Khám phá sản vật miền Nam Việt Nam (Kỳ 24): biên mai An Thới, rượu mỏ quạ, hào bao, cá nhồng và ngọc trai Phú Quốc

SẢN VẬT PHÚ QUỐC

Hào bao Phú Quốc

Hào bao hơi giống sò nhưng dẹt hơn, bên ngoài vỏ xù xì phủ rong rêu và có cả những con hào bám vào. Có lẽ vì vậy mà nó có tên là hào bao. Để có được hào bao, thợ lặn phải lặn xuống đáy biển nhặt từng con từ lúc 8h sáng đến 5h chiều.

Bên trong vỏ lấp lánh ánh xà cừ. Thịt hào bao được bao bởi phần cơ dùng khép, mở hai mảnh vỏ hình chóp bằng đầu ngón tay út. Thịt hào bao có màu trắng vàng có thể chế biến thành nhiều món ăn, nhưng đậm đà, ấn tượng nhất là món "hào bao xỏ lụi".

Ngoài ra, người dân nơi đây còn cho hào bao xỏ vào cọng dừa, nướng trên than hồng. Khi thịt hào bao bén lửa thì mùi thơm bốc lên, ăn vừa giòn, vừa ngọt, mực và tôm không thể sánh được. Bất kì ai đến mà chưa ăn món ăn này là chưa biết hương vị đặc sắc của vùng biển Phú Quốc.

Tách vỏ hào bao không khó nhưng phải biết cách. Đầu tiên lách dao cắt đứt một bên thịt để tách rời 2 vỏ, tiếp theo cắt phần thịt còn dính còn lại. Thỉnh thoảng, người ta còn gặp những hạt ngọc màu vàng trong miệng hào bao. Tùy hạt lớn, nhỏ, đẹp, xấu mà có giá từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng. Khác với vỏ sò, vỏ hào bao cũng có giá trị dùng làm các mặt hàng khảm xà cừ, hay nút áo xuất khẩu.

Biên mai An Thới

Quần đảo An Thới nằm ở phía Nam đảo Phú Quốc. Trong đó, Hòn Thơm là đảo chính, nơi đây không chỉ cuốn hút du khách bằng những bãi biển đẹp mà còn có những sản vật nổi tiếng, đặc biệt là biên mai.

Biên mai là một loại sò biển có hình thù rất độc đáo, hình tam giác, to bằng mu bàn tay người lớn, cắm sâu xuống đáy biển. Nhưng biên mai không giống như sò ở chỗ là phần thịt biên mai rất nhão ăn không ngon nên chỉ sử dụng phần gân (còi) nhỏ, tròn, trắng ở giữa hai lớp thịt. Vì lý đó, tuy là hải sản nhưng biên mai được bán với giá khá cao.

Nhưng để giữ được hương vị nguyên sơ của biên mai thì không gì qua nổi món còi biên mai nướng muối ớt. Còi biên mai được ướp cùng muối hạt to quyện với ớt đỏ tươi. Du khách dùng que tre xâu chuỗi chúng lại để nướng trên bếp than hồng. Người nướng phải khéo léo, không để lâu quá làm còi bị khô, cứng, chỉ cần vừa chuyển vàng là được. Nếu nướng quá lâu, còi bị khô và cứng chứ không còn giòn dai nữa.

Khi ăn sẽ cảm thấy cái mặn mà của muối biển, vị cay của ớt, vị ngon, ngọt của còi biên mai. Và cũng chỉ chế biến bằng cách này thì còi biên mai mới giữ được độ dai và giòn tự nhiên vốn có của nó.

Cà nhồng Phú Quốc

Hầu hết các vùng biển của Việt Nam đều có cá nhồng nhưng nhiều người đánh giá cá nhồng Phú Quốc là ngon nhất, do điều kiện môi trường biển tại đây nên cá lớn, thịt ngọt đậm, cả người lớn và trẻ nhỏ ăn đều tốt cho sức khỏe.

