SẢN VẬT TUYÊN QUANG
Hồng không hạt Xuân Vân
Hồng không hạt là trái cây đặc sản thơm ngon nức tiếng Tuyên Quang. Hồng được lựa chọn và thu hái từ những cây trên 40 năm tuổi tại xã Xuân Vân, Tuyên Quang. Đặc biệt, quả hoàn toàn không hạt kể cả ở những cây già cỗi nhất, mặt cắt ngang của quả có hình hoa thị 8 - 12 cánh đều nhau.
Hồng nơi đây có đặc điểm quả thuôn dài, có từ 3 - 4 rãnh dọc kéo dài từ cuống đến giữa quả, quả to bằng quả trứng gà nặng khoảng 15 - 20 quả/kg, vỏ xanh bóng chen lẫn những ánh vàng. Hồng Xuân Vân sau khi ngâm qua nước sạch trong 2 ngày 2 đêm là có thể ăn được. Thịt quả màu vàng da cam đến vàng đậm, mịn và có rất ít đốm đen, có hạt cát đường nên khi ăn có vị ngọt sắc, giòn và mùi thơm đặc trưng của giống hồng bản địa.
Hồng Xuân Vân giòn ngọt, mã quả đẹp.
Cây ra hoa từ tháng 3, kết quả tháng 4, có thể cho thu hoạch rải rác từ tháng 8 đến tháng 11, rộ nhất là sau Tết Trung Thu.
Nhờ thích hợp thổ nhưỡng và khí hậu của vùng đất Xuân Vân nên cây sinh trưởng, phát triển khỏe, ít bị sâu bệnh hại, đặc biệt là rất sai quả, mỗi cây có tới hàng nghìn quả. Những năm thời tiết thuận lợi, trung bình cây 8 - 10 tuổi có thể cho thu hàng tạ quả.
Hiện nay, theo thống kê trên địa bàn xã Xuân Vân có trên 20ha hồng, tập trung chủ yếu ở các thôn Vân Giang, Sơn Hạ 1, Đô Thượng 2, Đô Thượng 3... Năng suất trung bình hàng năm đạt khoảng 5 tấn/ha, sản lượng hàng năm đạt khoảng 100 tấn.
Hồng không hạt Xuân Vân được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa thích, có thể sử dụng ăn tươi hoặc làm mứt, bột dinh dưỡng...
Quả hồng Xuân Vân có giá trị dinh dưỡng cao, có lợi cho sức khỏe người sử dụng. Ngoài việc cung cấp đường, Vitamin C thiết yếu cho cơ thể, quả hồng còn cung cấp một số dưỡng chất như kali, phốt pho, sắt... đặc biệt là không chứa cholesterol và chất béo.
Chè Shan Khau Mút
Những cây Chè Shan cổ thụ hàng trăm năm tuổi trên đỉnh núi Khau Mút (huyện Lâm Bình) nổi tiếng cho hương vị thơm ngon, thượng hạng, luôn đậm đà hương vị tự nhiên.
Gốc cây chè Shan cổ thụ ở Tuyên Quang.
Cây chè cổ thụ có lá to, dày, màu xanh đậm, sẫm, búp chè to mập mạp, trên mặt lá phủ một lớp lông tơ mỏng giống như tuyết phủ. Đặc biệt, chè không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong sản phẩm.
Nơi đây có trên 250ha chè Shan thuộc địa phận xã Thổ Bình, trong đó có trên 25ha là chè Shan cổ thụ trên 100 tuổi được trồng từ xa xưa. Chè được trồng trên độ cao 700 - 1.000m so với mực nước biển, với mật độ bình quân 2.000 - 2.500 cây/ha.
Từ đời này qua đời khác cây chè Shan dựa vào núi để sinh sôi, thân chè vươn cao dưới tán rừng già. Khi muốn hái chè người dân chỉ có cách trèo lên, nhặt từng búp. Trước đây, những cây cao người hái chè phải bập lỗ ở thân cây để trèo lên, bây giờ họ chặt cây rừng làm giàn giáo để đi từ cây nọ sang cây kia. Vào mùa chè tốt, người hái chè đi từ sáng sớm đến khi chạng vạng cũng chỉ hái được khoảng 10kg chè tươi.
Người dân xã Thổ Bình thu hái chè Shan (huyện Lâm Bình, Tuyên Quang).
Điểm đặc biệt khi thưởng thức chè Shan Khau Mút cổ thụ là nước trà khá trong, thơm dịu nhẹ, có thể uống đến no bụng nhưng không bị cồn cào ruột gan như những loại chè khác mà chỉ có cảm giác say lâng lâng. Khi pha chè thật đặc, nếu cho thêm đá (nước lạnh) vào thì chè ngả sang màu trắng sữa, bã chè sau khi pha cũng giữ được nguyên hình dáng chứ không bị nát hay vụn ra như nhiều loại chè thông thường.
Cam sành Hàm Yên
Cam sành Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang nằm trong top 10 loại trái cây, hoa quả ngon nhất Việt Nam. Cam sành Hàm Yên khi chín có tỷ lệ đường lên đến 16%, quả mọng nước và cho vị ngọt rất đậm đà, hương thơm từ tinh dầu vỏ cam tỏa ra thoang thoảng.
Người dân chọn những quả cam đạt tiêu chuẩn để thu hoạch.
So với những giống cam khác trên cả nước thì cam sành Hàm Yên được đánh giá có vị ngọt thanh, hương thơm dịu và hấp dẫn hơn cả. Cam mới ra quả sẽ có màu xanh, khi chín thì chuyển sang vàng óng, trái căng mọng, lốm đốm đặc trưng. Vỏ cam sành Hàm Yên khá mỏng và sần nhẹ lúc chín. Mùa cam sành Hàm Yên thường bắt đầu từ tháng 11 cho đến khoảng tháng 2, tháng 3 năm sau.
Vỏ cam sành Hàm Yên khá mỏng và sần.
Cam sành Hàm Yên đặc trưng bởi những tép cam mọng nước với hàm lượng dinh dưỡng cao. Theo kết quả từ nhiều cuộc nghiên cứu, giống cam sành tại Hàm Yên thì cứ mỗi 100g cam tươi sẽ có từ 40 - 90mg vitamin C cùng nhiều loại axit hữu cơ, các chất khoáng và dầu thơm…
Vùng đặc sản cam sành Hàm Yên gồm 9 xã trong dự án, ven hai bờ Sông Lô có tầng đất phù sa cổ dày, độ dốc vừa phải, khô ráo và thoáng mát. Với tổng diện tích gần 7.000 ha, sản lượng hàng năm từ 90.000 - 100.000 tấn. Những năm gần đây, người dân vùng cam Hàm Yên áp dụng mô hình sản xuất cam an toàn theo quy trình VietGAP, cam hữu cơ nên chất lượng cam sành càng được nâng lên.