Chắc hẳn không ai thấy thoại mái khi nhận mail của sếp lúc 1 giờ sáng, thế nhưng chuyện đó vẫn xảy ra. Theo Wall Street Journal đưa tin, lúc 1 giờ 20 phút sáng tại California, trụ sở của Tesla, CEO Elon Musk gửi đi một bức thư điện tử. Nội dung của nó hơi đáng ngại.
Sau khi điểm lại những thành tựu sáng ngời của Tesla trong khoảng thời gian khó khăn vừa qua đi, Musk tiện thể tuyên bố … cắt giảm nhân viên. Tesla giảm 7% số lượng người làm công ăn lương toàn thời gian. Musk nói việc cắt giảm nhân viên là tất yếu: ông muốn giúp công ty đối diện được với những thử thách vô cùng chông gai công ty gặp phải.
Những thử thách như "làm ra xe, pin và các sản phẩm năng lượng Mặt Trời với giá thành cạnh tranh được với các sản phẩm sử dụng chất đốt". Chính Musk thừa nhận đồ Tesla làm ra "vẫn còn đắt đỏ với đa số người dân".
CEO của Tesla kêu gọi nhân viên phải cố gắng, bởi họ đang cạnh tranh "với những nhà sản xuất khổng lồ với đế chế kiên cố". Các nhân viên phải "cố gắng làm việc hơn hết các đối thủ khác để có thể tồn tại được". Mục tiêu cao nhất không phải là kiếm tiền, mà để "tăng tốc bước đi của năng lượng tái tạo cũng như phương tiện di chuyển sử dụng điện, một yếu tố quan trọng cho mọi cá nhân trên Trái Đất".
Nghe xong bài diễn văn với mục đích thúc đẩy nhân viên làm việc vì tương lai nhân loại, ai cũng phải xúc động. Tất cả chúng ta, bao gồm cả những nhà sản xuất xe sử dụng động cơ đốt trong, đều biết rằng nếu không sớm từ bỏ nhiên liệu đốt, Trái Đất sẽ lâm nguy. Chính nhờ Tesla dẫn đầu ngành xe điện, các công ty lớn nhỏ khác mới có động lực chạy theo ngành xe còn đang rất mới mẻ.
Thế nhưng phần sau của bức tâm thư khiến nhiều người e ngại:
Có rất nhiều công ty cho bạn một nhịp độ cân bằng của cuộc sống và công việc, bởi lẽ họ lớn hơn, trưởng thành hơn hoặc họ không phải những tổ chức có tinh thần cạnh tranh khốc liệt. Để xây nên những sản phẩm sử dụng năng lượng sạch vừa túi tiền ở quy mô lớn, cần một nỗ lực tuyệt vời và tâm trí sáng tạo không ngừng nghỉ, để ta đạt được sứ mệnh và có một tương lai tốt đẹp, ta phải làm bất kỳ thứ gì có thể để biến mục tiêu đó thành sự thật.
Câu hiệu triệu "ta phải làm bất kỳ thứ gì có thể để biến mục tiêu đó thành sự thật" khiến nhà tâm lý học Justin Bariso lo lắng. Dù ông đồng tình với đa số những triết lý suy nghĩ và làm việc của Musk, ông e ngại câu nói của Elon Musk, gửi trong bức email lúc 1 rưỡi sáng, là dấu hiệu đáng lo ngại.
Justin Bariso cho rằng đó là ví dụ của sử dụng "mặt tối của trí thông minh tình cảm – emotional intelligence": bằng trí thông minh và hiểu biết về mặt tình cảm, đưa ra lời lẽ và hành động cực đoan để đạt được mục đích, dù mục đích đó có cao cả hay không. Ta có thể tin Bariso trong vấn đề này, vì ông là tác giả cuốn sách EQ Applied – Ứng dụng Trí tuệ Xúc cảm, viết về nghiên cứu tâm lý và cách thức trí thông minh tình cảm – emotional intelligence áp dụng trong thế giới thực.
Trí thông minh tình cảm có những khía cạnh tốt, cho phép ta nắm quyền kiểm soát xung đột cũng như xây dựng những mối quan hệ sâu sắc hơn. Nhưng bên cạnh đó, như cuốn sách EQ Applied cũng đã viết, một người có thể sử dụng những hiểu biết về tình cảm để thúc đẩy, điều khiển người khác để đạt được một mục đích nào đó.
Một khi có được mục tiêu lớn, những người cống hiến cho mục tiêu đó sẽ bị gạt sang bên, không chút tình thương.
Việc Tesla của Elon Musk đang rút cạn sinh lực nhân viên để đạt mục tiêu (dù đúng là mục tiêu lớn và rất cao cả) là cứu lấy thế giới sẽ gây tổn hại lâu dài tới chính nhân viên dưới trướng Musk. Những tổ chức làm việc hướng tới một mục tiêu chung cần cân bằng giữa công việc và chăm sóc bản thân. Với tâm trí mọi thứ dồn cho công việc, nhân viên sẽ bị ảnh hưởng, thậm chí văn hóa công ty cũng sẽ chịu tổn thất.
Justin Bariso
Đó chính là lý do tại sao Justin Bariso lại lo lắng với câu nói "phải làm bất kỳ thứ gì để biến mục tiêu thành sự thật", nhất là khi câu nói xuất hiện vào lúc 1 giờ đêm, thời điểm đa số người đang ngon giấc.
Những tổ chức hàng đầu khuyến khích nhân viên nghỉ ngơi chút để thư giãn, dưới dạng những kỳ nghỉ ngắn hạn; nhiều giám đốc cũng không làm việc trong thời gian nghỉ dưỡng để nhân viên "noi theo". Họ nhận ra rằng những thành tựu dài hạn tới từ những người làm việc ổn định và đáng tin cậy, chứ không phải những cá nhân làm việc nhanh nhất và có thể làm việc liên tục không nghỉ.
Những công ty hàng đầu tạo ra lòng trung thành của nhân viên.
Justin Bariso đưa ra lời khuyên: Elon Musk càng sớm đón nhận sự thực này, cơ hội để Tesla thay đổi thế giới sẽ càng lớn.