Các cuộc khảo sát doanh nghiệp được công bố ngày 23/11 cho thấy sản lượng (output) ở Mỹ và các nền kinh tế lớn của châu Âu trong tháng 11 có sự sụt giảm. Tuy nhiên, một vài bộ phận các nền kinh tế này vẫn đang có dấu hiệu phục hồi bất chấp lạm phát và lãi suất tăng.
Theo S&P Global, trong tháng 11, chỉ số sản lượng tổng hợp của Mỹ, bao gồm hoạt động sản xuất và dịch vụ, đã giảm xuống 46,3 điểm từ mức 48,2 điểm của tháng 10. Đây là mức giảm nhanh nhất kể từ năm 2009. Chỉ số dưới 50 cho thấy hoạt động kinh tế đang suy giảm còn trên 50 cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng.
Chris Williamson, nhà kinh tế trưởng tại S&P Global Market Intelligence, cho biết: “Các công ty đang đối mặt với nhiều khó khăn hơn do chi phí sinh hoạt gia tăng, điều kiện tài chính bị thắt chặt (đặc biệt là vấn đề lãi suất tăng cao) và nhu cầu suy yếu ở cả thị trường nội địa lẫn xuất khẩu”.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Mỹ cho biết áp lực lạm phát đã được giảm bớt trong tháng 11 khi giá nguyên vật liệu và chi phí vận chuyển hạ nhiệt. Chỉ số sản lượng tổng hợp tại khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) trong tháng 11 dù vẫn ở dưới 50 điểm (47,8 điểm) nhưng đã tăng so với tháng trước.
Áp lực từ lạm phát tại Mỹ đã giảm nhẹ
Tại Mỹ, doanh số bán lẻ của tháng 10 vẫn tăng và điều này giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vào cuối năm nay. Triển vọng tăng trưởng của Mỹ phụ thuộc một phần vào việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) tăng lãi suất như thế nào để kiềm chế tình trạng lạm phát gần như là cao nhất trong 40 năm qua.
Tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2023 được dự báo sẽ ở mức khoảng 2%, giảm đáng kể so với năm nay và thấp hơn nhiều với mức bình quân 3,3% của thập kỷ trước đại dịch. Tuy nhiên, với mức tăng trưởng này, sản lượng trên đầu người vẫn sẽ tăng nhẹ.
Đối với vấn đề nguồn cung năng lượng bị hạn chế, nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp trong khu vực đang dần cắt giảm năng lượng tiêu thụ để thích nghi với hoàn cảnh. Adam Posen, chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho biết Chính phủ các nước châu Âu cũng đưa ra gói hỗ trợ tài chính nhiều hơn dự kiến nhằm hỗ trợ các hộ gia đình đối phó với vấn đề tăng giá năng lượng và thực phẩm.
Ông Posen nhận định: “Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) có thể sẽ trải qua các đợt suy thoái tương đối ngắn, không quá nghiêm trọng và có thể tăng trưởng trở lại sớm nhất vào quý IV/2023”.
Khó khăn vẫn đang hiện hữu
Mặc dù các chuyên gia cho rằng nền kinh tế thế giới năm 2023 sẽ không suy yếu quá trầm trọng nhưng khó khăn và thách thức vẫn đang hiện diện.
Nền kinh tế toàn cầu nhìn chung vẫn còn nhiều yếu tố bất định. Đối với Mỹ, một vấn đề lớn được đặt ra là làm thế nào để nhanh chóng giảm lạm phát. Tốc độ giảm lạm phát sẽ là cơ sở để Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạn chế tăng lãi suất. Năm nay, Fed đang thắt chặt chính sách tiền tệ với tốc độ tăng lãi suất nhanh nhất kể từ những năm 1980.
Nhiều chuyên gia kinh tế dự báo lãi suất tiếp tục tăng có thể ảnh hưởng tới mức chi tiêu tiêu dùng trong những tháng tới và đe dọa tăng trưởng kinh tế Mỹ. Đồng thời, các quốc gia châu Âu sẽ phải đối mặt với nhiều đợt tăng giá năng lượng hơn khi nguồn cung tiếp tục bị siết chặt.
Còn tại Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai của thế giới, triển vọng phục hồi vẫn khá mờ mịt khi số ca nhiễm Covid-19 đang gia tăng trở lại. Các chuyên gia kỳ vọng trong năm tới quốc gia này có thể gỡ bỏ những chính sách phòng dịch nghiêm ngặt và kinh tế sẽ sớm tăng trưởng trở lại.
Trong khi đó, những quốc gia đang phát triển được dự báo sẽ tụt lại phía sau. David Malpass, chủ tịch Ngân hàng Thế giới, đã cảnh báo về việc các nước đang phát triển sẽ phải đối mặt một rủi ro kinh tế khác. Những chính sách kiểm soát lạm phát và suy thoái kinh tế của các nền kinh tế lớn có thể khiến các quốc gia đang phát triển rơi vào cảnh thiếu vốn.
Nhìn chung, những khó khăn mà nhiều quốc gia, doanh nghiệp và người dân trên khắp thế giới trải qua trong năm nay vẫn sẽ kéo dài đến gần cuối năm sau.