Một số thương vụ tiêu biểu trong giai đoạn này là Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank – VCB), Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam (BVH), Đạm Phú Mỹ (DPM) và Tổng công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí Việt Nam (PVI).
Làn sóng thứ hai diễn ra trong giai đoạn 2017–2018, được xem là thời kỳ hoàng kim của hoạt động IPO tại Việt Nam với sự bùng nổ cả về quy mô và số lượng. Động lực tăng trưởng đến từ hai yếu tố chính: hoạt động thoái vốn tiếp tục được đẩy mạnh tại các doanh nghiệp Nhà nước lớn (Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - POW, Tổng công ty Dầu Việt Nam - OIL, Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn - BSR) và sự trỗi dậy của các tập đoàn tư nhân hàng đầu (Vinhomes, Vincom Retail, Techcombank, HDBank).
Triển vọng 2025 và các yếu tố xúc tác chính
Bước sang năm 2025, nền tảng vĩ mô ổn định được đánh giá đang mở ra triển vọng cho một làn sóng IPO mới. Báo cáo nhận định, sau giai đoạn dài trầm lắng, hoạt động IPO sẽ khởi sắc mạnh mẽ, bắt đầu một chu kỳ mới. Danh mục thương vụ tiềm năng được dự báo trải rộng trên nhiều lĩnh vực, có thể kể đến các doanh nghiệp tiêu biểu trong ngành tiêu dùng như Highlands, Golden Gate; lĩnh vực dịch vụ tài chính như TCBS, VPBankS, VPS, F88. Các lĩnh vực khác gồm giải trí (DatvietVAC), công nghệ (Misa, VNLife) và bất động sản (VPL, TAL, Viettel IDC).
VNDirect chỉ ra 7 động lực chính đang thúc đẩy làn sóng IPO bùng nổ trở lại. Thứ nhất là nền kinh tế vĩ mô ổn định, cùng với chính sách tiền tệ nới lỏng trong nước và quốc tế. Thứ hai, thị trường Việt Nam đã được FTSE Russell chấp thuận nâng cấp lên nhóm “thị trường mới nổi thứ cấp”, mở ra cơ hội lớn thu hút dòng vốn ngoại.
Thứ ba, khuôn khổ chính sách ngày càng hoàn thiện giúp các doanh nghiệp IPO có nền tảng quản trị tốt hơn trước khi lên sàn. Thứ tư, các quy định về giới hạn sở hữu nước ngoài và tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng đã được tháo gỡ linh hoạt hơn.
Thứ năm, các quy định về thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước tiếp tục được củng cố, tạo nguồn cung cổ phiếu chất lượng cao cho thị trường. Thứ sáu, thủ tục hành chính cho hoạt động IPO được rút ngắn, trong khi chính sách bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư hậu IPO được tăng cường. Yếu tố cuối cùng là sự sẵn sàng của hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là việc triển khai hệ thống giao dịch mới KRX, sẽ giúp thị trường vận hành hiệu quả và minh bạch hơn.