Kido ra sao sau 5 năm bán mảng bánh kẹo?

Cổ phiếu Tập đoàn Kido (HoSE: KDC) trong vòng gần 2 tháng qua tăng giá mạnh từ vùng 15.000 đồng/cp lên 30.000 đồng/cp chốt phiên 26/5, tức tăng 100% sau thời gian dài đi ngang. Mới đây, Kido có kế hoạch nhận sáp nhập Kido Foods sau 3 năm chia tách. Theo phương án sáp nhập, Kido đặt mục tiêu doanh thu 8.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 253 tỷ cho năm 2020. Sang năm 2021, doanh thu kỳ vọng đạt 10.800 tỷ đồng, lãi sau thuế 607 tỷ đồng. Cổ tức duy trì 16% cho 2 năm.

Với việc nhận sáp nhập công ty con và đề ra mục tiêu lãi trên 600 tỷ cho năm 2021, dường như Kido kỳ vọng có thể lấy mốc lợi nhuận thời còn kinh doanh bánh kẹo.

Cú trượt 2018

Sau 2 thập niên phát triển lĩnh vực bánh kẹo, xác định ngành này đã đi vào giai đoạn bão hòa, mức độ tăng trưởng không còn như kỳ vọng, năm 2014, ban lãnh đạo Tập đoàn Kido (HoSE: KDC) quyết định chuyển nhượng mảng bánh kẹo cho Tập đoàn Mondelez International để phát triển lĩnh vực kinh doanh mới với quy mô và không gian thị trường rộng lớn hơn là thực phẩm thiết yếu (FMCG).

Với nguồn tiền lớn đến từ thoái vốn mảng bánh kẹo, Kido bắt đầu tập trung vào ngành kem, sữa chua qua công ty con – Công ty TNHH Kido (sau này đổi tên thành Công ty Thực phẩm Đông lạnh Kido – Kido Foods - KDF) và sản phẩm mì gói Đại Gia Đình. Sau đó, doanh nghiệp thâu tóm 3 thương hiệu dầu ăn thuộc tốp đầu tại Việt Nam là Tường An (TAC), Vocarimex (VOC) và Dầu ăn Golden Hope Nhà Bè (Kido Nhà Bè). Không chỉ vậy, Kido còn có tham vọng hiện diện ở phân khúc thực phẩm tươi sống, đông lạnh và đồ hộp thông qua việc mua lại 50% cổ phần Công ty TNHH Chế biến thực phẩm Dabaco (Dabaco Foods). 

Tuy nhiên, qua 5 năm lĩnh vực kinh doanh chính của Kido vẫn chưa thể đạt được mức lợi nhuận mà mảng bánh kẹo đem lại và các kế hoạch kinh doanh liên tục không hoàn thành. Trong giai đoạn 2015-2017, cứu cánh cho lợi nhuận của tập đoàn chính là hoạt động tài chính, nguồn thu từ lãi tiền gửi và mua, bán công ty con (bán mảng bánh kẹo ghi nhận 2 năm 2015 và 2016). Sang năm 2018 và 2019, doanh thu hoạt động tài chính giảm khiến công ty không hoàn thành kế hoạch kinh doanh.

Đặc biệt, năm 2018 là một năm mà ban lãnh đạo Kido rất kỳ vọng khi vừa hoàn tất hợp nhất Vocarimex và Tường An, giúp đơn vị gia tăng lợi thế cạnh tranh và tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực FMCG. Song, thực tế Kido phải ghi nhận mức lợi nhuận thấp nhất kể từ 2008 với 177 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế so với 800 tỷ đồng kế hoạch đặt ra. 

Ban lãnh đạo Kido cho biết dự báo ngành FMCG tăng trưởng tốt, tập đoàn đã triển khai các hoạt động nhằm chuẩn bị cho chiến lược mở rộng trong năm 2018 để đa dạng hóa giỏ hàng hóa. Tuy nhiên, thị trường FMCG không như dự báo, cạnh tranh gay gắt khiến Kido phải liên tục đầu tư cho hệ thống phân phối để giữ thị phần, chi phí tăng cao ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Chính cú sốc này đã khiến công ty phải nhìn nhận lại, giảm hoạt động đầu tư, giảm chi phí sản xuất cũng như thu hẹp các đợt ra mắt sản phẩm mới. Cùng với đó, Kido nhanh chóng tiến hành tập hợp và quy hoạch lại tất cả nguồn lực về tài chính và con người, tổ chưc lại bộ máy bán hàng, cải tổ và thắt chặt mạng lưới phân phối để phản ứng linh hoạt và nhanh chóng trước những thay đổi của thị trường.

Có vị thế trong lĩnh vực kinh doanh nhưng hiệu quả chưa cao

Kido từng có chiến lược phát triển 3 ngành hàng dầu ăn, mì ăn liền và gia vị với các sản phẩm dưới thương hiệu Đại Gia Đình. Tuy nhiên, theo báo cáo thường niên 2019, ông Trần Kim Thành, Chủ tịch HĐQT cho biết 2 mũi nhọn chiến lược thời gian tới là ngành hàng lạnh và ngành dầu ăn.

Với ngành hàng lạnh, Kido tập trung phát triển ngành hàng kem. Theo số liệu nghiên cứu Euromonitor 2019, đơn vị tiếp tục dẫn đầu thị phần kem với 41,4%. Tập đoàn cho biết không dừng ở cung cấp các sản phẩm kem tại Việt Nam mà còn hướng đến thâm nhập thị trường các nước Đông Nam Á và châu Á.

Trong khi đó, doanh nghiệp tạm hoãn kế hoạch mở rộng quy mô ngành thực phẩm đông lạnh và chấp nhận một khoản chi phí duy trì để dự phòng cho kế hoạch phát triển trong tương lai. Mới đây, ông Nguyễn Như So, Chủ tịch HĐQT Dabaco Việt Nam (DBC) cho biết việc bắt tay không như kỳ vọng trong thương vụ M&A hơn 3 năm trước khiến Dabaco phải tính đến phương án mua lại số cổ phần Dabaco Foods đang nằm trong tay Tập đoàn Kido.

Với ngành dầu ăn, tập đoàn phát triển cả bán lẻ, dầu ăn thương mại, công nghiệp và xuất khẩu. Trong đó, Tường An là doanh nghiệp đứng thứ 2 về thị phần dầu ăn (bán lẻ), Kido Nhà Bè là công ty dầu ăn thương mại, công nghiệp lớn thứ 3 với nền tảng về khách hàng công nghiệp, Vocarimex cũng là doanh nghiệp dầu ăn thương mại lớn tại Việt Nam với nền tảng về nhập khẩu, lưu trữ và phân phối.

Ngoài ra, Kido còn phát triển sản phẩm thương mại là mì snack, năm 2019 tung ra thăm dò phản ứng thị trường và năm nay sẽ đẩy mạnh.

Dầu ăn đang là mảng đem lại doanh thu lớn nhất cho tập đoàn, năm 2019 chiếm 79,5%; kế đến là mảng kem, đạt tỷ lệ 17,7%. Chính nhờ mảng dầu ăn mà Kido ghi nhận doanh thu lên đến trên 7.000 tỷ đồng trong 3 năm gần đây, gấp rưỡi thời kinh doanh bánh kẹo.

Tuy nhiên, biên lợi nhuận của ngành hàng dầu ăn chỉ khoảng 10% kéo biên lợi nhuận chung của tập đoàn xuống mức 15,4% vào năm 2019 trong khi giai đoạn trước khoảng 50%. Biên lợi nhuận ngành hàng lạnh (chủ yếu là kem) lên đến 56% nên dù chỉ đóng góp khoảng 20% doanh số nhưng chiếm đến 53% lợi nhuận gộp.

Mặt khác, phần lãi thuộc về cổ đông công ty mẹ tập đoàn luôn khá khiêm tốn, chỉ khoảng vài chục tỷ đồng trong 2 năm gần đây, tương đương tỷ lệ dưới 25% lợi nhuận sau thuế.

Kido hiện sở hữu tỷ lệ đủ để chi phối tại nhiều công ty con chủ chốt như nắm 76% vốn tại Dầu ăn Golden Hope Nhà Bè (Kido Nhà Bè), 65% tại Kido Foods, 75,44% tại Tường An và 51% tại Vocarimex. Trong khi giai đoạn trước 2015, tập đoàn sở hữu gần như 100% các công ty con quan trọng gồm Kinh Đô Bình Dương (phát triển mảng bánh kẹo, đã bán), Kido Foods (mới tách ra từ 2017).

Riêng quý I, tập đoàn ghi nhận doanh thu thuần 1.726 tỷ đồng, tăng 11%; lãi sau thuế 48 tỷ đồng, tăng 11%; lãi thuộc về cổ đông công ty mẹ 11 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ năm trước.