Trong đầu Jack Ma không có chữ "tiền"
Trong một bài diễn thuyết tại Hội nghĩ thương mại điện tử năm 2004, Jack Ma từng khẳng định ông làm việc hay xây dựng Alibaba chưa bao giờ vì tiền. Jack Ma chia sẻ như sau:
"Có người hỏi tôi làm thế nào để giữ chân nhân viên của mình, thực ra tôi không cần giữ chân họ, tôi hy vọng tất cả nhân viên của Alibaba đều có một "đứa con", mở cửa hàng online, khởi nghiệp online, hay bất cứ mãi nghiệp nào đó, điều đầu tiên đều là "đứa con" của mình. Bố mẹ dù nghèo cũng không bán con mình, cũng không nỡ trách cứ con mình.
Cha mẹ nuôi con ai nấy đều mong con cái mình: sống sung sướng, hạnh phúc, không ai nuôi con mà lại nghĩ nuôi con sau này sẽ đem lại cho mình bao nhiêu tiền bạc của cải, hay nghĩ rằng nếu không đem lại cho mà tiền bạc thì sẽ bán con đi. Nếu bạn có tâm lý kinh doanh như nuôi con như vậy, việc kinh doanh sẽ ngày càng lên, càng kinh doanh càng hạnh phúc. Tôi chưa bao coi Alibaba là công cụ kiếm tiền, bạn có thể hỏi nhân viên của chúng tôi, trong đầu tôi chỉ thiếu chính là chữ "tiền".
Thế nhưng tôi thích tiên, một doanh nhân nói không thích tiền thì là giả tạo, kiếm tiền cho cổ đông cốt đạo lý hiển nhiên, kiếm tiền cho doanh nghiệp cũng như vậy. Tuy nhiên nếu bạn thường xuyên nghĩ đến tiền sẽ không ai dám kết thân với bạn, không ai sẽ dám kết thân với người trong đầu lúc nào cũng chỉ nghĩ đến tiền. Trước tiên bạn phải nghĩ đây là một điều thú vị, sự nghiệp của bạn, đứa con sự nghiệp của bạn sẽ có thể tạo ra giá trị, đem lại cho bạn niềm vui. Nếu ngay ngày đầu tiên bạn đã muốn moi tiền từ túi người khác, thì bạn sẽ không bao giờ khá lên được."
Theo quan điểm của vị tỷ phú này, niềm vui trong công việc luôn luôn cần với bất kỳ ai không chỉ là người kinh doanh. Thậm chí ngay cả nhân viên tại Alibaba, Jack Ma từng nói: "Tôi hy vọng mỗi nhân viên trong chúng ta khi làm việc thì giống như một kẻ điên, tan làm thì tươi cười rạng rỡ chứ không coi công việc là gánh nặng, mỗi ngày trôi qua sống khổ sở như người tu hành khổ hạnh.
Đánh giá năng lực một con người không phải xem anh ta có phải tốt nghiệp ở Harvard, Stanford hay không, mà phải đánh giá xem người này có làm việc như điên hay không, xem anh ta mỗi khi tan làm có tươi cười rạng rỡ về nhà hay không".
Cách Jack Ma khiến nhân viên vui vẻ
Xuất phát từ yêu cầu này, Jack Ma cùng đội ngũ quản lý luôn cố gắng tạo ra cho nhân viên Alibaba một môi trường làm việc vui vẻ. Nhằm tạo ra một môi trường làm việc lý tưởng và mang phong cách thân thiện vui nhộn, toàn bộ văn phòng của Alibaba được phủ tông màu da cam, lý do chọn màu này bởi vì da cam là màu không chỉ ấm áp, vui nhộn mà còn là biểu tượng văn hóa của Alibaba. Khi bước chân vào văn phòng của Alibaba, thứ đầu tiên thu hút khách hàng đó là bức tường văn hóa sặc sỡ, thậm chí vào phòng vệ sinh bạn cũng sẽ ngạc nhiên bởi tất cả những bức tường trắng xóa lạnh lẽo đã được thay thế bởi những bức tường văn hóa đầy màu sắc.
Nhằm nâng cao đời sống tinh thần của nhân viên, Alibaba mở rất nhiều câu lạc bộ, họ có thể tuyển thành viên trên mạng Internet, tìm kiếm những người có cùng chung sở thích và chí hướng, từ đó tổ chức các hoạt động vui chơi. Mọi chi phí cho hoạt động của câu lạc bộ đều do công ty chi trả, và hình ảnh chụp các hoạt động đó sẽ được đích thân các nhân viên dán lên bức tường văn hóa của công ty. Như vậy, chi phí dành cho các hoạt động này không lớn nhưng lại đem lại cho con người Alibaba nhiều niềm vui và sự hài lòng.
Là một nhà quản lý, Jack Ma coi trọng việc thể hiện niềm vui trước mặt nhân viên của mình, ông chưa từng biểu lộ nỗi buồn trước mặt họ, dù cho vài lần Alibaba rơi vào tình trạng khủng hoảng nhưng ông vẫn cố gắng tỏ thái độ lạc quan, tích cực.
Jack Ma luôn cho rằng: "Vui vẻ không phải là một khái niệm, khái niệm không bao giờ được coi là năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Bất cứ một nhà khởi nghiệp nào cũng nên luôn nở nụ cười, nếu anh tỏ ra buồn bã thì không thể đem lại cho người khác sự vui vẻ, vì vậy vui vẻ càng phải được thể hiện ra bên ngoài".
Đối với vấn đề tinh thần làm việc vui vẻ của nhân viên, Jack Ma không chỉ một lần nhấn mạnh khi trả lời phỏng vấn của giới truyền thông: "Một công ty không có nụ cười thực ra là một công ty thống khổ. Hãy nhìn logo của chúng tôi mà xem, đó là một gương mặt mang nụ cười. Tôi hy vọng mỗi nhân viên có nụ cười thường trực trên môi, khi gặp nhau đều nở nụ cười rạng rỡ".
Tại Hội nghị Thượng đỉnh IT tại Thâm Quyến, Jack Ma cũng từng khẳng định: "Sống nghiêm túc, làm việc vui vẻ. Tôi rất ghét những ai làm việc nghiêm túc, làm việc không cần phải nghiêm túc quá, làm việc cần nhất là sự vui vẻ bởi chỉ có vui vẻ mới đem lại sự sáng tạo, nghiêm túc làm việc sẽ chỉ nâng cao chỉ số thực hiện công việc KPI, đem lại nhiều áp lực, oán trách và than phiền, biến con người ta trở thành một cỗ máy làm việc.
Cho dù chúng tôi có to lớn, xuất sắc, chăm chỉ, vất vả đến đâu chăng nữa thì luôn luôn phải ghi nhớ trong lòng phải trở thành những con người chân thật, thoải mái và vui vẻ, bởi vì chỉ có thế chúng tôi mới là những con người đẹp nhất".