Ngày pháp luật

Khám phá sản vật miền Nam Việt Nam (Kỳ 23): nước mắm, hồ tiêu, rượu sim và nấm tràm Phú Quốc

Thành Trung

Phú Quốc là hòn đảo lớn nhất của Việt Nam nằm ở phía Tây Nam, cũng là hòn đảo lớn nhất trong quần thể 22 đảo lớn nhỏ khác nhau. Phú Quốc không chỉ làm mê lòng người bởi vẻ đẹp mà còn bởi những món ăn, sản vật ở nơi đây.

SẢN VẬT PHÚ QUỐC

Nước mắm Phú Quốc

Khi nói về nước mắm, chắc chắn ai cũng sẽ nói đến nước mắm Phú Quốc, loại nước mắm nổi tiếng trên cả nước và thế giới. Nước mắm Phú Quốc nổi tiếng nhờ độ đạm cao, vị ngọt ngào quyến rũ và thơm lừng mùi cá cơm chỉ riêng Phú Quốc mới có. Đặc biệt, nước mắm ở đây càng để lâu càng ngon.

Những thúng cá cơm tươi ngon được chọn làm nước mắm.
Những thúng cá cơm tươi ngon được chọn làm nước mắm.

Nước mắm được sản xuất trong những thùng gỗ lớn, nó đóng vai trò như là một vại lên men trong ngành sản xuất rượu bia nhưng thời gian lên men dài hơn, có khi đến 1 năm. 

Bất cứ loại cá nào dùng làm thực phẩm cũng có thể sử dụng để làm nước mắm, nhưng người sản xuất nước mắm Phú Quốc chỉ sử dụng duy nhất loại cá cơm làm nguyên liệu. Cá cơm có nhiều loại như sọc tiêu, sọc phấn, cơm lép, cơm đỏ, cơm than. Loại cá cơm cho nước mắm ngon nhất là sọc tiêu và cơm than.

Nhà thùng sản xuất nước mắm Phú Quốc.
Nhà thùng sản xuất nước mắm Phú Quốc.

Người thợ thường trộn 2 - 3 phần cá mới một phần muối rồi để đến 1 năm, càng để lâu hàm lượng đạm càng cao nhưng nước mắm sẽ ít thơm và màu bị sậm hơn. Thậm chí, có nơi còn chôn nước mắm ở dưới lòng đất vài ba năm, lúc đó màu nước mắm thành đen gọi là nước mắm lú.

Nước mắm lú có độ mặn đã nhạt đi rất nhiều và không còn mùi đặc trưng của mắm, tuy nhiên về giá trị dinh dưỡng thì lại tăng lên do quá trình chuyển hóa tự nhiên của các chất có trong nước mắm.

Nước nắm Phú Quốc
Nước nắm Phú Quốc

Hiện tại, Phú Quốc có khoảng 100 cơ sở sản xuất nước mắm, ước tính sản lượng trên 10 triệu lít/năm. Dương Đông và An Thới là hai cơ sở sản xuất nước mắm nhiều nhất đảo.

Hồ tiêu Phú Quốc

Phú Quốc được mệnh danh là “Vương quốc hồ tiêu”. Cùng với nước mắm, hồ tiêu Phú Quốc là một sản vật nổi tiếng. So với hồ tiêu được trồng ở những địa phương khác thì hồ tiêu ở Phú Quốc nổi tiếng vì hạt mẩy, vỏ mỏng, ruột đặc với vị cay nồng và mùi thơm đậm hơn hẳn.

Khám phá sản vật miền Nam Việt Nam (Kỳ 23): nước mắm, hồ tiêu, rượu sim và nấm tràm Phú Quốc - Ảnh 1

Khí hậu và đất đai thuận lợi cùng với kinh nghiệm lâu đời nên cây tiêu ở Phú Quốc phát triển tốt trên diện tích rộng lớn. Tiêu được trồng khắp nơi nhưng nhiều nhất là vùng Khu Tượng. Nơi đây nổi tiếng với những vườn tiêu bạt ngàn nối liền xa tít tắp. Hàng năm, tại Phú Quốc vẫn là nơi cung cấp hồ tiêu cho cả nước với sản lượng trung bình khoảng 800 tấn/năm. 

