Hội nghị do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh chủ trì. Tham dự Hội nghị có ông Đặng Thanh Sơn - Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật (Cục QLXLVPHC&TDTHPL), Bộ Tư pháp, ông Kono Ryozo - Cố vấn trưởng Dự án JICA, ông Watanabe Yoshitaka - Chuyên gia pháp lý dài hạn Dự án JICA, đại diện Lãnh đạo các Bộ, ban, ngành tại Trung ương, Lãnh đạo Sở Tư pháp các địa phương, đại diện các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Tư pháp.
Báo cáo tổng kết 05 năm thực hiện Quyết định số 242/QĐ-TTg ngày 26/2/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Đề án đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL”, đại diện Cục QLXLVPHC&TDTHPL cho biết trong giai đoạn 2018 – 2022, Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành, địa phương đã thực hiện 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể trong công tác tổ chức THPL, gồm: tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo điều hành của chính quyền; hoàn thiện thể chế tổ chức thi hành và theo dõi THPL; đổi mới công tác theo dõi, đánh giá tình hình THPL; tăng cường năng lực phản ứng chính sách; ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường theo dõi, kiểm tra việc thực hiện quả lý nhà nước trong công tác tổ chức THPL. Ở cả 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, Bộ đều đạt được nhiều kết quả tích cực.
Toàn cảnh Hội nghị
Tại nhóm nhiệm vụ tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo điều hành của chính quyền đối với công tác tổ chức THPL, năm 2020, Bộ Tư pháp đã chủ động, tích cực phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện các giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động xây dựng, hoàn thiện pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật (THPL). Bộ đã tham mưu, giúp Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến của Chính phủ về công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và THPL.
Sau Hội nghị, Bộ Tư pháp đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 43/CT-TTg ngày 11/12/2020 về nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường hiệu quả THPL. Đồng thời, để triển khai hiệu quả Nghị quyết 27-NQ/TW (09/11/2022) về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Bộ Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành tham mưu chính phủ ban hành Nghị quyết 77/NQ-CP ngày 12/5/2023 kèm theo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 27.
Về nhiệm vụ hoàn thiện thể chế tổ chức và theo dõi THPL, Bộ Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 59/2012/NĐ-CP của Chính phủ về theo dõi tình hình THPL. Ngày 05/03/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 32/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 59/2012/NĐ-CP.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng đã ban hành Thông tư số 04/2021/TT-BTP để hướng dẫn thi hành Nghị định số 32/2020/NĐ-CP. Đồng thời, Bộ đã tổ chức tại hai miền Nam, Bắc 02 Hội nghị quán triệt các nội dung của Nghị định số 32/2020/NĐ-CP. Cũng trong thời gian qua, Bộ đã tích cực chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học để thực hiện các hoạt động nghiên cứu đề xuất chính sách phục vụ xây dựng Luật Tổ chức thi hành pháp luật.
Về nhiệm vụ đổi mới công tác theo dõi, đánh giá tình hình thi hành pháp luật, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Tư pháp chủ trì, xây dựng hoàn thiện và tổ chức áp dụng thí điểm Khung theo dõi THPL và hệ thu thập dữ liệu phục vụ công tác theo dõi THPL nhằm đánh giá chính xác, toàn diện hiệu quả tác động của VBQPPL trong thực tiễn.
Trên cơ sở đó, Bộ trưởng đã giao Cục QLXLVPHC&TDTHPL chủ trì thực hiện nghiên cứu, xây dựng, áp dụng thí điểm tại một số địa phương. Năm 2019, Bộ Tư pháp đã triển khai áp dụng thí điểm tại TP Hà Nội và tỉnh Bắc Ninh. Trên cơ sở kết quả áp dụng thí điểm, Bộ Tư pháp đang nghiên cứu xây dựng, ban hành Thông tư quy định chi tiết việc xem xét, đánh giá tình hình THPL theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng.
Đặc biệt, trong thời gian qua, Bộ Tư pháp đã đẩy mạnh triển khai, sử dụng các hệ thống thông tin, phần mềm ứng dụng nghiệp vụ trong các lĩnh vực: hộ tịch; lý lịch tư pháp; đăng ký giao dịch bảo đảm; thi hành án dân sự… Các giải pháp về hạ tầng kỹ thuật được thực hiện hỗ trợ kết nối liên thông giữa Hệ thống quản lý văn bản và điều hành của Bộ với Trục liên thông văn bản quốc gia. Hệ thống quản lý văn bản và điều hành được xây dựng, nâng cấp và áp dụng thống nhất, qua đó đáp ứng các yêu cầu, thực hiện tịch hợp chữ ký số với Hệ thống này phục vụ việc ký duyệt cũng như gửi-nhận văn bản trên môi trường mạng theo đúng quy định.
