EVFTA được coi là một thỏa thuận song phương thế hệ mới - nó chứa các điều khoản quan trọng đối với quyền sở hữu trí tuệ (IP), tự do hóa đầu tư và phát triển bền vững. Điều này bao gồm cam kết thực hiện các tiêu chuẩn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Công ước Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu.
Các cuộc thảo luận giữa EU và Việt Nam đã bắt đầu vào tháng 6/2012 và kết thúc vào tháng 12/2015, tuy nhiên quá trình phê chuẩn đã bị trì hoãn do các chi tiết cụ thể về thuế quan cũng như FTA EU-Singapore có hiệu lực gần đây.
Việt Nam và EU là đối tác thương mại lâu dài. Tính đến cuối năm 2018, các nhà đầu tư EU đã đầu tư hơn 23,9 tỷ USD vào 2.133 dự án tại Việt Nam và tính riêng năm 2018, EU đã thêm gần 1,1 tỷ USD vốn vào Việt Nam.
Các nhà đầu tư EU đang hoạt động trong 18 lĩnh vực kinh tế và 52 trong số 63 tỉnh của Việt Nam. Đầu tư là nổi bật nhất trong lĩnh vực sản xuất , điện và bất động sản.
Phần lớn đầu tư của EU tập trung vào các khu vực có cơ sở hạ tầng tốt, như Hà Nội, Quảng Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu và Đồng Nai. 24 quốc gia thành viên EU đã đầu tư vào Việt Nam, trong đó Hà Lan chiếm vị trí hàng đầu theo sau là Pháp và Anh.
Ở cấp độ khu vực, Việt Nam hiện là đối tác thương mại quan trọng thứ hai của EU trong ASEAN - vượt qua các đối thủ khu vực là Indonesia và Thái Lan, trong những năm gần đây. Thương mại ngày càng tăng giữa EU và Việt Nam cũng giúp củng cố vị thế của ASEAN với tư cách là đối tác thương mại lớn thứ ba của EU.
EVFTA, cốt lõi của nó, nhằm mục đích tự do hóa cả hàng rào thuế quan và phi thuế quan đối với hàng nhập khẩu chính của cả hai bên trong khoảng thời gian 10 năm.
Đối với Việt Nam, việc loại bỏ thuế quan sẽ có lợi cho các ngành xuất khẩu chính, bao gồm sản xuất điện thoại thông minh và các sản phẩm điện tử, dệt may, giày dép và các sản phẩm nông nghiệp, như cà phê. Những ngành này đều thâm dụng lao động. Tăng khối lượng xuất khẩu của Việt Nam sang EU, FTA sẽ tạo điều kiện mở rộng các ngành công nghiệp này, cả về vốn và tăng việc làm.
Dệt may
Cả Việt Nam và EU đã đưa ra một khung thời gian cam kết tự do hóa tất cả các mức thuế. Điểm mấu chốt trong số những cam kết này là thời hạn 7 năm đối với các sản phẩm dệt may và giày dép của Việt Nam. Xuất khẩu của ngành này đạt khoảng 9 tỷ USD vào năm 2018. Do một tỷ lệ lớn hàng xuất khẩu của Việt Nam sang EU là hàng tiêu dùng như quần áo, dệt may và giày dép, FTA có thể tăng đáng kể khối lượng thương mại.
Thiết bị điện tử
Khi tiếp tục phát triển, Việt Nam sẽ chuyển ngành sản xuất sang các sản phẩm công nghệ tiên tiến hơn, như điện thoại thông minh và các thiết bị điện tử khác.
Mặc dù hiện tại Việt Nam chưa có ngành sản xuất điện tử phát triển rộng khắp, EVFTA sẽ mang đến cho Việt Nam cơ hội chưa từng có để dẫn đầu về các sản phẩm điện tử, và do đó việc mở rộng ngành công nghiệp vừa chớm nở này có thể là một bước đi thông minh cho các doanh nghiệp trong nước.
Dược phẩm
Thị trường dược phẩm của Việt Nam vẫn rất hấp dẫn các nhà đầu tư EU. Khi EVFTA có hiệu lực, khoảng một nửa nhập khẩu dược phẩm của EU sẽ được miễn thuế ngay lập tức với phần còn lại được miễn thuế sau bảy năm. Các công ty dược phẩm nước ngoài sẽ được phép thành lập một công ty nhập khẩu dược phẩm đã được ủy quyền để bán tại thị trường Việt Nam. Họ có thể bán dược phẩm do họ nhập khẩu cho các nhà phân phối hoặc bán buôn ở Việt Nam và xây dựng kho riêng của họ.
Trong khi thị trường dược phẩm của Việt Nam đã phát triển đáng kể, nó vẫn chỉ đáp ứng 52% nhu cầu thị trường trong nước. FTA mới sẽ mang lại sự tiếp cận công bằng và bình đẳng vào thị trường cho phép các nhà đầu tư EU tiếp tục mở rộng kinh doanh và do đó cho phép các nhà đầu tư nước ngoài đáp ứng sự tăng trưởng mạnh mẽ của ngành dược phẩm.