Phát huy sức mạnh của lực lượng báo cáo viên, tuyên truyền viên tại chỗ
Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục PBGDPL cho biết, để xây dựng dự thảo Đề án, Bộ Tư pháp đã triển khai nhiều hoạt động như tổ chức lấy ý kiến góp ý các Bộ, ban, ngành; tiến hành khảo sát ở địa phương về thực trạng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên thực hiện công tác PBGDPL ở miền núi. Để Đề án đảm bảo đúng hướng, khả thi khi được ban hành, đồng chí mong muốn nhận được các ý kiến góp cụ thể của đại biểu đến từ các Bộ, ngành, địa phương.
Là địa phương có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đại diện Sở Tư pháp Thái Nguyên cho biết, công tác PBGDPL có vai trò quan trọng trong việc ổn định tư tưởng, giữ vững khối đoàn kết toàn dân và chống các biểu hiện, tư tưởng thù địch. Toàn tỉnh hiện có 67 báo cáo viên cấp tỉnh, hơn 200 báo cáo viên cấp huyện, tuy nhiên đội ngũ này hoạt động chưa đạt hiệu quả như mong đợi do một số nguyên nhân như thiếu kinh phí, trình độ nhận thức của người dân tộc còn hạn chế, di chuyển khó khăn do khoảng cách giữa các địa bàn xa xôi…
Đại diện Sở Tư pháp Thái Nguyên
Để khắc phục những khó khăn trên, đồng chí đề xuất cần tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương đối với công tác tư pháp; đồng thời tăng cường phối hợp với các lực lượng như công an, quân đội…
Đại diện Sở Tư pháp Vĩnh Phúc
Tại Vĩnh Phúc, dù số lượng đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ thấp, sống đan xen nhưng với sự quan tâm của chính quyền địa phương thông qua việc cấp kinh phí, ban hành các Nghị quyết, Đề án liên quan đến chính sách, chế độ đặc thù cho đồng bào dân tộc thiểu số, công tác PBGDPL tại địa phương vẫn đạt nhiều kết quả tích cực.
Tuy nhiên, đại diện Sở Tư pháp Vĩnh Phúc cũng chỉ ra thực tế số lượng báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật trên địa bàn hiện nay tuy đông nhưng chất lượng, hiệu quả hoạt động còn khiêm tốn. Do vậy thời gian tới tỉnh sẽ tập trung nâng cao chất lượng, trình độ, kỹ năng cho đội ngũ này.
Đại tá Nguyễn Thanh Hải, Phó Chủ nhiệm Chính trị Bộ đội biên phòng Việt Nam
Về phạm vi áp dụng Đề án, Đại tá Nguyễn Thanh Hải, Phó Chủ nhiệm Chính trị Bộ đội biên phòng Việt Nam cho rằng Đề án cần mở rộng phạm vi bao quát cả vùng biên giới hải đảo, đặc biệt ở các đảo xa. Đồng chí nhấn mạnh Nhân dân là các “cột mốc sống” trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia, vì vậy công tác
PBGDPL được xác định là nhiệm vụ rất quan trọng, là trách nhiệm của cấp ủy, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội biên phòng. Hiện nay lực lượng Bộ đội biên phòng có hơn 2000 báo cáo viên pháp luật các cấp, trong đó có nhiều báo cáo viên là người dân tộc, sinh sống trên địa bàn nên mang lại nhiều thuận lợi trong công tác PBGDPL. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất đặt ra đó là nguồn kinh phí để thu hút người dân tham gia các cuộc tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Đại diện Bộ Công an
Còn đại diện Bộ Công an đề nghị phân cấp, chia rõ các giai đoạn trong việc nâng cao năng lực cho đội ngũ báo cáo viên; đặc biệt Bộ Tư pháp cần thống nhất về tài liệu tập huấn để làm căn cứ hướng dẫn cho các bộ, ngành, địa phương. Ngoài ra, đồng chí đề xuất lồng ghép công tác PBGDPL thông qua hoạt động văn hóa, văn nghệ, phim, ảnh… để tạo sự gần gũi, dễ tiếp cận cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Cơ bản nhất trí với các ý kiến đã nêu tại Hội thảo, đại diện Ủy ban dân tộc bổ sung thêm, muốn xây dựng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên chất lượng, phải phân chia, tách biệt thành từng nhóm đối tượng để có cách thức đào tạo cụ thể. Ví dụ, đối với đối tượng già làng, trưởng thôn – những người đã có uy tín, tiếng nói trong cộng đồng, cần tập trung tập huấn, hướng dẫn nâng cao kiến thức pháp luật cho nhóm này.
Còn đối với đối tượng đã am hiểu về pháp luật, cần nâng cao kỹ năng phổ biến, tuyên truyền pháp luật, trong đó có đào tạo tiếng dân tộc thiểu số. Đồng chí đặc biệt nhấn mạnh, lực lượng báo cáo viên, tuyên truyền viên tại chỗ là lực lượng trực tiếp tuyên truyền cho người dân, vì vậy, để nâng cao hiệu quả PBGDPL phải phát huy sức mạnh của lực lượng này.
Cần gắn kết nội dung Đề án với các Chương trình, dự án đang được triển khai
Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh yêu cầu Cục PBGDPL nghiên cứu tiếp thu các ý kiến để tạo đồng thuận trong cách tiếp cận và nhận thức. Tổ biên tập cần gắn kết nội dung Đề án với các Chương trình, dự án đang được triển khai trong lĩnh vực này, đặc biệt là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 28/01/2022 của Chính phủ ban hành Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Quyết định số 1658 ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết này.
Theo Thứ trưởng, những khó khăn, vướng mắc được nêu lên tại Hội thảo chỉ có thể giải quyết được khi kết hợp các nguồn lực khác nhau; vì vậy, Thứ trưởng đề nghị trong Đề án cần có đánh giá kỹ lưỡng hơn về thực tiễn, nhu cầu cần nâng cao năng lực cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, làm rõ các khó khăn, thách thức đặt ra trong công tác này; từ đó định hướng các giải pháp phù hợp.
Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh phát biểu kết luận Hội thảo.
Thứ trưởng nhấn mạnh, muốn nâng cao nhận thức pháp luật, chuẩn mực ứng xử của người dân, cần khẩn trương giải quyết được khó khăn về nguồn kinh phí như các địa phương đã nêu; trong đó, giải pháp căn cơ là tận dụng nguồn lực từ chính Đề án này. Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng đề nghị tập trung tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để kịp thời cung cấp thông tin pháp luật và phải xử lý thông tin bằng ngôn ngữ dân tộc cơ bản cho các báo cáo viên, tuyên truyền viên.
Ngoài ra, Thứ trưởng cũng lưu ý một số vấn đề về đối tượng, phạm vi Đề án; về việc phân chia giai đoạn, phân cấp trong thực hiện các nội dung tại Đề án; phối hợp với các ngành chủ lực trong PBGDPL;…