Đại diện Cục QLXLVPHC&TDTHPL báo cáo tại Hội nghị
Bên cạnh những kết quả đã đạt được trong 05 năm qua, báo cáo tại Hội nghị cũng thẳng thắn nêu những tồn tại, hạn chế, như: xây dựng, hoàn thiện thể chế về tổ chức THPL chưa thực sự đầy đủ, kịp thời dẫn tới lũng túng trong thực tiễn thực hiện THPL của Bộ, ngành, địa phương; tổ chức pháp chế tại các sở, ngành của địa phương có xu hướng thu hẹp lại, nhiều sở, ngành không bố trí được biên chế làm công tác pháp chế gây khó khăn cho việc kiện toàn tổ chức, bộ máy và biên chế làm công tác tổ chức THPL; triển khai các hoạt động tổ chức THPL tại một số Bộ, ngành, địa phương còn mang tính hình thức, sự phối hợp giữa các tổ chức, cơ quan chưa thiếu thường xuyên, hiệu quả, thực chất.
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả Quyết định 242/QĐ-TTg, Bộ Tư pháp đề xuất Chính phủ tiếp tục ban hành các văn bản chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tăng cường tổ chức THPL, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý các kiến nghị xây dựng, ban hành mới các VBQPPL cũng như sửa đổi, bổ sung các VBQPPL hiện có để đảm bảo tính khả thi, kịp thời, đồng bộ với hệ thống pháp luật.
Đồng thời, Bộ Tư pháp đề xuất Thủ tướng Chính phủ tiếp tục phân công nhiệm vụ cụ thể tới các Bộ, ngành, trong đó, Bộ Tư pháp tiếp tục làm rõ những vấn đề lý luận liên quan đến công tác tổ chức THPL, đánh giá khách quan, toàn diện thực trạng công tác tổ chức THPL, qua đó đề xuất, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL trong thời gian tới, trọng tâm là nghiên cứu, trình Thủ tướng xem xét, ban hành Đề án “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL giai đoạn 2025-2030”.
Đối với các Bộ, ngành, UBND cấp tỉnh, Bộ Tư pháp đề nghị các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Chủ tịch UBND cấp tỉnh quan tâm chỉ đạo thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả THPL thuộc phạm vi quản lý của mình như: hàng năm ban hành văn bản chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị trực thuộc trong việc tổ chức và theo dõi THPL đối với lĩnh vực, địa bàn thuộc phạm vi quản lý; tiếp tục rà soát, đơn giản hóa và công khai quy trình, thủ tục hành chính tại cơ quan, đơn vị cũng như cổng thông tin bộ, ngành, địa phương; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận, giải quyết hồ sơ của người dân và doanh nghiệp…
Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh phát biểu
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho biết, công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật trên các lĩnh vực cơ bản của đời sống xã hội thời gian qua đã được thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đúng đắn theo đường lối, chủ trương của Đảng, cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của đất nước. Hệ thống pháp luật đã được xây dựng tương đối đầy đủ, đồng bộ, cơ bản đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Vai trò của pháp luật trong tổ chức và hoạt động của Nhà nước, trong quản lý xã hội ngày càng được nâng cao.
Tuy nhiên, Thứ trưởng nhấn mạnh, hệ thống pháp luật chỉ thực sự phát huy được hiệu lực, hiệu quả khi được tổ chức thi hành kịp thời, đầy đủ, nhất quán và nghiêm minh.
Đề án “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật” được ban hành đã góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác tổ chức THPL trong việc quản lý nhà nước và xã hội, khẳng định vị trí, vai trò của công tác này trong hoạt động của bộ máy nhà nước ở cả trung ương và địa phương, từng bước củng cố, kiện toàn các cơ quan, tổ chức thực hiện nhiệm vụ tổ chức THPL.
Thứ trưởng đánh giá Hội nghị tổng kết 05 năm thực hiện Đề án Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL giai đoạn 2018-2022 là dấu mốc quan trọng để nhìn lại những kết quả đạt được, đồng thời thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của chúng, qua đó làm cơ sở để Bộ Tư pháp tiếp tục nghiên cứu, đề xuất xây dựng, hoàn thiện thể chế về công tác tổ chức THPL cũng như đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác này trong giai đoạn 2025-2030.