Trong bối cảnh các đột phá công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi nhiều lĩnh vực của đời sống, máy tính lượng tử nổi lên như một cuộc cách mạng tiếp theo, đặc biệt có tiềm năng tác động sâu rộng đến ngành tài chính - ngân hàng.
Sức mạnh tính toán vượt trội mở ra vô vàn ứng dụng
Máy tính lượng tử vận hành dựa trên các nguyên tắc của cơ học lượng tử như "chồng chập lượng tử" và "rối lượng tử". Điều này cho phép qubit (đơn vị cơ bản của máy tính lượng tử) xử lý một lượng lớn dữ liệu song song, giải quyết các vấn đề phức tạp nhanh hơn nhiều so với máy tính truyền thống.
Ông Phillip Wright nhận định, ứng dụng của máy tính lượng tử trong ngành tài chính là rất đa dạng. Theo một nghiên cứu của McKinsey, công nghệ này có tiềm năng tạo ra giá trị lên tới 700 tỷ USD cho ngành ngân hàng toàn cầu vào năm 2035.
Ông Phillip Wright, Giám đốc cấp cao, Khối nghiệp vụ ngân hàng, HSBC Việt Nam
Cụ thể, máy tính lượng tử có thể cải thiện đáng kể việc đánh giá rủi ro và ra quyết định bằng cách cho phép mô phỏng và tối ưu hóa các biến số theo thời gian thực, hỗ trợ quản lý danh mục đầu tư và định giá sản phẩm phái sinh hiệu quả hơn.
Trong lĩnh vực an ninh mạng, nơi các phương pháp mã hóa truyền thống có nguy cơ bị vô hiệu hóa, công nghệ lượng tử mang đến giải pháp như mật mã lượng tử QKD (Quantum Key Distribution). HSBC đã tiên phong tham gia mạng lưới kết nối bảo mật bằng công nghệ lượng tử do BT và Toshiba phát triển, kết nối các trụ sở với trung tâm dữ liệu của ngân hàng.
Khả năng giám sát và phát hiện gian lận cũng sẽ được nâng cao vượt bậc. Máy tính lượng tử có thể phân tích hàng triệu giao dịch để nhận diện dấu hiệu bất thường, chống lại các nguy cơ đánh cắp danh tính, rửa tiền và gian lận tài chính.
Ngoài ra, trải nghiệm khách hàng cũng được hưởng lợi, từ việc tối ưu hóa kỳ hạn vay, nâng cao chiến lược giao dịch tần suất cao cho đến các dịch vụ khách hàng ứng dụng AI. HSBC đã thực hiện giao dịch được bảo mật bằng công nghệ lượng tử đầu tiên trên thế giới trong một thương vụ mua bán vàng mã hóa, minh chứng cho cam kết đổi mới.
Rủi ro lượng tử: Mối đe dọa cần giải quyết chủ động
Tiềm năng to lớn của máy tính lượng tử đi kèm với những rủi ro không nhỏ, đặc biệt là nguy cơ đối với các hệ thống mã hóa hiện tại. Ông Wright cảnh báo, dù thời điểm chính xác chưa thể đoán định, các chuyên gia ước tính có 19-34% xác suất một máy tính lượng tử đủ mạnh có thể phá vỡ các tiêu chuẩn mật mã phổ biến trong vòng một thập kỷ tới, thậm chí một số dự đoán là trong vòng 5 năm.
Một mối đe dọa khác là kỹ thuật tấn công "harvest now, decrypt later" (thu thập ngay, giải mã sau), đã được Nhóm Chuyên gia An ninh mạng G7 cảnh báo. Kẻ xấu có thể thu thập dữ liệu mã hóa hiện tại và giải mã chúng trong tương lai khi có máy tính lượng tử. Do đó, thông tin nhạy cảm với "thời hạn sử dụng" dài như dữ liệu tài chính cá nhân, giao dịch chiến lược cần được bảo vệ ngay từ bây giờ.
Con đường chuyển đổi sang an toàn lượng tử
Quá trình chuyển đổi sang bảo mật an toàn lượng tử đòi hỏi một lộ trình kéo dài nhiều năm, bao gồm nhận diện hệ thống yếu, ứng dụng thuật toán mã hóa hậu lượng tử, và triển khai các công nghệ như QKD.
Các tổ chức lớn như HSBC không chỉ củng cố hệ thống nội bộ mà còn hợp tác với các cơ quan quản lý, ví dụ như Cơ quan Quản lý Tiền tệ Singapore, để xây dựng quy trình chung cho toàn ngành. Những nỗ lực này đã giúp HSBC đạt 96/100 điểm trên thang Chỉ số Sáng tạo Lượng tử và đứng thứ hai toàn cầu theo xếp hạng của Evident về mức độ sẵn sàng ứng dụng AI và lượng tử trong ngành ngân hàng.
Ông Wright kết luận, mặc dù máy tính lượng tử còn ở giai đoạn sơ khai, tiềm năng thay đổi ngành tài chính là không thể phủ nhận. Các tổ chức chủ động đầu tư vào nghiên cứu, thiết lập quan hệ đối tác và triển khai thí điểm sẽ nắm giữ vị thế tiên phong trong kỷ nguyên mới này. Sự sẵn sàng và khả năng thích ứng sẽ quyết định ai là người dẫn đầu.