Mới giải ngân được 0,53%
Thông tin tại Hội nghị đẩy mạnh triển khai Chương trình 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội (NƠXH), nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng (Ngân hàng Nhà nước - NHNN) Nguyễn Xuân Bắc cho biết, đến nay mới có 28/63 tỉnh gửi văn bản hoặc công bố trên Cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia Chương trình với 68 dự án; 3 địa phương nhiều nhất là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Bắc Ninh, mỗi địa phương có 6 dự án. Trong 68 dự án công bố chỉ có 30 dự án có nhu cầu vay vốn, các dự án còn lại không có nhu cầu vay vốn…
Với 30 dự án này, các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó có 10 dự án đã có nhu cầu giải ngân (gồm 7 dự án cấp tín dụng cho chủ đầu tư, 2 dự án cấp tín dụng đối với người mua nhà và 1 dự án cấp tín dụng cho cả chủ đầu tư và người mua nhà), số tiền cam kết cấp tín dụng cho 8 chủ đầu dự án là 1.965 tỷ đồng, đã được giải ngân 640 tỷ đồng; và cam kết cấp tín dụng cho người mua nhà tại 3 dự án với số tiền 7 tỷ đồng, đã giải ngân 6 tỷ đồng.
Cụ thể, BIDV đã giải ngân cho 3 chủ đầu tư dự án tại Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Dương với số tiền là 95,7 tỷ đồng; Vietinbank đã giải ngân cho 1 chủ đầu tư dự án tại An Giang với số tiền là 128,6 tỷ đồng và cho người mua nhà tại 1 dự án với số tiền là 0,4 tỷ đồng; Agribank đã giải ngân cho 4 chủ đầu tư dự án tại Bắc Ninh, Quảng Ninh và Kiên Giang với số tiền là 415,7 tỷ đồng và cho người mua nhà tại 2 dự án với số tiền là 5,7 tỷ đồng. Như vậy, đến nay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng mới giải ngân được 0,53% (646/120.000 tỷ đồng)
Nhiều vướng mắc
Theo ông Nguyễn Xuân Bắc, khó khăn lớn nhất trong triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng là nguồn cung NƠXH còn hạn chế. Theo ủy quyền của Bộ Xây dựng, UBND các tỉnh, thành phố sẽ công bố danh mục NƠXH trên địa bàn của địa phương mình. Tuy nhiên, đến nay, mới có 28 tỉnh, thành phố công bố với 68 dự án. Một số địa phương chưa công bố mặc dù Sở Xây dựng đã có văn bản đề nghị. Ngoài ra, một số dự án thuộc danh mục được công bố nhưng chủ đầu tư không có nhu cầu vay vốn (do đã hoàn thành hoặc đã vay vốn từ các nguồn khác). Chưa kể, một số dự án còn gặp vướng mắc về mặt pháp lý, giải phóng mặt bằng (GPMB), thủ tục tính tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất… nên chưa có cơ sở để cấp tín dụng. Hay nhiều dự án đang thi công phần móng hoặc đang trong giai đoạn lựa chọn nhà thầu, chưa khởi công, đang GPMB… nên cũng chưa đủ điều kiện mở bán sản phẩm.
Bên cạnh đó, theo Luật Nhà ở 2014, một số điều kiện được mua NƠXH như về cư trú, về thu nhập thuộc diện không phải đóng thuế thu nhập cá nhân… không còn phù hợp trong bối cảnh giá nhà đã tăng cao. Mới đây, Quốc hội đã thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi), trong đó một số điều kiện đã được chỉnh sửa, tuy nhiên hiện chưa có hiệu lực thi hành.
Theo đại diện NHNN, thực tế triển khai cho vay đối với người mua NƠXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội cũng cho thấy, việc cho vay với đối tượng này còn gặp nhiều vướng mắc do nguồn cung NƠXH tại các địa phương còn hạn chế, nhiều đối tượng có nhu cầu nhưng qua rà soát không đủ điều kiện mua nhà, không đủ điều kiện để vay vốn tín dụng chính sách xã hội, chủ đầu tư khi bán cho người mua nhà chưa giải chấp nên không thực hiện được đăng ký giao dịch bảo đảm… Vì vậy, đến thời điểm kết thúc giải ngân Chương trình hỗ trợ và phục hồi kinh tế theo Nghị quyết 43 của Quốc hội (hết năm 2023), doanh số giải ngân mới đạt trên 10.200 tỷ đồng (khoảng 68% số vốn được bố trí)…
Cả hệ thống vào cuộc
Đại diện các ngân hàng triển khai Chương trình phản ánh, các dự án đủ điều kiện cho vay còn hạn chế. “Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành, địa phương cần tháo gỡ thủ tục pháp lý về dự án cho doanh nghiệp (DN), mở rộng đối tượng thuê mua NƠXH để ngân hàng và DN yên tâm đầu tư vốn” - ông Lê Ngọc Lâm - Tổng Giám đốc (TGĐ) BIDV đề nghị.
Ông Vương Quốc Toàn - Chủ tịch Tập đoàn Bất động sản Lan Hưng đề xuất nên hỗ trợ mạnh cho người mua nhà. “Với người mua nhà, tôi đề xuất giảm lãi suất xuống 6%, còn với DN, chúng tôi sẵn sàng trả lãi suất cao hơn quy định, 9 - 9,5% với điều kiện thủ tục thông thoáng, Nhà nước phê duyệt cho dự án thực hiện trong 3 năm, gia hạn thêm 24 tháng nữa, tức là ổn định lãi suất trong vòng 5 năm” - ông Toàn đề xuất.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó TGĐ Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị kiến nghị cần rút gọn thời gian làm thủ tục vay vốn, đặc biệt trong khâu thẩm định dự án, bởi khi đã là dự án NƠXH thì đương nhiên dự án có hiệu quả, vì giá thành DN được lãi tối đa là 10% trên tổng chi phí…
Chủ trì Hội nghị, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, Chương trình 120.000 tỷ đồng được triển khai trong gần 10 năm nhằm thực hiện Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH. “Để đẩy mạnh Chương trình này cần có sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, các Bộ, ngành, địa phương quyết liệt đẩy nhanh tiến độ triển khai, từ đó tạo ra các dự án để các ngân hàng xem xét cho vay” - Phó Thống đốc nhấn mạnh.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng cho biết, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng trong việc xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn Luật Nhà ở; theo dõi tình hình triển khai Chương trình để đề xuất sửa đổi cho phù hợp với thực tế triển khai. Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục bám sát các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, chỉ đạo các ngân hàng tiết giảm chi phí, hạ lãi suất, tạo cơ sở để hạ lãi suất cho vay theo Chương trình theo đúng tinh thần tại Nghị quyết 33/NQ-CP của Chính phủ.