Nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa

Kiểm soát chặt chẽ sản phẩm, hàng hóa từ khâu trước khi đưa ra thị trường

Phát biểu tại phiên họp, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, qua hơn 15 năm thực hiện các quy định của Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa và các văn bản hướng dẫn, chất lượng sản phẩm, hàng hóa ngày càng được nâng lên; sản phẩm, hàng hóa được kiểm soát chặt chẽ từ khâu trước khi đưa ra thị trường cho đến khâu sau khi đưa ra thị trường.

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa đã tạo hành lang pháp lý quan trọng, giúp việc triển khai hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa (trong sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, lưu thông trên thị trường và trong quá trình sử dụng) được thống nhất và đồng bộ; đồng thời có những hoạt động tôn vinh, khen thưởng về chất lượng cho các tổ chức, cá nhân, trong đó có Giải thưởng Chất lượng Quốc gia từ cấp địa phương cho đến Trung ương.

Tuy nhiên, quá trình triển khai pháp luật về quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, hệ thống pháp luật đã xuất hiện một số bất cập và vướng mắc trong thực tiễn thực hiện cũng như chưa đáp ứng được nhu cầu thay đổi và hội nhập quốc tế trong thời kỳ hội nhập, thời kỳ tự do hóa thương mại và sự thực thi của các Hiệp định thương mại tự do.

Cụ thể, việc triển khai các nguyên tắc quản lý chất lượng theo quy định của Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa, các thông lệ quốc tế còn chưa được triển khai triệt để; một số bộ, ngành chưa tách biệt hoạt động quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa với hoạt động đánh giá sự phù hợp;…

Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa là cần thiết nhằm thi hành các cam kết về loại bỏ rào cản kỹ thuật đối với thương mại trong các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết, tham gia và đang đàm phán như Hiệp định CPTPP, Hiệp định EVFTA, Hiệp định RCEP, Hiệp định ASEAN; đồng thời rà soát, sửa đổi những điều khoản, quy định có vướng mắc lớn, chưa phù hợp với thực tiễn quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Đánh giá toàn diện tác động của chính sách tới xã hội

Đối với chính sách 1 “Sửa đổi theo hướng mở rộng cơ quan kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa là các cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương theo tình hình thực tiễn”, đồng chí Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế cho biết, nội dung Tờ trình chưa thể hiện rõ cách thức mở rộng như thế nào, có làm tăng trách nhiệm cho các cơ quan hiện nay hay tăng tổ chức biên chế để thực hiện hay không. Vì vậy, đồng chí đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá toàn diện tác động tích cực, tiêu cực của chính sách 1 đối với nhà nước trên các mặt tổ chức, bộ máy, con người, ngân sách cho việc thực hiện nhiệm vụ.

Còn đối với chính sách 3 “Sửa đổi, bổ sung nội dung về hoạt động đánh giá sự phù hợp”, hiện cơ quan chủ trì soạn thảo đề xuất thay đổi cách thức quản lý các tổ chức đánh giá sự phù hợp cho phù hợp với thực tế và hội nhập quốc tế, theo đó tổ chức đánh giá sự phù hợp tự công bố năng lực phù hợp với điều kiện do cơ quan quản lý nhà nước quy định trên nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và cơ quan quản lý nhà nước sẽ hậu kiểm. Tuy nhiên, trong giải pháp thực hiện chưa nêu rõ các tổ chức được chỉ định như thế nào. Vì vậy, đồng chí đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo giải trình cách thức chỉ định tổ chức đánh giá; đồng thời làm rõ hệ quả pháp lý sau hậu kiểm khi các tổ chức này không đảm bảo điều kiện.

Đại diện Văn phòng Chính phủ cho rằng, nếu xác định nội dung “Sửa đổi, bổ sung nội dung về kiểm soát viên chất lượng” là một chính sách riêng thì cơ quan chủ trì soạn thảo cần bổ sung các quy định về điều kiện, tiêu chuẩn, vai trò và trách nhiệm của chức danh kiểm soát viên chất lượng. Ngoài ra, đồng chí đánh giá tên của chính sách 6 “Sửa đổi, bổ sung các nội dung khác tại Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay” chưa thể hiện được nội dung chính sách. Đồng chí đề xuất đổi tên chính sách này thành “Sửa đổi, bổ sung các quy định về quản lý nhà nước, đẩy mạnh phân công, phân cấp về chất lượng của sản phẩm, hàng hoá” để phù hợp với nội dung Nghị quyết số 04/NQ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước.

Tổng hợp các ý kiến của các thành viên Hội đồng thẩm định, Thứ trưởng Trần Tiến Dũng đánh giá cao việc chuẩn bị tài liệu đầy đủ, chất lượng của Bộ Khoa học và Công nghệ. Tuy nhiên, để hoàn thiện bộ hồ sơ, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá rõ ràng hơn sự cần thiết, tính cấp bách phải sửa đổi, bổ sung Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; rà soát các nội dung chính sách đề xuất sửa đổi, bổ sung với các văn bản pháp luật đã ban hành để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật; đồng thời bổ sung đánh giá tác động thủ tục hành chính; trong đó hướng tới việc đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính, thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh

Cho ý kiến cụ thể về nội dung các chính sách, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu tối đa các ý kiến của các thành viên Hội đồng thẩm định. Thứ trưởng cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ, thu gọn lại nội dung để làm rõ hơn định hướng của từng chính sách; đánh giá nguyên nhân, tiêu chí, vai trò của lực lượng kiểm soát viên chất lượng; làm rõ những cam kết tại các Hiệp định CPTPP, EVFTA, RCEP để xác định nội dung và giải pháp thực hiện chính sách; bên cạnh đó cần cân nhắc tham khảo thêm kinh nghiệm quốc tế trong kiểm soát chất lượng sản phẩm, hàng hoá…