Cân bằng lại "sân chơi" cho nhóm sản xuất
Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) mới đây đã ban hành quyết định về việc xây dựng và quản lý hai bộ chỉ số đầu tư mới, trong đó đáng chú ý là VNMITECH (Vietnam Modern Industrials & Technology Index). Chỉ số này sẽ bao gồm từ 30 đến 50 cổ phiếu thuộc các ngành nguyên vật liệu, công nghiệp và công nghệ thông tin, đáp ứng các tiêu chí sàng lọc khắt khe.
Việc ra đời một chỉ số chuyên biệt cho nhóm sản xuất và công nghệ được xem là một bước đi cần thiết để cân bằng lại cơ cấu của thị trường. Hiện tại, các rổ chỉ số quan trọng, vốn là tham chiếu cho nhiều quỹ đầu tư lớn, đang có tỷ trọng áp đảo của nhóm cổ phiếu tài chính, đặc biệt là ngân hàng. Ví dụ, rổ chỉ số VNDIAMOND đang có tới 10 cổ phiếu ngân hàng trong danh mục 19 mã.
Thực trạng này đã từng được các lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất chỉ ra. Tại một hội nghị ngành chứng khoán hai năm trước, bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Chủ tịch HĐQT CTCP Cơ điện lạnh (REE), cho rằng các chỉ số với tiêu chí chính về vốn hóa và thanh khoản chưa phản ánh đầy đủ bức tranh nền kinh tế, khi dòng tiền và tỷ trọng tập trung quá nhiều vào một vài nhóm ngành.
Để khắc phục phần nào tình trạng này, từ đầu năm 2025, HOSE đã áp dụng quy tắc giới hạn tỷ trọng vốn hóa của một nhóm ngành trong rổ VN30 ở mức 40%. Tuy nhiên, việc ra mắt VNMITECH là một giải pháp trực diện hơn, tạo ra một "sân chơi" riêng và hấp dẫn cho các doanh nghiệp đầu ngành trong lĩnh vực sản xuất.
Những "gương mặt sáng" và cơ hội thu hút dòng vốn
Sự ra đời của VNMITECH được kỳ vọng sẽ tạo ra một kênh dẫn vốn hiệu quả cho các doanh nghiệp thành viên. Khi chỉ số này được sử dụng làm cơ sở tham chiếu cho các quỹ ETF hoặc các sản phẩm phái sinh, một dòng vốn thụ động lớn có thể sẽ tìm đến các cổ phiếu trong rổ. Điều này không chỉ giúp gia tăng thanh khoản mà còn có thể cải thiện định giá của các doanh nghiệp.
Theo dự báo ban đầu từ BSC Research, VNMITECH sẽ quy tụ nhiều doanh nghiệp đầu ngành. Hai cái tên dự kiến có tỷ trọng lớn nhất là Tập đoàn Hòa Phát (HPG) và Tập đoàn FPT (FPT). Các doanh nghiệp lớn khác có khả năng góp mặt bao gồm Vietjet (VJC), Gemadept (GMD), Gelex (GEX), Hóa chất Đức Giang (DGC) và REE Corp (REE).
Để được lựa chọn vào chỉ số, các cổ phiếu phải đáp ứng hai tiêu chí chính: giá trị vốn hóa điều chỉnh theo tỷ lệ tự do chuyển nhượng (free-float) tối thiểu 1.500 tỷ đồng và giá trị giao dịch khớp lệnh bình quân ngày tối thiểu 20 tỷ đồng.
Tiêu chí về vốn hóa điều chỉnh free-float sẽ loại trừ một số doanh nghiệp có vốn hóa thị trường lớn nhưng tỷ lệ cổ phiếu lưu hành tự do thấp. Một ví dụ điển hình là Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power, mã POW). Dù có vốn hóa thị trường hơn 38.750 tỷ đồng, việc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) nắm giữ gần 80% vốn khiến tỷ lệ free-float của PV Power còn lại rất thấp, có thể không đủ điều kiện vào rổ chỉ số.
Sự xuất hiện của VNMITECH có thể trở thành một động lực để những doanh nghiệp như PV Power đẩy nhanh hơn nữa tiến trình thoái vốn nhà nước hoặc tăng vốn để gia tăng tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng, từ đó đáp ứng tiêu chuẩn và thu hút thêm dòng vốn đầu tư.