Tiêu phú Quốc có nhiều loại, phân biệt rõ nhất nhờ màu sắc.
Tiêu phú Quốc có nhiều loại, phân biệt rõ nhất nhờ màu sắc.

Tiêu sau khi chín được thu hoạch và tách riêng hạt, những hạt tiêu chín đỏ đem ra phơi riêng gọi là tiêu đỏ, những hạt xanh còn lại sau khi phơi đem sấy khô có màu đen gọi là tiêu đen, tiêu đen được tẩy vỏ chỉ còn phần lõi hạt gọi là tiêu sọ. Trong các loại trên, tiêu sọ là loại tiêu ngon nhất và được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng nhất hiện nay.

Rượu sim Phú Quốc

Hầu hết du khách ra Phú Quốc đều được người dân nơi đây chiêu đãi bằng một loại rượu đặc biệt mà cả Tây Nam Bộ chỉ riêng ở đây mới có. Loại rượu có hương vị rất đặc biệt, thơm, ngon không kém bất cứ một thứ rượu vang ngoại nào. Đó là rượu sim được làm từ quả sim chín.

Khám phá sản vật miền Nam Việt Nam (Kỳ 23): nước mắm, hồ tiêu, rượu sim và nấm tràm Phú Quốc - Ảnh 2

Rượu sim Phú Quốc được coi là đặc sản của hòn đảo đu lịch này, bởi hương vị thơm ngon đặc biệt. Được làm từ quả sim rừng, chủ yếu theo phương pháp ngâm ủ thủ công, rượu sim Phú Quốc có màu tím vàng, trong suốt, có mùi thơm đặc trưng của quả sim rừng. Khi uống có vị ngọt thanh, pha lẫn vị chát. 

Rượu Sim Phú Quốc.
Rượu Sim Phú Quốc.

Tại Phú Quốc, sim ra quả quanh năm, nhưng theo kinh nghiệm của người chế biến rượu, vụ sim vào tiết xuân cho quả có chất lượng tốt nhất, có nhiều mật ngọt - nguyên liệu tốt nhất để làm ra thứ rượu sim có hương vị thơm ngon.

Ngoài ra, rượu sim Phú Quốc được coi là một loại dược tửu có tác dụng dễ tiêu hoá, được ví như một vị thuốc có nhiều tác dụng tốt, đặc biệt có thể trị bệnh nhức mỏi hiệu quả.

Nấm tràm Phú Quốc

Loại nấm này có nhiều ở Phú Quốc và chỉ mọc sau những cơn mưa đầu mùa trong các rừng tràm. Lá và vỏ của cây tràm rơi rụng thành từng lớp của mùa trước đã bắt đầu biến thành lớp mùn là nơi chủ yếu để nấm tràm phát triển. Nấm tràm không chỉ mọc ở lớp mùn của lá mà còn mọc trên thân các cây tràm có độ tuổi từ 3 năm trở lên.

Khí hậu và thổ nhưỡng của Phú Quốc rất thích hợp cho nấm tràm sinh sôi.
Khí hậu và thổ nhưỡng của Phú Quốc rất thích hợp cho nấm tràm sinh sôi.

Nấm tràm Phú Quốc mọc nhiều vào khoảng từ tháng 3 đến tháng 4 hàng năm. Tương tự như nấm mối, nấm tràm từ lúc mới nhú khỏi mặt đất, nấm chỉ sống được 1 - 2 ngày, nên sau đợt mưa là người dân phải tranh thủ đi hái để không phải bỏ lỡ món quà tuyệt vời của thiên nhiên ban tặng.

Tại đây, người dân thường rửa sạch nấm tràm và chỉ luộc qua 1 lần sau đó nấu canh cùng cá, trứng gà, vị béo của các loại nguyên liệu trên kết hợp với vị đắng của nấm sẽ tạo ra một món ăn hết sức đặc trưng của người dân bản xứ.

Canh nấm tràm có mùi vị thơm ngon, hấp dẫn.
Canh nấm tràm có mùi vị thơm ngon, hấp dẫn.

Ngoài ra, nấm tràm có thể nấu với tôm, mực, nấm xào thịt, xào tôm… rất tốt cho sức khỏe. Đặc biệt, nấm tràm rất tốt đối với những người bị cảm cúm. Nhức đầu, mệt mỏi, thanh nhiệt, giải độc cũng như có tác dụng giã rượu.