Người địa phương dùng cá nhồng để kho hay nấu mẳn. Nấu mẳn là kiểu chế biến rất đặc thù của dân đảo, cá được ướp với đầu hành lá và tiêu sọ cùng nước mắm nấu lên. Mùi tanh của cá được tiêu và hành lá khử trở lên thơm ngọt.

Ngon nhất phải nhắc đến món gỏi cá nhồng, đây là món ăn đặc biệt của ngư dân nơi đây. Cá phải thật tươi, lọc lấy phi lê, cắt mỏng, rải hành phi và hành tây lên bề mặt. Linh hồn của món gỏi cá là ở nước chấm. Nước chấm là một hỗn hợp gồm tỏi, ớt, đậu phộng rang giã nhỏ pha với chanh, nước mắm nhĩ và thêm chút đường.

Trước khi ăn, dùng chanh vắt vào lát cá rồi mới cuốn cá với bánh tráng, rau sống. Miếng cá còn nguyên độ dai và vị ngọt tự nhiên, kết hợp với mùi vị của các loại rau sống, hoà cùng hương vị của nước chấm độc đáo mang lại một món ăn tuyệt vời. Đây chính là một trong những món ăn nổi tiếng chỉ có tại Phú Quốc.

Rượu mỏ quạ

Rượu mỏ quả là loại rượu được ngâm từ trái cây mỏ quả, một loại dây leo mọc ký sinh trên cây cổ thụ và phân bổ nhiều ở rừng Phú Quốc.

Cây mỏ quả là một loại cây khá đặc biệt như có quả giả màu xanh chứa đầy nhựa màu trắng như sữa, bên trong có chứa nhiều chất mùn và thường được lũ kiến làm tổ ở trong. Rễ mỏ quạ phát triển trong những trái giả này để hút chất dinh dưỡng, ngoài ra cây mỏ quạ còn có rễ ôm thân cây chủ. Lá mỏ quạ khá nhỏ, màu xanh, hoa 5 cánh màu hồng tím.

Rượu mỏ quạ thường được ngâm trực tiếp cây mỏ quả với rượu đế. Cây mỏ quả ngâm có thể dùng lá, thân,... tươi hay khô đều rất tốt. Đặc biệt, khi ngâm tươi thì cần loại rượu có nồng độ cao để đảm bảo chất lượng vì trong trái mỏ quạ có rất nhiều nước màu trắng như sữa có vị đắng. Rượu ngâm khoảng 15 ngày là có thể dùng được, khi đó rượu có màu đỏ đậm rất đẹp, uống có vị đắng, thơm đặc trưng của trái mỏ quạ. Rượu mỏ quạ có tác dụng trị đau lưng, nhức mỏi, đổ mồ hôi tay chân,...

Ngọc trai Phú Quốc

Theo đánh giá của các chuyên gia về nuôi cấy ngọc trai thì ngọc trai Phú Quốc được xếp vào loại "tốt nhất thế giới". Nếu ngày xưa chỉ dành cho vua chúa và giới quý tộc thì đến nay ngọc trai vẫn là một thứ trang sức cao cấp dành cho tầng lớp giàu có. Người ta nói rằng những viên ngọc trai lóng lánh ẩn chứa tinh tuý của đất trời hội tụ cả vào bên trong.

Nuôi trai không chỉ để ngọc quý mà còn làm ra nhiều được thứ khác. Hầu hết người dân nơi đây sử dụng toàn bộ, không bỏ thứ gì từ trai. Vỏ trai là loại vật liệu để làm nên những mặt hàng mỹ nghệ có giá trị như đồ khảm xà cừ, cúc áo và nhiều đồ trang sức khác.

Bột ngọc trai được y học chế biến thành các loại dược phẩm chữa nhiều bệnh về xương, khớp,... Các nhà sản xuất mỹ phẩm còn coi ngọc trai như một phương thuốc thần diệu để làm da mặt sáng và đẹp. Thịt trai cũng là thứ đặc sản ngon, hấp dẫn chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ.