Elon Musk có lẽ đã đạt đến đỉnh điểm của mình. Đứng nhìn từ bên lề, các nhà đầu tư, các thành viên ban quản trị, các đối tác kinh doanh, và công chúng chỉ có thể hi vọng những cơn stress, những lần kiệt sức và sự quyết tâm của ông sẽ tiếp thêm nhiên liệu để CEO Tesla tiếp tục leo cao hơn nữa, chứ không chỉ bùng lên một lần rồi tắt.
Sau khi đăng tải một đoạn tweet chỉ có 9 từ vào ngày 7/8 trong khi các phiên giao dịch đang diễn ra trên thị trường, cổ phiếu của công ty xe hơi điện mà Musk sở hữu đã tăng, cùng với đó là giá trị ròng của riêng ông. Cổ phiếu Tesla hôm đó đã tăng lên đến 11% và một vài ước tính cho thấy khoản thu nhập cuối ngày hôm đó của Musk sẽ đạt 1.43 tỷ USD. Nhưng giống như hầu hết các tweet bất thường được đăng bởi vị tỷ phú nổi tiếng này, mọi chuyện bắt đầu đi chệch hướng: Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) đã mở một cuộc điều tra nhằm vào Tesla, các nhà đầu tư tức giận trình hàng loạt các đơn kiện, và cổ phiếu của công ty bước vào một thời kỳ lên xuống thất thường.
Nhiều ngày sau đó, sau khi Musk tiết lộ lịch trình làm việc dày đặc của mình trong một cuộc phỏng vấn thẳng thắn với The New York Times, mọi người ở khắp nơi - từ người tiêu dùng đến ông trùm truyền thông Arianna Huffington - đã sốt sắng thúc giục ông tạm ngừng mọi công việc và nghỉ ngơi đôi chút. Musk cho biết ông đã làm việc 120 giờ mỗi tuần và chưa có một tuần nghỉ ngơi nào kể từ năm 2001, khi ông bị sốt rét. "Có những lúc tôi không rời khỏi nhà máy trong vòng 3 đến 4 ngày - những ngày đó tôi không hề đi ra ngoài" - Musk nói - "Vì điều này, tôi không thể gặp lũ nhóc của mình. Và bạn bè nữa".
Tờ Entrepreneur từng có một bài viết về lịch làm việc không mấy lành mạnh của Musk hồi tháng Năm. Có vẻ như Musk - người chỉ cho phép bản thân một chút thời gian tham dự đám cưới anh trai trước khi chạy vội về nhà máy Tesla để dự các cuộc họp - đã mang đến một nghĩa mới cho từ "workaholic" (tham công tiếc việc).
Đúng là thành công của Musk gắn liền với thành công của Tesla, và rằng tầm nhìn của ông đã đưa công ty đến vị thế ngày hôm nay. Nhưng lịch trình điên cuồng của ông và việc Tesla không thể tìm được một người có thể được Musk tin tưởng uỷ quyền điều khiển công việc khiến chúng ta tự hỏi: Một giờ làm việc của Elon Musk đáng giá bao nhiêu? Và thiệt hại sẽ là bao nhiêu nếu ông cứ thế mà nghỉ ngơi?
Bắt đầu cuộc điều tra, chúng ta biết rằng công thức chung để xác định giá trị của thời gian có liên quan đến lương và thu nhập thường niên, nhưng đối với một người như Musk, công thức đó hầu như bất khả thi. Một điều nữa là dù mức lương của Elon Musk tại Tesla đã được công khai (và là mức lương tối thiểu tại bang California), ông hầu như không bao giờ nhận khoản tiền này. Tiếp theo, lương của ông tại SpaceX - một công ty tư nhân - là một bí ẩn.
Cuối cùng, những khoản vốn đầu tư tăng thêm chưa được tiết lộ và các cổ tức tiềm năng đồng nghĩa với việc dù chúng ta biết giá trị ròng của Musk vào khoảng 23 tỷ USD, chúng ta chẳng bao giờ biết được mỗi năm ông mang bao nhiêu thu nhập về nhà.
Tuy nhiên, có một manh mối khá thú vị khi tìm cách tính toán giá trị của thời gian của Elon Musk. Kế hoạch thưởng của Tesla dành cho Musk trong vòng 10 năm tới đã được công bố hồi tháng Một năm nay. Tesla khẳng định CEO của hãng sẽ không nhận được các khoản thưởng đảm bảo - từ tiền lương, tiền phụ thu, và vốn sở hữu qua thời gian. Thay vào đó, khoản thanh toán của Musk sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào hiệu suất công việc, cụ thể là một loạt các cột mốc về doanh thu. Để nhận được khoản thưởng tối đa, Musk sẽ cần phải đưa Tesla đạt được mục tiêu tối thượng: có giá trị vốn hoá thị trường ở mức 650 tỷ USD.
Hiện tại, Musk nói ông làm việc 120 giờ mỗi tuần, có nghĩa là hơn 17 giờ mỗi ngày, hơn 6.240 giờ mỗi năm và trong 10 năm tiếp theo sẽ đạt hơn 62.400 giờ làm việc. Nếu khoản tiền Tesla trả cho Musk trong 10 năm là 55,8 tỷ USD, có nghĩa là nếu ông tiếp tục lịch trình làm việc như lúc này để giúp Tesla đạt được mục tiêu, thì mỗi giờ của Musk sẽ đáng giá gần 900.000 USD.
Nhưng, không có gì đảm bảo rằng mỗi giờ Musk ở tại văn phòng sẽ mang về cho ông 900.000 USD. Đó là bởi khoản tiền trả cho Musk hoàn toàn dựa trên hiệu năng hoạt động của công ty. Tesla nêu rõ rằng khoản tiền thưởng của CEO sẽ bị đe doạ: nếu Musk không tạo được bất kỳ cột móc quan trọng nào, ông sẽ kiếm được tổng cộng...0 USD.
Có một câu nói nổi tiếng là "làm thông minh hơn, không phải làm chăm chỉ hơn" rất phù hợp với tình hình này. Theo một nghiên cứu về giấc ngủ vào năm 2016, mất ngủ trong 7 ngày (5 giờ mỗi lần) sẽ dẫn đến mất tập trung, trí nhớ công việc và chức năng điều khiển của cơ thể, cũng như suy giảm tâm trạng tốt.
Khả năng duy trì chú ý và tốc độ xử lý của các đối tượng không hề trở lại như bình thường ngay cả sau 2 đêm hồi phục. Từ đó có thể thấy tác động khủng khiếp của những đêm trắng không ngủ - có thể kéo dài đến hàng tháng!
Về phần mình, Musk nói ông phải đối chọi với bệnh mất ngủ - đến mức ban đêm ông phải chọn hoặc mất ngủ hoặc phải uống thuốc an thần Ambien. Nhưng có khả năng cao rằng những tác động của công việc và stress - dù rất nhỏ - sẽ một ngày nào đó mang lại những hiệu ứng tích cực.
Trong trường hợp lạc quan nhất, một lịch trình làm việc mới, được tính toán lại, có thể giúp Musk và Tesla đạt được những cột mốc mà họ đã đặt ra vào tháng 1/2018. Không có nghiên cứu dài hạn nào về hệ quả của làm việc 120 giờ mỗi tuần đối với chức năng nhận thức, nhưng Musk sẽ biết kết quả sớm thôi.