Minh chứng sinh động cho hiệu quả của chuyển đổi số
Chuyển đổi số đã và đang giúp số hóa toàn bộ quy trình thi hành án, triển khai quyết định thi hành án điện tử, biên lai điện tử, hệ thống theo dõi trực tuyến. Nhờ đó, toàn bộ quy trình thi hành án - từ tiếp nhận, thụ lý, xác minh, cưỡng chế đến thanh toán - đều được “hiển thị” công khai, minh bạch trên hệ thống; Lãnh đạo các cấp có thể giám sát theo thời gian thực, kịp thời phát hiện chậm trễ, ách tắc, bất thường; Giảm đáng kể “khoảng mờ” trong xử lý hồ sơ - môi trường dễ phát sinh tiêu cực, can thiệp cá nhân.
Số liệu bước đầu cho thấy: hệ thống đã thực hiện 75.455 quyết định thi hành án qua phần mềm điện tử; phát hành 375.000 biên lai điện tử, tương ứng khoảng 33.700 tỷ đồng tiền thi hành án được quản lý minh bạch trên môi trường số; rút ngắn khoảng 30% thời gian giải quyết, cắt giảm tới 80% thủ tục hành chính, giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp.
Đây là những minh chứng sinh động cho hiệu quả của chuyển đổi số trong việc tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực trong công tác THADS.
Bộ Tư pháp đã giao Cục Quản lý THADS xây dựng nền tảng số THADS, trong đó có: phần mềm biên lai điện tử; phần mềm hỗ trợ ra quyết định thi hành án; các phần mềm thụ lý, tổ chức thi hành án, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; cơ sở dữ liệu THADS phục vụ kết nối liên ngành.
Đồng thời, ngành đang phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao để kết nối, chia sẻ dữ liệu chuyên ngành, gửi - nhận bản án điện tử qua trục liên thông văn bản, rút ngắn đáng kể thời gian từ khi bản án có hiệu lực đến khi được tổ chức thi hành.
Trên cơ sở Nghị quyết 57-NQ/TW và các nghị quyết của Chính phủ về cải cách hành chính, ngành THADS đã ban hành và triển khai Kế hoạch cải cách hành chính năm 2025, tập trung vào: Đơn giản hóa, cắt giảm mạnh các thủ tục liên quan đến thừa phát lại và THADS; Công bố, bãi bỏ kịp thời các thủ tục không còn phù hợp, giảm tối đa yêu cầu giấy tờ, bản sao; Thực hiện cơ chế “một cửa điện tử”, “một cửa liên thông”, kết hợp tiếp nhận, trả kết quả trực tuyến; Số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính, cập nhật vào cơ sở dữ liệu THADS.
Ba đột phá trong dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) dưới góc nhìn chuyển đổi số và xã hội hóa
Quán triệt sâu sắc tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, dự thảo Luật THADS (sửa đổi) được xây dựng theo hướng tạo dựng các đột phá chiến lược, vừa đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, vừa kiến tạo nền tảng thể chế cho quản trị hiện đại trong lĩnh vực THADS.
Dự thảo Luật sắp xếp, kiện toàn hệ thống THADS theo hướng tinh gọn, tập trung và phân cấp hợp lý. Mô hình “địa phương một cấp” với Cục THADS cấp tỉnh và các Phòng THADS khu vực trở thành lực lượng nòng cốt tại cơ sở, bảo đảm sự chỉ đạo tập trung, thống nhất, đồng thời phát huy tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của đơn vị thực thi.
Việc tổ chức lại theo khu vực đồng bộ với mô hình Tòa án và Viện kiểm sát khu vực, tạo sự tương thích về phạm vi thẩm quyền, địa bàn và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan tư pháp. Thực tiễn 4 tháng triển khai thí điểm cho thấy hệ thống vận hành thông suốt, nhiều địa phương hoàn thành và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao, kể cả với các vụ việc phức tạp, giá trị lớn.
Dự thảo Luật bước đầu xác lập khung pháp lý đối với Văn phòng THADS và Thừa hành viên - các chủ thể xã hội hóa trong lĩnh vực THADS - theo định hướng của Nghị quyết số 27-NQ/TW. Đây là bước đi quan trọng nhằm huy động nguồn lực xã hội, giảm tải cho Nhà nước, đồng thời nâng cao chất lượng và tính cạnh tranh trong cung cấp dịch vụ pháp lý.
Chuyển đổi số là đột phá mang tính quyết định, tạo nền tảng phương thức quản trị mới cho công tác THADS.
Cùng với đó, Bộ Tư pháp đang đẩy mạnh triển khai các phần mềm nghiệp vụ, cơ sở dữ liệu dùng chung và nền tảng thi hành án điện tử, tiến tới thực hiện toàn bộ quy trình thi hành án trên môi trường số. Đây là sự chuyển đổi căn bản về phương thức tổ chức, điều hành, giám sát và đánh giá công tác THADS theo thời gian thực.
Để Nghị quyết 57-NQ/TW thực sự trở thành “đột phá chuyển đổi số quốc gia” trong lĩnh vực THADS, thời gian tới cần tiếp tục: Hoàn thiện thể chế số, khẩn trương hoàn thiện dự thảo Luật THADS (sửa đổi) theo hướng thiết lập khuôn khổ pháp lý đầy đủ cho thi hành án điện tử, quản lý dữ liệu lớn, ứng dụng AI trong nghiệp vụ; Đầu tư hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực số; triển khai cấp và sử dụng bắt buộc chữ ký số trong toàn hệ thống; Đẩy nhanh tiến độ xây dựng nền tảng số THADS, hoàn thiện các phần mềm nghiệp vụ trọng điểm; Tăng cường liên thông, kết nối dữ liệu với các cơ quan liên quan; tích hợp thông báo THADS trên ứng dụng VNeID để phục vụ người dân, doanh nghiệp thuận tiện, kịp thời; Xây dựng Trung tâm giám sát, điều hành thông minh (IOC) cho ngành THADS; mở rộng làm việc trên môi trường điện tử qua hệ thống quản lý văn bản và điều hành tác nghiệp.