Michael Dell là nhà sáng lập Dell Technologies - nhà cung cấp cơ sở hạ tầng hàng đầu cho các doanh nghiệp kỹ thuật số. Ông cũng là kiến trúc sư chính trong thương vụ mua lại dùng đòn bẩy (leveraged buyout) lớn nhất mọi thời đại, giúp nâng giá trị Dell Technologies lên tới 75 tỷ USD.
Theo Forbes, nhờ thương vụ trên, CEO Michael Dell thu về hơn 40 tỷ USD lợi nhuận. Giá trị tài sản ròng mà ông Dell sở hữu cũng tăng nhanh chóng, chạm mốc 50 tỷ USD và xếp thứ 39 trong danh sách người giàu nhất thế giới.
“Michael rất sành sỏi về tài chính", tỷ phú George Roberts, đồng sáng lập công ty đầu tư KKR nhận định về Michael Dell.
Tỷ phú Michael Dell. Ảnh: Forbes
Ở tuổi 56, Michael Dell là một trong những nhà sáng lập hiếm hoi trong kỷ nguyên máy tính đời đầu vẫn đang điều hành tập đoàn của mình. Các tỷ phú nổi tiếng khác trong ngành công nghệ, như Bill Gates, Larry Ellison hay Steve Ballmer đều đã chuyển hướng sang hoạt động từ thiện hoặc dành thời gian đầu tư vào các loại tài sản tiêu khiển như đảo nghỉ dưỡng, các đội bóng bầu dục...
Trong khi các đối thủ cũ đã chuẩn bị "nghỉ hưu", Dell lại chuẩn bị lãnh đạo hai công ty lớn: Dell Technologies và VMware - công ty con chủ lực thuộc Dell Technologies chuyên về mảng cơ sở hạ tầng điện toán đám mây.
"Mọi người đều đang đổ dồn ánh mắt vào Amazon, Microsoft hay Google mà không nhận ra rằng Dell đã âm thầm tích lũy thị phần trong lĩnh vực công nghệ doanh nghiệp bấy lâu nay", tỷ phú Marc Benioff, người đồng sáng lập Salesforce nói.
Kiếm hàng nghìn USD ở tuổi 13
Có rất ít doanh nhân thành công rực rỡ được như Michael Dell trong giai đoạn máy tính cá nhân bùng nổ. Từ căn phòng ký túc xá tại Đại học Texas năm 1983, ông đã thành lập Dell Technologies - công ty sau đó cung cấp chiếc máy tính cá nhân đầu tiên cho hàng triệu người Mỹ.
Không giống như nhiều tỷ phú công nghệ khác, ngoài kiến thức về công nghệ, Dell còn là một nhà quản lý tài chính tài ba từ khi còn rất trẻ.
Năm 13 tuổi, ông bắt đầu công việc kinh doanh đầu tiên ở quê nhà Houston. Ông tham gia các buổi đấu giá tem và bán lại chúng cho người sưu tầm qua đường bưu điện, thu về con số ấn tượng 2.000 USD mà không tốn chi phí quá lớn. Nhờ kinh doanh tem, đến năm 16 tuổi Dell đã tiết kiệm đủ tiền để tự mua một chiếc Apple II.
Khi nhập học Đại học Texas vào năm 1983, Dell chuyển sang kinh doanh ổ đĩa và chip nhớ. Đến tháng 1 năm 1984, khi nhận ra các nhà phân phối máy tính IBM tại địa phương có quá nhiều hàng tồn kho, ông đã chủ động liên hệ mua lại và nhận mức giá chiết khấu ưu đãi từ 10% - 15%.
Dell tiếp tục bán lại số hàng này và thu về món hời lớn. Chỉ sau 3 tháng, ông đã đạt mốc thu nhập 80.000 USD mỗi tháng và quyết định bỏ học đại học.
Thương vụ thế kỷ
Trong hơn một thập kỷ tiếp theo, Michael Dell kiếm được hàng tỷ USD từ công ty đầu tư tư nhân do chính ông lập ra - MSD Capital. Thông qua MSD Capital, Michael Dell làm quen với Egon Durban - đồng sáng lập quỹ Silver Lake.
Không lâu sau đó, Michael Dell và Egon Durban trở thành đối tác thân thiết và cả hai bắt đầu ấp ủ về thương vụ mua lại dùng đòn bẩy (LBO) lớn nhất lịch sử. Công ty mà họ nhắm đến là EMC Corporation - công ty mẹ của VMware - gã khổng lồ trong lĩnh vực điện toán đám mây được định giá 35 tỷ USD.
LBO là một hình thức mua lại và sáp nhập (M&A) doanh nghiệp bằng nguồn tài chính đi vay. LBO có thể hiểu đơn giản là khi bạn mua lại công ty khác bằng tiền đi vay. Công ty bạn mua lại sau đó sẽ được dùng làm tài sản thế chấp cho khoản vay trên.
LBO cho phép các công ty thực hiện các thương vụ M&A lớn mà không cần phải có nhiều vốn tự có. Tuy nhiên, LBO không phổ biến trong lĩnh vực công nghệ - một ngành nổi tiếng với việc sử dụng nhiều tiền mặt và yêu cầu nền tảng tài chính vững chắc.
Cặp bài trùng Dell - Durban, kiến trúc sư chính trong thương vụ LBO lịch sử. Ảnh: Fortune.
Tạp chí Forbes miêu tả thương vụ mua lại EMC Corporation là một trong những trận chiến khốc liệt nhất ở Phố Wall. Carl Icahn - người được mệnh danh là "Sói già phố Wall" cùng nhiều cổ đông có tiếng nói tại EMC kiên quyết phản đối thương vụ này.
“Michael là người đặc biệt vì anh ấy sẵn sàng chấp nhận rủi ro, nhưng mọi thứ phải thực hiện đúng cách và phải thành công. Anh ấy không phải kiểu người sẽ đốt tiền một cách liều lĩnh.", Durban nói.
"Cây hái tiền" VMware
Michael Dell đã luôn khao khát sở hữu EMC trong nhiều năm. Ông từng ngỏ ý mua lại công ty vào năm 2008 nhưng thất bại do khủng hoảng tài chính toàn cầu. Năm 2015, ông và Durban thường xuyên gặp gỡ các giám đốc điều hành EMC trên toàn thế giới để thuyết phục họ nhượng lại EMC.
Thương vụ cuối cùng cũng có tiến triển, nhưng cặp đôi đứng trước thách thức phải tìm ra 65 tỷ USD tiền mặt để trả cho cổ đông EMC. Nhờ sự trợ giúp từ Jamie Dimon - tỷ phú kiêm CEO ngân hàng lớn nhất nước Mỹ JPMorgan Chase, thương vụ tiếp quản khổng lồ trị giá 67 tỷ USD được tiến hành.
Nhờ sự trợ giúp từ CEO ngân hàng JPMorgan Chase, Jamie Dimon, Dell nhận được khoản vay 50 tỷ USD để mua lại EMC. Ảnh: The Real Deal.
Sau thương vụ, Dell phải gánh khoản nợ lên tới 50 tỷ USD. Thế nhưng ông nhanh chóng hưởng thành quả khi giá trị VMware tăng vọt lên 50 tỷ USD và trở thành "cây hái tiền" cho bộ đôi Dell - Durban.
Vào năm 2018, họ đã rút 14 tỷ USD tiền mặt từ VMware để mua lại cổ phiếu từ các cổ đông. Đồng thời, Dell cũng đưa VMware niêm yết thị trường công khai dưới danh nghĩa công ty con thuộc Dell Technologies.
Ban đầu, các nhà đầu tư không tỏ ra hứng thú với VMware do lo ngại tập đoàn mẹ Dell Technologies đang nợ nần chồng chất. Thế nhưng không lâu sau đó, giá cổ phiếu tăng vọt, đem về cho Michael Dell hơn 20 tỷ USD. Ông tiếp tục rút thêm 9 tỷ USD nữa từ VMware để trả khoản nợ vay LBO cho ngân hàng JPMorgan Chase.
Giờ đây, Dell đang dần làm chủ công ty của mình. Trước khi thương vụ LBO diễn ra, ông sở hữu 15,6% cổ phần Dell Technologies trị giá gần 4 tỷ USD. Hiện tại, nhờ những thủ thuật tài chính tài tình, Dell sở hữu 52% cổ phần Dell Technologies và 42% cổ phần VMware - tương đương 40 tỷ USD.
"Số lượng công ty mà Michael đang sở hữu thật không thể tin nổi. Thực sự tôi không nghĩ ra được câu chuyện khởi nghiệp nào thành công tương tự như vậy", tỷ phú Marc Benioff nhận xét về Dell.